Deze ‘kroniek van Aalst’ tracht een overzicht te bieden van alle gekende data in de lange geschiedenis van de stad Aalst die teruggevonden kunnen worden in de historische bronnen. Dit is in de huidige vorm een ‘werkdocument’, een eerste aanzet. Een warme oproep hierbij naar alle historici, vorsers, enthousiastelingen en geïnteresseerden naar de geschiedenis van Aalst om bijkomende data voor te stellen (graag doorzenden mét bronvermelding aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. ). Op geregelde tijd kan deze kroniek dan ook aangevuld en gecorrigeerd worden.

In principe worden alle data in ‘Nieuwe Stijl’ genoteerd; tot 1575 veranderde het jaar immers pas met Pasen (‘paastijd’), waardoor de (voor ons) eerste maanden van het jaar nog genoteerd werden met de datum van het vorige jaar.

Bronvermelding: cijfercodes verwijzen naar de bibliografie achteraan.

Aanduiding gebeurtenissen in Aalst & prestaties stadsbestuur Aalst
Aanduiding gebeurtenissen in Vlaanderen & ruimer

 

TIJDLIJN: 

879: Noormannen verwoesten Aalst (15 IV, p.5)

1046: Boudewijn V van Vlaanderen palmt het gebied tussen de Schelde en de Dender in (= Land van Aalst). De westgrens van Vlaanderen wordt vanaf nu de Dender en de steden op deze rivier moeten het nieuw verworven gebied beschermen (militair belang van Aalst!).

1127-1128: dood van graaf Karel de Goede; opvolgingsstrijd tussen Willem ‘Clito’ van Normandië (kleinzoon van Robrecht de Fries; aangeduid door leenheer koning van Frankrijk) en neef Diederik van den Elzas (gesteund door Vlaamse steden) culmineert in Slag bij Aalst (in de 19^de eeuw gesitueerd aan de Hertshage) (15 IV, p.6-12)

1145: Iwein van Aalst wordt door Rogier van Kortrijk vermoord (familievete); hij wordt opgevolgd door zoon Diederik van Aalst, die huwt met Lauretta van Henegouwen.

1160: charter Dirk van den Elzas verleent Aalst stadsrechten (niet bewaard) (15, p.160-)

1166: Diederik van Aalst overlijdt kinderloos; zijn bezittingen komen rechtstreeks in de handen van de Vlaamse graaf Dirk (Diederik) van den Elzas. Einde van het Huis van Aalst.

1174: zoon Philips van den Elzas bevestigt charter en rechten van 1160 (15, p.161-); zie ook (15 II, p.25-26): poorters zijn vrij (ook vrij van het recht van de ‘dode hand’ of het onvermogen van een lijfeigene om na zijn dood eigendom door te geven); ook voor vreemdelingen gevestigd te Aalst. Aalst kon ook elders-wonenden als buitenpoorters registreren, waardoor die ook konden genieten van dezelfde vrijheden van de binnenpoorters.

1183: Rogier, Bisschop van Kamerijk staat de kerk van Aalst (gewijd aan Maria) aan zijn hoofdkerk af (15 III, p.167)

1214 (27/07): Slag bij Bouvines: Ferrand van Portugal, echtgenoot van Johanna van Constantinopel, de gravin van Vlaanderen, wil Arras en Sint-Omaars terugwinnen. Hij breekt daarom met zijn Franse leenheer Filips II en gaat een coalitie aan met de Duitse keizer. Het geallieerd leger van onder meer keizer Otto IV, Jan zonder Land en Vlaanderen, wordt echter door Filips II vernietigd. Graaf-gemaal Ferrand wordt door Filips II gevangen genomen. De Franse koning kan alvast afdwingen dat het zuidelijk gebied van het graafschap Vlaanderen bij Artesië wordt gevoegd. De Franse invloed neemt in de loop van de 13e eeuw in Vlaanderen nog sterker toe.

1226: Vrede van Melun getekend tussen Frankrijk en Vlaanderen. De Vlaamse adel en steden moeten leenhulde brengen aan de Franse koning, in ruil waarvoor de graaf-gemaal Ferrand van Portugal na twaalf jaar zal worden vrijgelaten uit krijgsgevangenschap.

1226: stad Aalst erkent het verdrag tussen Frankrijk en de (opstandige) Vlaamse graven Ferdinand en Johanna (15 IV, p.15-16)

1234: Johanna van Constantinopel hertrouwt na de dood van haar man Ferrand met Thomas van Savoye; ze dienen het verdrag van Melun te bevestigen (ook Vlaamse steden doen dit nogmaals; Aalst doet dit in januari 1238 (1237 tijdsrekening Oude Stijl) (15 IV, p.16)

1237: oudst gekende stadszegel (staande krijgsman met banier, zwaard) (15, p.220)

1239: abdij Ten Rozen ontvangt goederen en grond (o.a. gehucht Mijlbeke) van ridder Raas van Fontenelle en zonen Olivier, Daneel en Raas (15 III, p.357)

1241: oprichting Lakenhalle (verder niets over bekend) (zie Alostana 1, p.39)

1241: graven Joanna van Constantinopel en Thomas van Savoi staan het koornhuis en de bijhorende rechten af aan de stad Aalst (15 II, p.373); het Zelhof wordt afgestaan ter huisvesting van hospitaal/gasthuys (15 III, p.62)

1242: de schepenen van Aalst staan rechten van het Koornhuis af aan het net opgerichte hospitaal van Aalst (lepelrecht) (15 II, p.374) (15 III, p.64-)

1245: Johanna van Constantinopel sterft kinderloos en wordt opgevolgd door haar zuster Margareta van Constantinopel, die hertrouwd was met Willem van Dampierre (15 IV, p.16)

1245-1278: conflict tussen Margareta van Constantinopel en haar kinderen uit haar eerste huwelijk met Burchard van Avesnes wordt militair uitgevochten… (15 IV, p.16-17) (Vlaams-Henegouwse Successieoorlog)

1256: Abdij Ten Rozen (vrouwenklooster Cisterciënzers onder bestuur van abdij van Boudeloo) verhuist binnen Aalst van Mijlbeke naar ‘Borneken’ (15 III, p.358)

1261: Wouter de Ghier en zijn echtgenote Geertruid schenken het Boudemaershof om het begijnhof Sinte-Katharina-op-den-Zavel aan de Pontstraat op te richten (15 III, p.380) (15 III, p.380)

1265: goedkeuring stichting Begijnhof Aalst; in 1266 door gravin Margareta van Constantinopel onder haar bescherming geplaatst (15 III, p.381382)

1266: de definitieve orderegel van de gasthuiszusters wordt verleend door bisschop van Kamerijk (15 III, p.65-69)

1268: gravin Margareta van Constantinopel staat het gebruik van de Heilige Ursmarus-kapel af aan de broeders der orde van Sint-Guillielmus van Aquitanië (Wilhelmieten) die het gebruikten als gast- en ziekenverzorgingshuis (15 III, p.330)

1276: gravin Margareta van Constantinopel (namens Gwijde van Dampierre): verordent dat schepenen elk jaar worden aangesteld op Lichtmis (15, .177 + bijlage XI)

1278: Margaretha van Constaninopel, gravin van Vlaanderen doet afstand ten gunste van haar zoon Gwijde van Dampierre. Hierdoor gaat het graafschap Vlaanderen over van het huis Henegouwen op het huis Dampierre. Franse koning Lodewijk IX kent Henegouwen toe aan de Avesnes en wijst Vlaanderen verder als erfgebied voor het geslacht Dampierre aan. Daardoor komt een einde aan de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog en worden beide graafschappen gescheiden.

1280 (10/02): overlijden Margareta van Constantinopel, gravin van Vlaanderen en Henegouwen; zoon Gwijde van Dampierre volgt zijn moeder op als graaf van Vlaanderen (15, p.16-)

1279-1281: voor de gebieden Land van Aalst bracht Dampierre niet meteen leenhulde aan de Duitse keizer, die deze gebieden in leen geeft aan Jan van Avesnes (zoon van Margareta uit vorig huwelijk); Aalst e.a. erkennen hem echter niet; ze erkennen wel de graaf van Vlaanderen (15, p.16-17) (15 IV, p.17-) (bevoegdheidsconflict bestond reeds langer!)

1282: keizer Rodolf beveelt zijn leenmannen en schepenen van de steden van het Land van Aalst om Jan van Avennes te erkennen als heer, wat zij weigeren. De keizer slaat hen in de ban en verklaart hun goederen verbeurd (herhaald in 1283 en 1284). Men blijft Gwijde van Dampierre erkennen! (15, p.17-)

Conflict blijft aanslepen; verschillende bemiddelingspogingen, …

1288: excommunicatie Gwijde van Dampierre door de paus; later herroepen

1288: charter schepenen van Aalst over lepelrecht (graan) (15 II, p.375)

1289: vermelding schepenen Goosen van der Spigle, Jan Persoen, Goosen van Scoudebrouc, Goosen Placcaert

1290: vermelding schepenen Arnoud van Oudeghem, Goosen Placcaert

1290: beroep door Gwijde van Dampierre ivm conflict met Jan Avesnes (15, p.21)

1290-1292: Graaf Gwijde van Dampierre laat munten (sterling) slaan te Aalst

1290: vermelding Boudewijn van Popperode, burggraaf van Aalst en zijn kasteel aan de Dender (Popperode) (9)

1294: graaf Gwijde van Dampierre verklaart de stad Aalst te zullen vergoeden voor som die de stad ten bate van de graaf had geleend te Parijs (13, p.171 nr.3)

1295: uitspraak in bevoegdheidsconflict tussen Gwijde van Dampierre en Jan van Avennes (15, p.21)

1296: vermelding schepenen Jan Persoens, Godfried de Markies, Arnoud van Audeghem, Soyrs du Miroit, Goosen Plackaert, Goosen de Landuut, Servaas Galiois

1296: bekrachtiging door graaf Gwijde van Dampierre van de regeling ivm aanstelling en verplichtingen van de twee stadsontvangers (13, p.172 nr.5)

1297: Gwijde van Dampierre en Eduard I van Engeland plegen overleg in het kasteel van Wijnendale. Het graafschap Vlaanderen bekrachtigt door een verdrag dat het de kant kiest van Engeland. Gwijde zegt zijn leenheerschap bij de Franse koning op. Frankrijk valt hierop het graafschap binnen. Eduard I van Engeland zendt hulptroepen, maar trekt zich in maart 1298 uit Vlaanderen terug nadat hij, ondanks het verdrag met graaf Gwijde van Dampierre, opnieuw vrede heeft gesloten met de Franse koning. In de Slag bij Bulskamp verslaan de Fransen onder leiding van Robert II van Artesië een Vlaams leger onder leiding van Willem van Gulik de Oudere. Franse bezetting duurt van 1297 tot 1302.

1298-1299: graaf Gwijde van Dampierre krijgt definitief beheer over Rijks Vlaanderen van de Duitse keizer (15, p.22)

1300: vermelding schepenen: Jan Persoen, Godevaart van der Marc, Arnoud van Oudenghem, Zeger van der Spiegle

1300: Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen, wordt gevangen gezet door Franse koning Filips IV de Schone nav een bevoegdheidsconflict; leidt tot opstand in Vlaanderen in 1302 (9) (15 IV, p.18-)

1301: vermelding schepenen: Pieter Uutensteene, Jan de Proost, Wouter de Man, Goosen van den Spieghele, Willem de Ghier

1302: Gulden Sporen-slag te Kortrijk; ook de Aalsterse burggraaf Boudewijn van Popperode vecht hier mee… (zie (9) p.132) (15 IV, p.18-19)

1302: stad Aalst steunt de strijd tegen de Franse koning: in juni 1302 sturen ze 5000 pond naar Brugge (9)

1303: vermelding schepenen Wouter Laureins, Jan de Vos

1305 (7/03); graaf van Vlaanderen Gwijde van Dampierre overlijdt in Frans gevangenschap te Compiègne; opvolging door zoon Robrecht III (van Dampierre of van Béthune).

1305 (23/06): Verdrag van Athis-sur-Orge gesloten tussen het graafschap Vlaanderen en het koninkrijk Frankrijk. Er wordt een groot bedrag vastgesteld dat betaald dient te worden aan de Franse koning. Het voorziet in een algehele amnestie, de vrijlating van alle gevangenen en het herstel van Vlaanderen als vorstendom met erkenning van de graaf als hoogste gezag; maar ook een boete van 20.000 pond en een herstelbetaling van 400.000 pond, te betalen door de Vlamingen, en het recht van de Franse koning om in geval van oorlog Vlaamse krijgers op te eisen. Als waarborg worden de kasselrijen van Dowaai, Orchies en Rijsel naar Frankrijk overgeheveld. Na de ondertekening wordt Robrecht III van Dampierre/Béthune na 5 jaar vrijgelaten uit Franse gevangenschap en op de troon geplaatst, waarna hij zich officieel met de Franse koning verzoent.

1307: vermelding schepenen: Willem de Ghier, Jan van Scoudbrouc, Goosen van Landuut, Goosen van den Spieghele

1312 (11/07): Verdrag van Pontoise tussen Robrecht III, graaf van Vlaanderen en de Franse koning Filips IV de Schone. De graaf van Vlaanderen doet hiermee afstand van Frans-Vlaanderen. Aan het groot bedrag dat in 1305 was vastgesteld en aan de Franse koning betaald diende te worden wordt door de overdracht van bovenstaande bezittingen voor de helft voldaan. De andere helft wordt betaald door de Vlamingen door middel van annuïteiten. Om in deze jaarlijkse betaling te voorzien, wordt het Transport van Vlaanderen opgesteld, een lijst met de bedragen die elk gebied dient te betalen.

1315: zware hongersnood: gedurende 10 maanden regent het onophoudelijk + pest (9)

1319: conflict met de heer van Dendermonde die tol wil afdwingen op schepen naar Aalst; Aalst hiervan vrijgesteld rechtens ouder privilegie (15, p.168)

1318-1322: Aalsterse lakenhandelaars hebben contact met bankier Bardi uit Firenze (8, p.228)

1320: graaf Robrecht III verleent de Aalsterse begijnen vrijstelling van de stedelijke belastingen (15 III, p.389)

1321: bouw moutmolen (in een vestingstoren van de stadsomwalling aan de Molendries) om mout te malen (belangrijk voor de bierindustrie) (9)

1322 (17/09): graaf Boudewijn III (van Béthune, ‘de Leeuw van Vlaanderen’) overlijdt en wordt opgevolgd door kleinzoon Lodewijk II van Nevers.

1324: vermelding schepenen: Jan van Baerdeghem, Wouter Martout, Adam van Kerchove, Zeger de Hoedemakere

1327: oprichting watermolen aan de Pontstraatpoort (octrooi graaf Lodewijk van Nevers); werd in de 15^de eeuw afgebroken en herbouwd aan de Kapellestraatpoort (15, p.100) (15 II, p.347-348)

1328: vermelding schepenen: Jan van Scoudbrouc, Simoen de Man, Jan van den Hamme

1328: Aalst neemt deel aan de opstand tegen graaf Lodewijk van Nevers; die hierna de stadsrechten verbeurd verklaart (opnieuw ingesteld 02/1331 NS) + jaarlijkse boete oplegt (15,p.166) (15 IV, p.21-23)

1329: vermelding schepenen Willem de Ghier, Zeger de Hoedemaker

1330: vermelding schepenen: Jan van Belle, Pieter de Vos

1330: Aalst en Geraardsbergen worden vanaf nu afwisselend de hoofdplaats van het Land van Aalst

1330: oprichting van de Heilige Geesttafel of armendis, als zorginstelling voor armen en behoeftigen (8, p.350)

1332: keure van graaf Lodewijk van Nevers:

-          opnieuw erkenning stadsrechten (in 1328 afgeschaft) (15, p.166) (15 IV, p.23)

-          uitgebreide beschrijving rechten en plichten magistraten, vorst en volk (15, p.166)

-          vastlegging strafrecht en gerechtelijke organisatie voor Aalst (8, p.134) (15, p.304)

-      gedetailleerde omschrijving straffen voor diefstal, verwondingen (dood voor dood, lid voor lid), laster, valse eed, wapendracht, aanranding, vrouwroof, verbanningen, huisvredebreuk, misdaden bij nacht dubbel gestraft, …

1334: munthuis van Aalst wordt definitief overgebracht naar Gent; vanaf nu worden geen munten meer geslagen in Aalst

1335: vermelding schepenen Boudewijn van Zierenbeke, Jan Alistoc

1336 (12/08): Engelse koning (in conflict met Franse koning Filip VI in de zgn. Honderdjarige Oorlog) verbiedt de uitvoer van Engelse wol naar Vlaanderen: economische crisis in Vlaanderen en Brabant (zie Geschiedenis juli 2022 p.40-41; gebaseerd op Maesschalck ‘Graven van Vlaanderen’)

1336 (10) Vlaamse graaf Lodewijk van Nevers schaart zich openlijk aan de zijde van Frankrijk bij het begin van de Honderdjarige Oorlog. Als hij Engelse kooplieden gevangen zet, laten de Engelse represailles niet op zich wachten: er volgt een verbod op de uitvoer van wol. De Vlaamse steden nemen daarom onder leiding van Jacob van Artevelde later een meer Engelsgezinde houding aan.

1337: vermelding schepenen Willem de Ghier, Boudewijn van Zierenbeke

1337 (11): Engels leger verslaat graaf van Vlaanderen in Cadzand

1338 (01): opstand in Gent (wevers olv Jacob van Artevelde) die tegen juni 1338 heel Vlaanderen beheerst; Vlaamse steden sluiten (handels)overeenkomst met Engeland (zie Geschiedenis juli 2022 p.40-41; gebaseerd op Maesschalck ‘Graven van Vlaanderen’)

1338 (4/05): graaf Lodewijk van Nevers scheldt jaarlijkse haverrente kwijt als dank voor loyale houding Aalst (13, p.172 nr.6) (15, p.169) (‘en regard et consideration du bon port et obeissanche es quels eschevins, jurés, conseil et toute la communaulté de notre ville d’Alost…) (15, p.169)

1338: afgevaardigden van de graaf monsteren de ‘gens darmes’ van Aalst, de gewapende stadsmilitie die instond voor de verdediging van de stad: 250 mannen met plaatharnas + 350 met wambuizen (9)

1338-1339: graaf van Vlaanderen Lodewijk van Nevers trekt zich terug naar Sint-Omaars en later Parijs

1338: Wouter de Vremde schenkt een som geld aan de Heilige Geest-tafel van Aalst ten behoeve van de huisarmen, zieken in het hospitaal en arme begijnen, priesters en vreemdelingen (15 III, p.131-133)

1338: in Aalst is de hoeveelheid graan bestemd voor de brouwerijen groter dan de voorraad broodgraan (9 p.209)

1339: eerste keure verleed aan de vrije beenhouwers; niemand mocht het ambacht uitoefenen dan degenen die het vleeshuis hadden helpen opbouwen: de families Van Branteghem, Boone en Wuytens (9, p.727)

1342: vermelding schepenen Boudewijn van Zierenbeke, Adam van Lede

1344: vermelding schepenen Boudewijn van Zierenbeke, Pieter Alistoc, Cornelis Moreel

1345 (24/06): vertegenwoordigers van de ‘belangrijkste’ Vlaamse steden verzamelen in Sluis om met de Engelse koning Edward III te onderhandelen; Jacob van Artevelde pleit er voor om de kant van de Engelsen te kiezen tegen Frankrijk en de Vlaamse graaf in (?? Nakijken: was Aalst hier vertegenwoordigd??) (zie Geschiedenis juli 2022 p.40-41; gebaseerd op Maesschalck ‘Graven van Vlaanderen’)

1346 (26/08): slag bij Crécy tussen Frankrijk en Engeland: de Vlaamse graaf Lodewijk II van Nevers sneuvelt; opgevolgd door zoon Lodewijk van Maele, die macht in Vlaanderen opnieuw opneemt; huwt met Margareta van Brabant en Vlaanderen buiten het conflict tussen Frankrijk enEngeland weet te houden (zie Geschiedenis juli 2022 p.40-41; gebaseerd op Maesschalck ‘Graven van Vlaanderen’)

1349: vermelding schepenen Boudewijn van Zierenbeke, Jan van den Heede

1350: vermelding schepenen Jan van Belle, Willem van den Neste

1350: ridder Jan van Tollin, gehuwd met Elisabeth van Popperode, erft ‘kasteel’ van Popperode aan de Dender en wordt door dit huwelijk burggraaf van Aalst (erfelijke functie) (9) (15 II, p.32)

1351: graaf Lodewijk van Maele verleent Aalst het recht om een vrije jaarmarkt te houden (later twee van telkens 14 dagen) (8, p.85) (13, p.725 nr.7) (15 II, p.367-)

1353: vermelding schepenen Hugo de Proofst, Wouter van Scoudbrouc

1353: nieuwe kanalisatie van de Dender

1353: graaf Lodewijk van Maele regelt geschil tussen Aalst en Geraardsbergen betreffende wederzijdse poortersrechten (is maar in één stad tezelfdertijd mogelijk) (13, p.173 nr.8)

1353: graaf Lodewijk van Male beveelt de Dender beter bevaarbaar te maken (uitdelving) tussen Aalst en Geraardsbergen; de baljuw van Aalst wordt met deze taak belast (15, p.151)

1354: vermelding schepenen Gillis Uutenhove, Jan de Splitere, Adam van Lede, Jan de Sceppere

1355: vermelding schepenen Hugo de Proost, Jan van der Suersele, Jan van den Heede, Jan Utenhove

1358: vermelding schepenen Hugo de Coninck, Jan Bladekin, Adam van Lede, Gillis Drigghe

1360: vermelding schepenen Bettim Alistoc, Adam van den Hove

1360: instelling van de wekelijkse markt in Aalst

1360: grote brand in Aalst, waarbij vele houten huizen vernield worden; volgens kronieken waren de vlammen te zien tot in Gent (15, p.128)

1362: overstromingen te Aalst (watersnood) (15 III, p.314)

1363: vermelding schepenen Alistoc, Adam van den Hove

1363: wijding van de nieuwe kapel Onze-Lieve-Vrouw-ter-Druiven (Werfkapel) (15 III, p.314-315)

1364: vermelding schepenen Willem van den Neste, Hendrik van op de Beke

1365: vermelding schepenen Wouter van Scoubroec, Clais van Zierenbeke

1366: vermelding schepenen Jan de Vremde, Jan van Boombeke, Wouter van Schoubroeck

1366: kosten uitdelven Dender worden gedragen door de steden Aalst en Geraardsbergen én het Land van Aalst (octrooi Lodewijk van Male 14/03/1366)

1368: Lieven Godevaerts en zoon Jan schenken grond in de Kattestraat om een kapel te bouwen: Heilige Geestkapel (15 III, p.133-134)

1369 (19/06): Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, huwt met Margaretha van Male, de enige erfgename van de graaf van Vlaanderen, Lodewijk van Male. In ruil voor dit gearrangeerd huwelijk belooft Filips' vader afstand te doen van Frans-Vlaanderen.

1370: vermelding schepenen Jan Teerpennine, Hendrik de Vremde

1372: vermelding schepenen Jan van der Boenbeken, Jan van Hove, Hendrik de Vremde

1378: vermelding schepenen Gillis Drigghe, Jan de Clerc (woonde in huis den Zwarten Leeu of In den Leeu op de Grote Markt (15, p.107), Jan Alistoc

1379: Vlaamse opstand (olv Gent) tegen graaf Lodewijk van Male (centralisatiepolitiek om de macht van steden te minderen); Aalst kiest de zijde van de graaf; veldslag op de Hertshage waarbij de Aalstenaars de Dendersluizen openen en de Gentse troepen onder water zetten (8, p.324) (15 IV, p.24-25)

1380: vermelding schepenen Gillis Bierman, Vrancke de Corte

1380 (6/10): plundering van Aalst door de Gentenaars, na een opstand van Gent tegen de graaf van Vlaanderen, waarbij Aalst trouw bleef aan de graaf; stadsversterkingen werden daarbij verwoest; ook brand verwoeste de stad (8, p.324) (15 IV, p.25-26)

1381: vermelding schepenen Gillis de Lantmeter, Gillis van Cortenbosch

1382: (3/05) Gent verslaat het leger van Lodewijk van Maele; de opstand verspreidt zich over Vlaanderen; maar op 27 november verslaat het Frans leger in de slag bij Westrozebeke de Vlaamse troepen en herkrijgt Lodewijk van Maele de grafelijke macht in Vlaanderen.

1384: vermelding schepenen Jan de Proost, Hendrick de Necker, Gilles Bierman, Gillis Maelhgys

1384: Lodewijk van Male, Graaf van Vlaanderen overlijdt. Door het eerdere huwelijk van zijn dochter Margareta van Male met Filips de Stoute komt het Graafschap Vlaanderen (met inbegrip van graafschap Artesië, ook markgraafschap Antwerpen en de stad Mechelen) als erfenis in Bourgondische handen (tot 1477).

1385: vredesverdrag na conflict graaf Filips de Stoute en Vlaamse steden; hierbij bevestiging privileges van Aalst (en dank voor steun van de graaf aan Aalst) (8, p.324) (15 IV, p.26)

1386: Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en graaf van Vlaanderen bevestigt de bestaande privileges en stadsrechten en bekrachtigt de vrijheden van Aalst zoals door zijn voorgangers verleend (Boudewijn IX (1195-1202) (13, p.174 nr.12) (15, p.170 + bijlage VI)

1386: Filips de Stoute richt in Rijsel een Raadkamer voor financiële en juridische aangelegenheden van Vlaanderen, Artesië, Antwerpen en Mechelen in, waaruit later de Staten-Generaal van de Nederlanden zullen ontstaan.

1391: magistraten schenken grond aan de Grote Markt om een Vleeshuis op te richten; de slagersfamilies Boone, Van Branteghem en Wuytens financieren de vleeshal en krijgen hem in gebruik (ook 15, p.108-109) (15 II, p.303)

1391: keure van het vleeshouwersambacht wordt goedgekeurd (15 II, p.459-)

1394: zilversmid Nicolas Colijn ontwerpt een stadszegel voor poorterszaken Aalst (15, p.222-223)

1395: vermelding schepenen Adam de Proofst, Cornelis Alistoc (zie 26b, p.30-31)         

1395: schuttersgilde Sint-Joris staat mee in voor de verdediging van de stad

1395: oudst bewaarde stadsrekening van Aalst (8, p.397)

1395: heffing op gebruik straten Aalst (voor onderhoud en plaveien); niet te betalen door eigen poorters; deze heffing werd verpacht

1395: vernieuwing van de brug aan de Kapellepoort (15, p.101)

1397: benoeming schepencollege: Hugo van Zierenbeke, Hendrik de Vremde, Cornelis Alistoc, Gillis Clauwaert, Gillis Bierman, Gillis van Branteghem

1398: Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en graaf van Vlaanderen, bezoekt Aalst samen met twee zonen: plechtige ontvangst met wijn, geschenken

(Aalst betaalt mee aan losgeld voor Filips’ zoon Jan zonder Vrees, die tijdens een kruistocht was gevangengenomen door de sultan)

1399: benoeming schepencollege: Hendrik de Vremde, Geeraard de Splijtere, Jan Salaert, Cornelis Alistoc

1399: Aalst krijgt toestemming om bepaalde belastingen te verdubbelen voor herstelling van oorlogsschade (13, p.175 nr.14). Buitenpoorters mogen dubbel cijnsrecht aangerekend worden (15 II, p.382)

1399: Filips de Stoute: verleent vrijstelling aan poorters en buitenpoorters van Aalst van het recht van de dode hand. Verwijzing naar de getrouwheid der Aalsterse bevolking aan haar wettige vorst… (15, p.170)

1400 (3/08): benoeming schepencollege: Hughe van Zierenbeke, Heinric de Vremde, Jan Salart, Gillys van Hoevelde, Gillys Bierman, Claus van Hoerenbeke,Jan de Ghier

1401 (27/08): benoeming schepencollege: Jan de Proofst/Proefst, Heindric de Vremde, Ghuyot vander Elst, Cornillys Alistoc, Gillys Bierman, Gheert de Splitere, Jan van Smetlede

1403: schepen vaardigen politieke ordonnantie uit ivm openbare veiligheid e.a. (ook strafbepaling tegen opkoop van granen buiten de stad), wapendracht, bedelarij door vreemdelingen (15, p.309) (15 III, p.140)

1404 (7/02): benoeming schepencollege: Hughe van Zierenbeque, Jan de Vremde, Gheraard de Splitere, Jan van Inghelboutsvelde, Dirk van Somerghem, Gillis Bierman, Hendrik Bosch             

1404: oudste keure van hoogbaljuw Jan van den Keerchove en schepenen voor ambacht der wolwevers (15 II, p.264-268) (15 II, p.414-)

1404 (27/04): Hertog van Bourgondië-graaf van Vlaanderen etc.. Filips de Stoute overlijdt en wordt opgevolgd door zijn zoon Jan zonder Vrees.

1405: graaf Jan zonder Vrees vernieuwt het recht van Aalst om bieraccijnzen te heffen (13, p.175 nr.15)

1405: aanleg nieuwe waterput op de Markt aan de Molenstraat (15, p.110)

1405: stadsrekening vermeldt aanmaak en wijding van twee klokken Sint-Martinuskerk (wogen samen 8000 pond) (9 p.284) (15 III, p.223

1405 (11/12): stadsontvanger (en oud-schepen) Jan Salaert gaat naar Parijs om aan de hertog van Bourgondië/graaf van Vlaanderen te vragen om in financiën te kunnen voorzien om het schepenhuis (lag in puin na brand) opnieuw op te bouwen; Aalst krijgt toelating lijfrenten hiertoe uit te geven (15 II, p.49-50; stadsrekening 1406-1407); geld wordt echter gebruikt voor de uitrusting van Aalsterse schutters opgevorderd door hertog Jan zonder Vrees om tegen de Engelsen te vechten in Biervliet (15 II, p.50)

1405: Aalsterse voetboogschutters en hoogbaljuw Jan van Ogierland gaan vechten tegen de Engelsen te Aardenburg (15 IV, p.26-27)

1405 (19/03): benoeming schepencollege: Jan de Vremde, Jan de Gier, Jan Boccart I, Diedric van Zomerghem, Gillis van Hovelde, Gillys van Branteghem, Pieter de Pannemaeker

1405 (5/04): benoeming schepencollege (zie 15): Hendrik Bosch, Hugo van Zierenbeke, Jan de Vremde, Hendrik de Proufst, Jan de Ghier, Gillis de Bruckere, Jan Boccaart I

1406 (17/10): hertog staat nieuwe geldlichting toe om schepenhuis te herbouwen (15 II, p.50)

1406-1407: schepencollege (geen benoemingsdatum gekend): Jan de Vremde, Dirk van Somerghem, Jan Boccaert I, Gillis van Branteghem, Hendrik Bosch, Pieter van Pyssote, Laurens van den Leene

1407: begin van herbouw schepenhuis na een brand einde 14de eeuw door stadsbouwmeester meester-metser Jan De Hase(westgevel) en meester-metser Jan van Goeteghem (voorgevel en belforttoren) (15 II, p.51-52)

1407: de zetel van de Raad van Vlaanderen wordt overgebracht van Brugge naar het Gravensteen in Gent en zal als voertaal het Vlaams krijgen.

1407 (26/08): benoeming schepencollege: Jan Salaert, Ghuyot vander Elst, Adaem de Proufst, Jan de Vremde, Gillis van Branteghem (was tevens inner van bieraccijnzen (8, p.397)), Jan van Smettelede, Jan van Prinsdael

1408: hertog Jan zonder Vrees geeft toestemming aan stadsbestuur Aalst om gedurende 10 jaar de belastingen op dranken zelf te innen

1408: verordening over vleeshouwersambacht + over statuten andere ambachten (15 II, p.263 – Rijksarchief Gent; archief St-Pietersabdij register 112))

1408-1409: schepencollege (geen benoemingsdatum gekend): Jan de Vremde, Jan Boccaert I, Olivier Salaert, Jan van den Heetvelde, Gillis van Branteghem, Ghuyot vander Elst, Jan Salaert, Adaem de Proufst (Proost)

1409 (10/05): benoeming schepencollege: Jan de Proufst (Proost), Jan Salaert, Jan de Vremde, Jan Boccard I, Gillis van Branteghem, Jan van Branteghem (zoon van Goessins, eigenaar huizen ‘de Drie Zweerden’ en ‘de Slotele’ aan de Grote Markt (26, p.29)), Jan Meuleman

1410: schepencollege (geen benoemingsdatum gekend): Jan Meuleman, Olivier Salaert, Jan van Prinsdael, Gillis de Brueker, Jan van Branteghem, Jan de Vremde

1409: bouwmeester Jan van Goeteghem begint met de bouw van de belforttoren

1411 (1/03): benoeming schepencollege: Jan de Proufst/Proofst, Jan Salaert, Jan de Vremde, Ghuyot vander Elst, Jan Boccaert II (zoon van Jan Boccaert I die tot 1409 schepen was), Gillis van Branteghem, Heinric de Bosch

1411: conflict over tolrechten (met Kwatrecht en Wetteren); Laureins van den Leene gaat 20 december 1411 namens Aalst naar Gent om te pleiten bij de kanselier (15, p.168)

1412-1413: schepencollege (geen benoemingsdatum gekend; namenlijst is anders dan in (15)): Jan de Proufst / Proofst, Jan de Vremde, Olivier Salaert, Ghuyot vander Elst, Heinric Bosch, Gillis Van Branteghem, Gillis de Brueker

1412: verordening door de schepenen over de brandveiligheid van de stad (15, p.314)

1413 (11/03): benoeming schepencollege: Jan de Proufst/Proofst, Ghuyot vander Elst, Olivier Salaert, Heinric Bosch, Gillis van Branteghem, Gillis de Breuker, Jan de Vremde

1414: hertog van Bourgondië/graaf van Vlaanderen Jan zonder Vrees verklaart dat de goederen van de burgers van Aalst vrij zijn van verbeuring; hij verwijst daarbij naar de vernieling en armoede van de stad en ontvolking + bevestiging van de bevoegdheid van de schepenen in de rechtspraak (9 p.423) (13, p.176 nr.17) (15, p.170-171) + hertog vergunt Aalst het recht op heffing van accijnzen op bier en wijn voor 10 jaar (zie 1415) (13, p.176-177 nr.18) (15, p.172-173)

1414-1415: schepencollege (geen benoemingsdatum gekend): Jan de Proufst/Proofst, Jan de Vremde, Jan de Ghier, Diederic van Zomerghem, Olivier Salaert (wordt op 22 augustus baljuw van Aalst en vervangen door Jan van Smettelede), Wouter van Landuit

1415: de stad koopt het recht om cijnzen te heffen op wijn, bier e.a. koopwaar af van de hertog van Bourgondië (9 p.423) (15, p.172-173)

1415: stad koopt handkanonnen (‘donderbossen’) aan (15, p.97)

1415 (22/02): benoeming schepencollege: Adaem de Proufst/Proofst, Jan Boccaert II, Jan vander Dylft, Jan Mueleman (bestuurder laken-nering), Jan van Prinsdael, Gillis de Bruckere, Zeger van Inghene

Akte in Schepenboek 1416-1418: onderwijs wordt onder onmiddellijke gezag van stadsbestuur geplaatst (9 p.307) (15 III, p.1-3)

1416 (9/05): benoeming schepencollege: Jan de Proufst/Proost, Jan de Vremde, Diedric van Zomerghem, Pieter de Pannemaeker, Gillis van Branteghem, Heinric de Jagher, Jan vander Steffen

1417 (9/02): benoeming schepencollege: Jan Meuleman, Jan van der Dylft, Hendrik de Bosch, Wouter van Landuut, Jacob van Beernheim, Gillis I Alistoc, Claus de Biter

1417: twee watermolens op de Oude Dender zijn eigendom van schepen Jan de Vremde en zijn echtgenote Margareta Cabeliau

1418: schoolmeestersambt (‘scholastrye’) door stadsbestuur voor vaste som verpacht aan Gillis den Proufst (9 p.307) (15 III, p.2)

1418: stadsrekening spreekt van aanwezigheid van ‘de graaf van Egypte en zijn volk’ (zigeuners) te Aalst; ze ontvangen een half rund, brood, bier en drie gouden kronen bij vertrek (9 p.627) (15, p.293-)

1418: voorgebod schepenen i.v.m. dragen van livrei, wraaknemingen en vetes (15, p.1418)

1418: Blijde Intrede van Jan zonder Vrees en echtgenote; stad schenkt hem twee zilveren potten, verguld en versierd met stadswapen (9 p.358) (15, p.292).

1418 (6/02): benoeming schepencollege: Jan de Proofst/Proost, Jan de Vremde, Jan Boccaert II, Pieter de Gay (was luitenant-baljuw van het Land van Aalst in 1402 en poort- of onderbaljuw te Aalst vanaf 1393 tot 1416 (26, p.23-24)), Gillis van Branteghem, Wouter Gloriaert, Pieter de Proofst

1419: (onvolledige lijst schepenen): Jan de Proofst, Dieric van Zomerghem

1419 (10/09): hertog Jan zonder Vrees (Jan van Bourgondië) wordt vermoord in Montereau; Filips de Goede volgt zijn vader op. Hij gaat bondgenootschap aan met de Engelsen tegen concurrent Frankrijk.

1420-1421: Schepencollege (datum benoeming niet gekend): Jan de Vremde, Jan Boccaert II, Jan de Proofst, Dirk van Zomerghem (doneert jaargetijde aan Hl. Geesttafel van brood, spek, kaas, erwten (15 III, p.137), Olivier Salaert, Jan Losschaert

1420 (9/03): blijde intrede van de nieuwe hertog Filips de Goede te Aalst (hertog van Bourgondië, graaf van Vlaanderen); zoon en opvolger van Jan zonder Vrees

1420: Mariabeeld in nis in voorgevel schepenhuis en beelden in de nissen in de belforttoren worden geschilderd en verguld door Joost ’Joesse den scildere’ (15 II, p.53)

1420: oudste keure der volders (15 II, p.279) (15 II, p.451-)

1421: eerste vermelding rederijkerskamer De Catharinisten (als ‘ghesellen van Aelst’)

1421 (7/06): eerste vermelding van schuttersgilde Sint-Sebastiaan: Filips de Goede hernieuwt hun oorkonde (9 p.385) (15 II, p.112-) (15 II, p.398-)

1421: oudste keure van de (nieuwe-) schoenmakers en huidvetters (15 II, p.285)

1421: een vermoord pasgeboren kind wordt ontdekt; men sluit onmiddellijk de stadspoorten en gaat op zoek naar de moeder (incl. hospitaal en begijnhof) (9 p.324)

1421 (20/02): benoeming schepencollege: Dirk van Zomerghem, Jacob van Bernheim, Hendrik de Bosch, Pieter de Pannemaker, Jan de Cautsieder, Hendrik de Jagher, Zegher van Inghene

1421 (19/11): Sint Elisabethsvloed in Vlaanderen, Zeeland en Holland, waarbij zeker tweeduizend mensen de dood vinden.

1422: schilderij ‘Het Laatste Oordeel’ van Nikolaas Polet (Claus Polette) wordt geplaatst in de schepenkamer in het schepenhuis (9) (15 II, 9.63).

1422: de bouwwerken aan het belfort worden voorlopig gestaakt wegens geldgebrek; afdekking door voorlopig dak met stro gedekt (15 II, p.55)

1422: Ambacht van Sint-Elooi (smeden, hoefsmeden, zadelmakers) krijgt nieuwe statuten (9 p.527) (15 II, p.295)

1422-1423: Schepencollege (benoemingsdatum niet gekend): Jan de Vremde, Jan Boccaert II, Gillis van Branteghem, Eustaas van Wijdenbrouc, Gillis Alistoc, Jan Tsoncke

1423: verbod voor mannen en vrouwen om samen de openbare badhuizen of stoven in de Stoofstraat te gebruiken (8, p.169) (voorgebod door schepenen (15, p.317-)

1423: zware pestepidemie; schepenen ontbieden geneesheer-specialist ter verzorging van de zieken (15 III, p.104)

1423: vernieuwing van de statuten van het gilde der schippers (9 p.489)

1423-1424: plaatsing van uurwerk in belfort

1423 (02): benoeming schepencollege: Adam de Proofst, Hendrik de Bosch, Jacob van Bernhem, Wouter Gloriaert (woont in huis De Wildeman, Grote Markt (9), Hendrik de Jagher, Jan van der Steffen, Zeger van Ingene

1424 (04): benoeming schepencollege: Jan Tsoncque, Jan Boccard II, Pieter de Pannemaker, Eustaes van Wijdenbrouc, Pieter de Proyt, Gillis van Branteghem, Jan de Vremde

1425: bierbrouwersgilde Sint-Arnoldus van Aalst krijgt vernieuwde statuten (15 II, p.299)

1425 (24/09): Filips de Goede vergunt de schepenen van Aalst het recht om in bediening te blijven tot wanneer hun vervanging geregeld is en erkent dat geen schepen mag worden aangesteld die te Aalst geen poortersrecht heeft (9 p.423) (15, p.178-179 + bijlage XII)

1425: stichting van de universiteit van Leuven

1425 (7/03): benoeming schepencollege: Adaem de Proufst/Proofst, Heinne Bosch, Jacob van Bernheim, Gillis Alistoc, Zeger van Ingene, Jacob van Keerleghem, Jan de Splitere, Jacob van Kerleghem, Gillis Alystoc

1426: eerste vermelding van de Sint-Jobskapel op de grens tussen Aalst en Nieuwerkerken

1426: Verbod op het dragen van aantal ‘verboden’ wapens (15, p.319)

1426: Sint-Sebastiaans-schuttersgilde organiseert groot schietspel te Aalst; 35 schutterijen uit Vlaanderen (en Brabant) wonen dit bij (15 II, p.117)

1426 (? 03/1426; niet vermeld bij 26b): benoeming schepencollege: Jan Boccaert II, Jan de Vremde, Pieter de Gay, Gillis van Branteghem, Heinric de Jagher, Pieter de Proyt, Goessin de Necker

1427 (? 30/03; niet vermeld bij 26b): benoeming schepencollege: Olivier Salaert, Jacob van Bernhem, Seger van Ingne, Jacob van Kerelghelm, Eustaes van Wijdenbrouc, Gillis van Branteghem de jonge, Cornelis vander Kelne

1428: Wilhelmieten verhuizen naar godshuys/gasthuys O.L.V. ter Sterre in de Pontstraat binnen de stadsmuren; vanaf dan ook Sterheren genoemd; ze geven latijns onderricht (9 p.423) (15 III, p.32-33; 331)

1428 (? 23/04; niet vermeld bij 26b): benoeming schepencollege: Jan Meuleman, Pieter De Gay, Heinric Bosch, Gillis Alistoc, Wouter van Landuit, Robbrecht Boccaert (broer van Jan II Bocaert, schepen; 26b, p.47), Meester Jan Tsoncke

1429 (12/04): benoeming schepencollege: Jan Boccaert II, Jan de Vremde, Jan de Proufst/Proost (? in 1434 baljuw van Aalst; 13, p.179 nr.24), Jan de Splitere, Jan vander Elst (gaat te Gent onderhandelen inzake kwaliteitsprobleem Spaanse wol, 15 II, p.269 – stadsrekening 1430), Gillis Van Londerzele, Jan vander Beeke

1430 (12/03): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Pieter de Gay, Jan Andries, Eustaas van Wijdenbrouc, Mr. Jan Tsoncke, Cornilles vander Keelne, Jan Doreman

1430: eerste grote ommegang of processie op de eerste zondag na feest Petrus en Paulus (29 juni) wordt georganiseerd door de ambachten en de notabelen van de stad (8, p.59) (+ zie 9 p.341) (15 II, p.155-156)

1430 (29/07): Filips de Goede verleent vrije doorgang voor iedereen die naar de oktober-jaarmarkt in Aalst wil gaan (behalve voor de bannelingen, voortvluchtigen): ‘saulfconduit’ (9) (15 II, p.368)

1431: groot vuur op de Markt ter gelegenheid van het bezoek van Filips de Goede (15, p.111)

1431: Filips de Goede verlaagt de belastingen voor Aalst zodat een nieuwe stadsomwalling gebouwd kan worden

1431-1432: schepencollege: Jan Boccaert, Jan de Vremde, Jan de Proofst, Jan de Splitere, Jan van der Elst, Gillis van Londerzele, Jan van der Beke

1432: steekspel op de Grote Markt ter gelegenheid van de vastenavondviering; georganiseerd door Gelijn van Halewijn, hoogbaljuw van het Land van Aalst, Hector Vilain, burggraaf van Aalst (eerste geschreven bewijs van een carnavalsviering in Aalst) (9 p.382; 15, p 295 / 8, p.300)

1432: slechte toestand stadsfinanciën: betalingen aan commissarissen en aan de baljuw worden verminderd; presentwijn en staatsiegewaden worden tijdelijk afgeschaft (9 p.423)

1432: stad maakt waterput aan de kerkhofmuur aan de Sint-Martinuskerk (15, p.113)

1432: hertog Filips de Goede roept voor het eerst vertegenwoordigers van de standen in zijn gewesten in Brussel bijeen, wat zal uitgroeien tot de Staten-Generaal.

1432 (20/03): benoeming schepencollege: Olivier Salaert, Heine Bosch, Pieter de Gay, Jan Andries, Jan Dooreman, Meester Jan Tsoncke, Heinric de Jagher

1433 (27/03): benoeming schepencollege: Jan Boccaert II, Jan de Vremde, Jan Meuleman, Jan vander Elst, Jacob van Keerleghem, Jan vander Steffen, Gillis van Londerzele

1434: ‘de ghesellen vander stede’ spelen op verschillende podia in de stad toneel tijdens de carnavalsdagen (8, p.108) ? Catharinisten (15 II, p.152)

1434: aanstelling van keurders voor de kwaliteit van de lakenproductie (ordonnantie; bekrachtigd door hertog Filips de Goede); lakenproductie in verval in Aalst (mede door concurrentie van Engels laken) (8, p.229) (13, p.179 nr.24) (zie ook Alostana 1, p.38)

1434 (4/04): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Philips van Zomerghem, Jan de Splijtre, Jan Andries, Jan vander Beke, Gillis van Branteghem, Jan van Leeuwe

1435: plaatsen van kunstfontein voor het schepenhuis (door goudsmid Jan van Houghen uit Roermond) (9) (15, p.110-)

1434-1435: organisatie van een groot schiettornooi (landjuweel) (Aalst, Sint-Joris) (9 p.384) (15 II, p.104-105)

1435 (21/09): Vrede van Atrecht tussen Karel VII van Frankrijk en Filips de Goede; dit betekent het einde van de Engels-Bourgondische alliantie. Het hertogdom Bourgondië toont zich bereid zich voortaan neutraal op te stellen, in ruil voor meer onafhankelijkheid van de Nederlanden.

1435 (28/03): benoeming schepencollege: Olivier Salaert, Reinier Mours, Jan de Vremde, Gillis van Londerzele, Jan Alistoc, Heinric de Jagher, Jan Doreman

1436: verpachting (erfelijke cijns) van de stadsvijver buiten de Pontstraatpoort aan Steven van Liedekerke; hij en zijn nakomelingen verkrijgen er visrechten (15, p.156-157)

1436 (13/02): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Philips van Zomerghem, Jan de Splitre, Jacob van Keerleghem, Everaert Mours, Jan van Leeuwe, Gillis de Driver

1437-1438: (samenstelling schepencollege onvolledig bewaard): Jan Meulelman, Reinier Mours

1438 (27/02): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Jan Boccaert II, Philips van Zomerghem, Everaert Mours, Jan Andries, Jan vander Beke, Joos de Smet

1439: zigeuners (‘Egyptenaeren’) komen aan te Aalst met zogenaamde ‘aanbevelingsbrieven’ van de keizer van Duitsland, de paus en de graaf van Vlaanderen; de stad geeft ze aalmoezen (9 p.627) (15, p.294)

1439: het Sint-Sebastiaans-schuttersgilde organiseert een groot schietspel te Aalst (15 II, p.117)

1439-1440: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Jan Andries, Jan vander Elst, Jan de Vremde, Wouter de Decker, Jacob de Clerc, Geeraard de Bosch, Jan Boccaerd II

1439 (25/04): uitspraak in geschil tussen Gheeraerd Bosch, Jan Boccaert, Jan Andries en Jan de Wilde ‘gezeid Motte’, schepenen der stad Aalst en een poorter van Gent i.v.m. accijnsrechten (13, p.180 nr.27)

1440 (03): benoeming schepencollege: Jan Meuleman, Reynier Mours (lid Sint-Jorisschutters; nam in 1440 deel aan tornooi te Gent; 15 II, p.100), Jan de Vremde, Ghyzelbrecht de Proufst/ Proost, Gheerd Bosch, Gillis van Londerzele, Wouter Doolaghe

1440: Jan van Leeuwe, oud-schepen is lazarijmeester en bezit huis ‘De Sikkel’ op de Grote Markt en huis ‘Het Gulden Hoofd’ op de Grote Markt tussen Kerkstraat en Nieuwstraat (26, p.29)

1441-1442: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Gillis Alistoc, Gheeraerd de Bosch, Reinier Mours, Joos de Smet, Jan vander Beke, Wouter Doolaghe, Gillis de Hase

1442: hernemen van de werken aan schepenhuis en belfort; als afwerking schildert ‘Jan de schilder’ voor het portaal de wapenschilden van de keizer en de graaf van Vlaanderen en Gillis de Scotelaere snijdt twee leeuwen in eikenhout (15 II, p.56)

1442 (Pasen): benoeming schepencollege: Olivier Salaert, Jan de Vremde, Everaert Mours, Jan vander Steffen, Gillis van Londersele, Wouter de Decker, Jacob de Clerc (was ook stadsklerk en ontvanger en baatte de herberg ‘De Zwarte Leeuw’ uit (9 p.375), gelegen naast ‘de Pelgrim’ op de Grote Markt (26, p.30), verwierf in 1448 ‘de Osse’ in de Nieuwstraat (26, p.30))

1443: de ‘ghesellen vander stede’ treden met 80 personen op tijdens Vastenavond met ‘een zuverlic notabel spel up waghene’; ze werden 3 kannen wijn betaald (9 p.351)

1443: vanaf nu nachtwachter (met hoorn) op de kerktoren als brandwacht (later op belforttoren) (9 p.595)

1443: na het luiden van de laatste klok mag men zonder toelating niet meer op straat; stadsbestuur treedt ook op tegen het dragen van verboden wapens (15, p.135; 321))

1443: afbraak oude watermolen uit 1327 en bouw nieuwe molen aan de Kapellestraatpoort (15, p.100)

1443 (1/05): benoeming schepencollege: Reinier Mours, Jan Boccaert II, Jan vander Elst, Jan Alistoc, Joos de Smet, Galliot van Vaernewijc, Gillis vander Sporct

1444: ‘ghesellen vander stede’ voeren passiespel ‘van Ons liefs Heeren passie’ op n.a.v. processie (9 p.336)

1444 (27/03): benoeming schepencollege: Olivier Salaerd, Jan Andries, Everaert Mours, Jan vander Steffen, Gillis van Londersele, Wouter Doolaghe, Gillis de Hase

1445: schepenen van Aalst verzoeken hertog Filips de Goede om zelf te mogen beschikken over het begevingsrecht van het ambt van stadsklerk (13, p.183 nr.35)

1445-1446: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Jan Alistoc, Gillis vander Sporct (overlijdt in 1445 en vervangen door Jan Boccaert III), Jan Meuleman, Reynier Mours, Joos de Smet, Jacob de Clerc

1445-1446: bezitters van gronden langs de Denderoever vergaderen om te zien hoe ze het hoofd kunnen bieden aan voortdurende overstromingen. Ze zouden daarbij steun vragen aan Gent en de hertog. (o.a. aanwezig: abdijen Geraardsbergen, Ninove en Grimminge; de heren van Liedekerke en Zandbergen en afgevaardigden van de steden Aalst, Geraardsbergen, Ninove en Dendermonde) (9 p.486)

1446: toneelopvoering door gezellen der Nieuwstraat en der Molenstraat: Passie van Sint-Joris en Marteldood van Sint-Laureins en Franciscus (15 II, p.154)

1446-1447: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Jan Boccaert III, Philip van Zomerghem, Jan van der Elst, Jan Andries, Jan vander Steffen, Wouter Doolaeghe, Heinric Inghelbout

1447: nieuwe beuk van de Sint-Martinuskerk wordt afgewerkt en met schaliën belegd (9 p.285) (15 III, p.167)

1447: opvoering passiespel door de ‘ghesellen vander stede’ (9 p.337) (zie ook 1446)

1447: oprichting toneelgezelschap ‘de Jonge Gezellen’: voeren wagenspelen op; ook op Vastenavond (15 II, p.154)

1447: onderzoek door de voorzitter van de Raad van Vlaanderen, een afgevaardigde van de vorst en twee schepenen van de keure te Gent over de toestand van de Dender (15, p.152)

1447: reus van de Sint-Jorisgezellen wordt op stadskosten hersteld (9 p.352)

1447: herstelling van de Blauwe toren (stadswal aan de Zoutstraatpoort)

1447 (6/03): Jan Alistoc, Olivier Salaert, Gheraerd de Bosch, Meester Diediric Telpenninc, Joos de Smet, Gillis de Hase, Adam Meuleman

1448: Raad van Vlaanderen bezoekt Aalst om te onderzoeken waar de Dender regelmatig overstroomt en wat eraan kan gedaan worden (9 p.274)

1448-1453: Vlaamse opstand o.l.v. Gent tegen graaf/hertog Filips de Goede (o.a. wegens zoutbelasting); Gentse vraag tot steun wordt door Aalst beantwoord met oproep tot verzoening (15 IV, p.27-)

1448: eerste vermelding van schoolkinderenfeest te Aalst (in stadsrekeningen) ‘bysscop der kinderen’ (9 p.309) (was soort omkeringsritueel waarbij met kerkrituelen werd gespot; afgeschaft in 1544)

1448-1449: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Gillis Alistoc, Philips van Zomerghem, Jan vander Steffen, Wouter Dolaghe, Jan Boccaert III, Jan van Leeuwe, Zegher van Inghe (de jonge)

1448-1449: zeer hevige overstroming in december; Molenstraatbrug wordt vernield (9 p.417)

1449: Nieuwstraatpoort wordt versierd met Onze-Lieve-Vrouwebeeld (15, p.100)

1449-1450: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Olivier Salaert, Everaert Mours, Gheerd de Bosch, Gillis Alistoc, Gillis van Londerzele, Diedric Telpenninc, Gillis de Hase

1450: bouw van een ‘scoen pillorijn’ (schandbank) op de Hopmarkt (9 p.424)

1450: 9 glasramen aangebracht in schepenhuis (met wapens van de vorst en de 5 baronieën) door meester Gillis van Brussel (15 II, p.56)

1450: grauwe zusters of Annunciaden (Franciscanessen) richten het ‘clooster van Nazarette’ op in de Hoogstraat, nu Louis D’haeseleerstraat (9 p.424), mede door toedoen van schepen Dirk Teerpenninck of Telpenninck (9 p.301) (15 III, p.368)

1450: verhoging stadsmuur tussen Pontstraatpoort en den Rooden Toren (15,p.92)

1450 (6/03): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Philips van Zomerghem, Jan vander Steffen, Wouter Doolaghe, Zegher van Ingne de jonge, Heinric Inghelbout (tijdens Romereis vervangen door Adam Meuleman), Michiel vanden Hende

1451: tweede zijbeuk Sint-Martinuskerk is afgewerkt (9 p.285)

1451: busmeesters van Brussel komen het geschut van Aalst controleren (15, p.97)

1451 (8/03): benoeming schepencollege: Jan Alistoc, Meester Dieric Telpenninc, Jan Boccaert III, Claus Pollet, Gillis van Londerzele, Geeraerd de Splitere, Gillis de Hase

1452 (27/10): Gentenaars belegeren Aalst tevergeefs (evenals het hier gelegerde garnizoen van de hertog van Bourgondië tegen wie de Gentenaars in opstand gekomen waren). Ze plunderen wel het omliggende platteland; de lazarij buiten stadsmuren brandt af (8, p.351) (15 IV, p.32)

1452: versterking, verhoging van stadsmuren (vanaf deze datum…)

1452-1453: schepencollege (benoeming onbekend en samenstelling onvolledig): Livier Salaert, Jan de Vremde

1453 (9/03): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Philips van Zomerghem, Jan vander Steffen, Heinric Inghelbout, Wouter Doolaghe, Zeger van Inghene de jonge, Robbrecht vander Visscherien

1453 (7/06): ? tussentijds benoeming schepencollge?: Jan Boccaert III, Jan Alistoc, Meester Dieric Telpenninc, Claus Pollet, Everaert Mours, Gillis de Hase, Jan vander Beke (vervangen na overlijden door Gillis van Londerzele)

1453: Aalst neemt Hendrick Coene in dienst als pestmeester (8, p.351)

1453 (07/05): Gentse troepen belegeren Aalst opnieuw tevergeefs met 10.000 man; Aalst wordt verdedigd door Lodewijk van Viefville (conflict Gent-hertog van Bourgondië-graaf van Vlaanderen Filips de Goede (15 IV, p.33)

1453 (23 juli) In de Slag bij Gavere verslaat Filips de Goede de opstandige stad Gent.

1453: einde van de ‘Honderdjarige Oorlog’: Engeland en Frankrijk sluiten vrede

1453: Filips de Goede bedreigt met een boete al wie een burger van Aalst langer dan 3 dagen in hechtenis zou houden zonder hem naar de eigen schepenen te sturen (9 p.424) (13, p.184 nr.39) (15, p.176 + bijlage X)

1454: Aalst houdt tolrechten van de burggraaf in leen

1454 (7/03): benoeming schepencollege: Gillis Alistoc, Philips van Zomerghem, Francoys de Vremde, Jan de Splitre, Robbrecht vander Visscherien, Jan van Leeuwe, Martin Potteray

1455 (6/03): benoeming schepencollege: Jan Alistoc, Everaert Mours, Gheeraerd Boudins alias De Splitre, Claus Polet, Gillis van Londersele, Gillis de Haze, Jan van Branteghem, zoon van Robbrechts

1456 (5/03): benoeming schepencollege: Jan Boccaert III, Mr. Dieric Telpenninc, Rogier Tollin, Francoys de Vremde, Joos de Pottre (rentmeester abdij van Ninove (9 p.305), Michiel vanden Hende, Jan de Landmeter

1456: stadsbestuur steunt financieel de Grauwe Zusters (Annunciaden) voor bouw kapel, op verzoek van hertogin van Bourgondië (15 III, p.368)

1457 (3/03): benoeming schepencollege: Jan Alistoc, Philips van Zomerghem, Gheeraerd Boudins, alias De Splitre, Claus Polet, Jan van Branteghem, Gillis van Londerzele, Cornillis Andries

1458: abt Sint-Cornelisabdij Ninove koopt gebouw in Stoofstraat als Refugium (9 p.424)

1458 (5/03): benoeming schepencollege: Jan de Proofst, Jan Boccaert III, Mr. Dieric Telpenninc, Francoys de Vremde, Robbrecht vander Visscherien, Jan Stommelin, Michiel vanden Hende

1459: Filips de Goede vaardigt doodstraf uit tegen het ontvoeren (schaken) van begijnen te Aalst (8, p.134)

1459: stadsbestuur schenkt 2 kannen wijn bij viering ‘Allerkinderdag’ (Bisschop der Scholieren of Ezelsbisschop), een traditioneel omkeringsritueel op Sint-Niklaasdag (15 III, p.5-6)

1459-1460: Schepencollege (benoemingsdatum en volledige samenstelling onbekend): Gheert Bosch: Gheerd Boudins

1460 (11/03): benoeming schepencollege: Jan Boccaert III, Meester Dieric Telpenninc, Gillis Alistoc, Francoys de Vremde, Jan Stommelin, Meester Cornillis van Hoorembeke, Jan Moens alias Van Ghinderachter

1460: werkzaamheden aan belfort worden hernomen en afgewerkt o.l.v. stadsbouwmeester Jan d’Otter (Adriaan van de Velde wordt ter inspiratie naar o.a. Valenciennes en Béthune gezonden). Afwerking belfort door plaatsing koperen dubbele arend (door ketelslager Jacob Zeghers van Mechelen en geschilderd en verguld door Aalsterse kunstenaar Nicolaas Polet) (15 II, p.57-58) Tevens plaatsing nieuw uurwerk door meester Vrancken Wauters uit Mechelen (9) (15 II, p.71-73)

1460-1461: beiaard voor de belforttoren wordt aangemaakt: Jan Zeelstman uit Mechelen giet de klokken (9) (15 II, p.72-73)

1460: schepenen vragen aan hertog Filips de Goede om een tweede stads- of schepenbode (‘messagier’) te mogen aanwerven (draagt ambtskleed in kleuren stadswapen en wapenschild van de stad op de borst); verzoek wordt toegestaan. (9) (15, p.214

1461: feestviering afwerking belfort: opvoering van spel ‘Van den kinde van Aelst’ als eerbetoon aan de laatste heer van Aalst (9 p.424)

1461: vervanging 4 klokken Sint-Martinuskerk door nieuwe exemplaren (15 III, p.224)

1461 (4/03): benoeming schepencollege: Gheerd Bosch, Robbrecht van Erpe, Philips van Zomerghem, Claus Polet, Galioth van Vaernewijck, Jan van Eggermonde, Joos de Pottere

1462-1463: Schepencollege: (datum benoeming onbekend): Jan Stommelin, Dieric Telpenninc, Cornillis van Horembeke, Robbrecht vander Visscherien, Jan Boccaert III, Jan Moens, Michiel vanden Hende

1463 (4/03): benoeming schepencollege: Gheeraerd Bosch, Robbrecht van Erpe, Philips van Zomerghem (bezit huis ‘De Ooievaar’ op de Grote Markt naast herberg ‘De Roose’; (9)), Gillis van Londerzele, Claus Polet, Martin Pottray, Jacob de Clerc, filius Jan

1464 (9/01): vergadering te Brugge van vertegenwoordigers van de Staten van alle Bourgondische gewesten. Hoewel zij politiek gezien slechts in personele unie verenigd zijn, is dit de grondslag van de latere Staten-Generaal.

1464: ordonnantie van graaf Filips de Goede verbiedt invoer van Engels laken en garen (9) (15 II, p.271) (15 II, p.428-) (zie ook Alostana 1, p.38)

1464: aanleg waterput in tuin Heilige Geesttafel in de Kattestraat (9 p.277)

1464: stadsbestuur geeft jaarlijkse som ter ondersteuning Sint-Jorisschuttersgilde (stadsrekening 1464-65) (15 II, p.89)

1464-1465: Schepencollege (datum benoeming onbekend): Jan Boccaert III, Jan Stommelin, Jan Leeuwe, Joost de Pottre, Galioth van Vaernewijc, Cornelis van Hoorembeke, Jan van Londerzele

1465 (9/03): benoeming schepencollege: Robbrecht vander Visscherien, Robbrecht van Erpe, Francoys de Vremde, Jan van Branteghem, Claus Polet, Jan van Eggermonde, Olivier Boccaert

1466 (10/03): benoeming schepencollege: Jan Boccaert III, Meester Cornillis van Hoorembeke, Joos de Pottere, Jan van Londerzele, Jan Moens alias van Ghinderachter, Michiel vanden Hende, Lodewijc van Neufville

1467: Pontstraatpoort wordt voorzien van Onze-Lieve-Vrouwbeeld (door Adriaan den Hase geschilderd) (15, p.100)

1467 (15/06): Filips de Goede overlijdt en wordt opgevolgd door zoon Karel de Stoute als graaf van Vlaanderen.

1467 (21/02): benoeming schepencollege: Gheeraert Bosch, Robbrecht vander Visscherien, Jan van Eggermonde, Claus Pollet, Galioth van Vaernewijc, Gheeraert de Splitre, Olivier Boccaert

1468 (10/08): Blijde Intrede van Karel de Stoute te Aalst (9 p.358; uitgebreide beschrijving in Bouc met den Haire f°32 v) (15, p.23-)

1468-1469: Schepencollege (datum benoeming en juiste samenstelling onbekend): Jan Boccaert III, Dieric Telpenninc, Gillis Alistoc, Francois de Vremde, Jan Stommelin, Mr. Cornillis van Hoorembeke (provisor Heilige Geesttafel in 1470 (15 III, p.134)), Jan Moens, alias Van Ghinderachter; ook Jan de Grone en Jan de Mil vermeld als schepen? (26b, p.225)

1469: stadsschool ‘Queecscole’ bevindt zich in de Kattestraat (9 p.309)

1469: pestepidemie; de Cellebroeders van Brussel komen zieken verzorgen in Aalst (15 III, p.104)

1469 (21/06): benoeming schepencollege: Robbrecht vander Vysscherien, Jan van Eggermonde, Claus Pollet, Jan van Londerzele, Jacob de Clerc zoon van Jans (in juni vervangen door Jan de Splitere), Jan Alistoc, Heinric de Smet

1470: Heilige Geestkapel in de Kattestraat wordt herbouwd/vergroot; hiertoe aankoop grond in Kattestraat van schepen Jan van Eggermonde en echtgenote Katelijne van den Bruele (8, p.350-351) (15 III, p.134-135)

1471: vernieuwing stadsomwalling langs de Dender (15, p.92)

1470 (3/04): benoeming schepencollege: Gheerd Boudins, Gheerd Bosch, Meester Cornillis van Horembeke, Olivier Boccaert (broer van Jan III Boccaert), Lodewijc van Neufville, Galioth van Vaerne, Jan de Grone

1471-1472: Schepencollege (benoemingsdatum en volledige samenstelling onbekend): Robbrecht vander Vysscherien, Jan Stommelin, Jan van Eggermonde

1472 (14/05): benoeming schepencollege: Jan de Proefst/Proost, fil. Adaems, Jan Boccaert III, Jan Stommelin, Joos van Erpe, Gheerd Bosch de jonge, Heinric van Inschem, Jan Moens, alias van Ginderachter

1473: Dirk Martens drukt in Aalst, als eerste in de Zuidelijke Nederlanden, een boek op een drukpers met losse letters

1473: Karel de Stoute laat voor het eerst zijn gerechtelijke raad achter in Mechelen, die vandaar de benaming Parlement van Mechelen krijgt. Deze hofraad reisde aanvankelijk mee met de hertog.

1473 (22/03): benoeming schepencollege: Robbrecht vander Visscherien, Jan van Eggermonde, Marc de Mil, Lodewijc van Neufville, Galioth van Vaernewijc, Heinric de Smet, Gillis Andries

1474 (4/12): schepenen verordenen dat laken enkel mag verhandeld worden in de lakenhalle van Aalst of Brugge (15 II, p.271)

1474-75: vestiging van de Zwarte Zusters (augustinessen) te Aalst (in de huidige Zwarte Zusterstraat) om te helpen met de verzorging van pestzieken op verzoek van stadsbestuur (8, p.353) (15 III, p.107-108)

1474 (11/05): benoeming schepencollege: Jan Boccaert III, Meester Cornillis van Hoorembeke, Joos van Erpe, Heinric van Inxhem, Gheerd Boudins alias de Splitre, Jan Alistoc, Gillis Andries

1475: eerste vermelding van de rederijkerskamer Sint-Barbara: goedkeuring statuten door bisschop van Kamerijk (15 II, p.158 & 203-204)

1475: Sint-Sebastiaansschuttersgilde bouwt een nieuw gildehuis (Peperstraatje) (15 II, p.128)

1474-1475: (her)opbouw van (niet-overdekt) gebiedshuis of ‘bretesque’ naar ontwerp van Joost d’Otter (bouwmeester uit Gent, maar uit Aalst afkomstig (9 p.424) (15 II, p.58-59)

1475 (12/06): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem zoon van Robbrechts, Jan de Splitre, Wouter de Boc (lakenhandelaar; bezat in 1473 een vierde van huis ‘de Pelgrim’ op de Grote Markt (26, p.30)), Jan van Eggermonde, Philips Tollin, Pieter Heerman in plaats van Heinric de Smet (die 30 september baljuw werd), Marc de Mil

1476: zwaar dispuut tussen Aalst en Brugge: Aalstenaars zouden te Brugge ‘drapperie’ (laken) verkocht hebben zonder keuring (ARA, 31.471 (1476), f°62) (9)

1476 (16/05): benoeming schepencollege: Robbrecht vander Visscherien, Jan Stommelin, Heinric van Inxhem,Meester Cornillis van Hoorembeke, Galioth van Vaernewijc, Lodewyc van Neufville, Jan van Londerzele

1477 (5/01): Slag bij Nancy: Karel de Stoute, de laatste hertog van Bourgondië, sneuvelt tegen de Zwitserse Garde bij een poging Lotharingen in zijn bezit te krijgen. Zijn dochter Maria van Bourgondië volgt hem op.

1477 (3/02): de Staten-Generaal (met vertegenwoordigers van Holland, Vlaanderen, Brabant en Namen) erkennen Maria van Bourgondië als hun vorstin mits zij bereid is de macht van het centrale bestuur in te perken. In maart wordt de Grote Raad van Mechelen geïnstalleerd en krijgt Vlaanderen zijn Groot Privilege.

1477 (23/05): benoeming schepencollege: Jan Boccaert III, Heinric de Smet, Jan Alistoc, Gheeraerd Boudins alias de Splitre, Philips Tollin, Pieter Heerman, Jan van Vaernewijc

1477 (19/08): Maria van Bourgondië huwt Maximiliaan I van Oostenrijk/Habsburg, waardoor de Nederlanden onder het huis Habsburg komen. Hiermee gaan de Habsburgse en de Bourgondische erflanden samen.

1478: Blijde Intrede van Maximiliaan van Oostenrijk en Maria van Bourgondië; rederijkers de Catharinisten spelen ‘scoone ende vele ghenouchlike esbattementen’ ter hunner eer (9 p.358) (15 II, p.169)

1478-1479: Schepencollege (volledige samenstelling en benoemingsdatum niet gekend): Geerd de Splitre de jonghe, Ghiselbrecht Bosch

1479 (23/04): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem, Mark de Mil, Meester Cornillis van Hoorembeke, Philips Tollin, Heinric van Inxhem, Laurens de Potter, Jan de Clerc zoon van Jacob

1479 (7/08): Eerste Slag bij Guinegate waarbij Franse troepen door Maximiliaan van Oostenrijk dankzij steun van een Vlaams leger worden verslagen.

1479 (19/10): vergadering in schepenhuis: hoogbaljuw, burggraaf, onderbaljuw en schepenen zoeken naar financiën voor bouw nieuwe Sint-Martinuskerk (9 p.285)

1480: executie van 3 mensen wegens banditisme op de Grote Markt (Wyttebroec, Pieter van Lokere en Jan van Henegauwen) (9 p.409)

1480: Maximiliaan van Oostenrijk en Maria van Bourgondië; vorsten der Nederlanden, vaardigen nieuwe richtlijnen uit i.v.m. aanstelling van de stadsontvangers van Aalst, na aangeklaagde misbruiken (13, p.187 nr.48)

1480: conflict tussen Gent en Maximiliaan en Maria.

1480: Gent neemt Aalst in + verwoestingen als represaille voor de huldiging van vorst Maximiliaan (9 p.425)

1481 (3/02): benoeming schepencollege: Olivier Boccaert, Meester Cornillis van Hoorembeke, Jan van Eggermonde, Philips Tollin, Galioth van Vaernewijc, Lodewyk vanden Neufville, Gillis Andries

1481: start bouw nieuwe (gotische) Sint-Martinuskerk op de plaats van de oudere, te klein geworden parochiekerk. Hiervoor worden de belastingen verhoogd

1481: stad kent subsidie toe voor bouw Sint-Martinuskerk (9 p.286) (15 III, p.169)

1481: schepenen verlenen nieuwe keure voor het weefambacht (15 II, p.272)

1481 (3/10): Blijde intrede van Margaretha van York (derde vrouw en weduwe van Karel de Stoute; dochter van Richard van York en zuster van Edward IV); Catharinisten voeren ‘twee ghenouchliken esbattementen’ op (9 p.358)

1482 (9/03): benoeming schepencollege: Robbrecht vander Visscherien, Jan Boccaert III, Ghiselbrecht Bosch, Jan van Londerzele, Gheeraerd Boudins alias De Splitre, Jan van Vaernewijc, Pieter Heerman (was ook ontvanger; kocht huis ‘De Papegaai’ op de Grote Markt van Katheline Allistoc (9))

1482 (27/03): Maria van Bourgondië overlijdt op 25-jarige leeftijd door een val van haar paard. Haar 4-jarige zoontje Filips de Schone volgt haar op, onder het regentschap van zijn onpopulaire vader Maximiliaan van Oostenrijk. Maximiliaan wil het Groot Privilege echter niet bevestigen en voert bovendien een expansiepolitiek met oorlogen die veel kosten en dus veel belastingen meebrengen. Vlaamse steden komen in opstand.

1482 (23/12): Vrede van Atrecht eindigt de Bourgondische Successieoorlog (1477-1482) tussen Lodewijk XI (Frankrijk) en Maximiliaan van Oostenrijk over de verdeling van de Bourgondische erflanden. Maximiliaan start echter in 1483 een nieuw conflict met Frankrijk.

1483: stad koopt stenen uit de groeven van Vilvoorde aan voor de bouw van de Sint-Martinuskerk; o.l.v. stadsbouwmeester Jan van der Wouwe (15 III, p.170)

1483: stadsrekening vermeldt scherprechter (beul) in dienst van de stad en aanwezigheid ‘ritueel’ zwaard; stad had zeker niet permanent een beul in dienst; dikwijls diende men een beul te laten komen van elders en hem te betalen voor werk en verplaatsingsonkosten… (9 p.408)

1483: pestepidemie (15 III, p.104)

1483: aanmaak bord met namen en merktekens van Aalsterse bakkers om op te hangen in schepenhuis (15 II, p.315)

1483 (4/02): benoeming schepencollege: Heinric de Smet, Jan van Eggermonde, Philips Tollin, Lodewyc vanden Neufville, Galioth van Vaernewijc, Gheerd de Keersmaker

1483-1484: Vlaamse opstand tegen Maximiliaan van Oostenrijk (Gent met steun van Franse troepen)

1483 (10/11): schepen Cornelis van Hoorebeke vraagt namens Aalst aan de Grote Raad te Gent om octrooi te verkrijgen om de stadsaccijnzen te verhogen (om de bouw van de Sint-Martinuskerk te kunnen bekostigen) (9 p.286)

1484 (3/02): benoeming schepencollege: Robbrecht vander Visscherien, Meester Cornillis van Hoorebemke, Ghiselbrecht Bosch, Marc de Mil, Gheeraerd Boudins alias De Splitre, Lievin Meuleman, Ghiselbrecht van Zomerghem

1485: Margareta Upscapt wordt overste van het Onze-Lieve-Vrouwhospitaal; bouw van nieuwe kapel

1485: belegering Aalst en plundering platteland (conflict tussen Maximiliaan van Oostenrijk tegen de Vlaamse steden die militair gesteund werden door Franse troepen (9 p.398) (15 IV, p.34-36). Aalst deed immers niet mee met de opstand….

1485: blijde intrede van Maximiliaan van Oostenrijk en zijn minderjarige zoon Filips de Schone (9 p.425)

1485 (3/02): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem, Jan Stommelin, Heinric de Smet, Jan van Eggermonde, Jan van Londerzele, Pieter Heerman, Jan Moens alias van Ghinderachter

1485 (26/07): tussentijdse benoeming schepencollege?: Robbrecht vander Visscherien, Jan Boccaert III heer in Ghiseghem, Philips Tollin, Marc de Mil, Philips Stommelin, Jan van Vaernewyc (stierf 1486 en vervangen door Jan vanden Beke zoon van Stevin), Gillis van Ingne

1485 (09): zware pestepidemie in Aalst (de ‘haastige ziekte’); de baljuw, meier, schepenen en stadsontvanger ontvluchtten de stad (9 p.318); 1200 doden (9 p.617) (15 III, p.104)

1486: Dirk Martens start tweede drukkersatelier op te Aalst, waarbij hij zich specialiseert in brevierdruk (actief tot 1492)

1486: Jan Carpentier maakt glasraam met voorstelling ‘graaf van Aalst’ voor schepenhuis (vergaderzaal schepenen) (15 II, p.64)

1486-1487: schepencollege: Jan van Branteghem, Jan Stommelin, Hendrik de Smet heer in Lede, Jan van Eggermonde, Jan van Londerzele, Pieter Heerman, Jan Moens alias Van Ghinderachter (enkel bij 15 maar niet in 26b)

1487 (26/02): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem zoon van Robbrecht, Meester Cornillis van Hoorembeke, Olivier Boccaert, Joos Tollins, Gheerd Boudins alias De Splitre, Rogier vander Visscherien, Jan van Londerzele

1487-1488 : tweede opstand van Vlaamse steden (met Franse steun) tegen Maximiliaan van Oostenrijk; Aalst neemt niet deel aan de opstand.    

1488: stadsbestuur koopt Huis De Roose op de Grote Markt, om het om te bouwen tot vergaderplaats voor het schepencollege

1488: de wijngaard van Simoen van Zomergem op de buitenbermen aan de Vesten aan de windmolen moet worden geruimd voor geplande fortificatiewerken (9 p.380; ARA 31.479-31.489 (1485-1505))

1488 (13/02): benoeming schepencollege: Ghiselbrecht de Bosch, Philips Tollin, Philips Stommelin (nam de plaats in van Jan na diens overlijden), Jacob de Clerc zoon van Arend (eigenaar van herberg ‘De Zwarte Leeuw’ (9) (15, p.17): in deze herberg hielden de schepenen hun banket ‘met den kaarse’, waarbij kandidaat-(cijns)pachters hun aanbod konden verhogen zolang de kaars brandde (9 p241)), Lodewyc de Neufville, Gillis van Inghene, Jan vander Beke

1489: oudst bewaarde keure van de voetbooggilde Sint-Joris: opgesteld door de gildebroeders en goedgekeurd door de hoogbaljuw, de schepenen en de ‘Raed’ van Aalst; de Sint-Jorisgilde bestond wel reeds langer (in 1431 werden hun privilegies vernieuwd door Filips de Goede) (9 p.384) (15 II, p.87-) (15 II, p.390-)

1489: Vrede van Tours tussen Vlaamse opstandelingen o.l.v. Gent tegen graaf Maximiliaan van Oostenrijk; Aalst had geen partij gekozen voor Gent en werd dan ook vrijgesteld van hoge oorlogsbetalingen (15 IV, p.37) De strijd en opstand gaan echter door tot 1492.

1489 (04; enkel bij (15)): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem, Mr. Cornelis van Hoorebeke, Antoon van Liedekerke, Rogier van der Visscherien, Gijzelbrecht van Somerghem, Joost de Mil, Jan van Londerzele

1490 (2/04; wel bij 26b, niet bij 15; is herbenoeming vorige schepencollege?): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem (enkel vermeld in 15, niet in 26b), Meester Cornillis van Hoorembeke, Anthonis van Liedekerke, Rogier vander Visscherien, Ghiselbrecht van Zomerghem, Joos de Mil, Jan van Londerzele

1489 (8/03): benoeming mr. Hermane de Waghemakere tot ‘meester-warcman’ van de kerk en stad Aalst; hij ontvangt een vast loon (9 p.286) (15 III, p.170)

1491 (19/05): benoeming schepencollege: Ghiselbrecht Bosch, Philips Tollin, Philips van Erpe, Lodewyc van Neufville, Gheerd de Splitre, Gillis van Inghene, Steven van Eggermonde

1491: stadsklerk Henric van Inxhem begint het ‘Bouck met den haire’, een register waarin alle privileges, ordonnanties, kostuimen en akten van de stad vanaf 1242 werden genoteerd (8, p.397) (15, p.X)

1492 (6/04): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem, Meester Cornillis van Hoorembeke, Anthonis van Liedekerke, Olivier Boccaert, Joos de Mil, Jan van Londerzele, Cornillis Boele

1492: Petrus Van der Beken (de Rivo) sticht een studiebeurs als steun voor te Aalst geboren jongens die aan de Leuvense universiteit willen studeren (8, p.372); begevingsrecht wordt toegewezen aan schepenen van Aalst (13, p.188 nr.51) (15 III, p.56-)

1492: belegering van Aalst door Gentse opstandelingen en plundering platteland (conflict Maximiliaan van Oostenrijk – Vlaamse steden die militair gesteund werden door Franse troepen (9 p.398-399) (15 IV, p.39-)

1492 (19/07): Vrede van Cadzand tussen Gent en Albrecht van Saksen, de vertegenwoordiger van Maximiliaan van Oostenrijk, waardoor het conflict beëindigd wordt.

1492: onthoofding met zwaard van Lieven Coppens en Willem Thomas wegens banditisme (9 p.409)

1492 (20/11): Maximiliaan van Oostenrijk staat Aalst nieuwe verlenging toe (6 jaar) van heffingsrecht bijzondere accijnzen (o.a. voor bouw van de Sint-Martinuskerk) (13, p.188-189 nr.52) (nog eens 2 jaar verlengd in 1501)

1492: bouw ringmuur van 1m dik op bestaande vestigingsbermen (van 5,5m breed) (9 p.425)

1493 (27/02): Jan van Branteghem zoon van Robbrecht, Philips van Erpe heer van Mere, Meester Cornillius van Hoorembeke, Joos de Mil, Lievin Meuleman, Godefroy de Moninc, Adriaan de Pape

1494: ordonnantie van graaf Maximiliaan van Oostenrijk verbiedt (opnieuw) invoer van Engels laken en garen (9)

1494: schepenen verlenen akte met samenwerkingsvoorwaarden met de Zwarte Zusters (zieken dienen bij hen thuis verzorgd te worden, niet in het klooster; ze mogen ook de stadsomwallingstorens boven Sint-Ursmaarspoortje en de Scherrewerremolen gebruiken) (15 III, p.111)

1494-1495: Schepencollege (datum benoeming onbekend): Robbrecht vander Visscherien, Marc de Mil, Heinric van Inxhem, Philips Stommelin, Philips Tollin, Jan van Branteghem

1494 (22/07): Filips de Schone wordt meerderjarig en volgt zijn vader regent Maximiliaan op als landsheer van de Nederlanden. (Filips II van Vlaanderen = Filips III van Brabant = Filips IV van Bourgondië = Filips I van Castilië….)

1495: kapittel van kanunniken wordt overgebracht van Sint-Gorikskerk van Haaltert naar de Sint-Martinuskerk in Aalst

1495 (17/02): benoeming schepencollege: Philips Tollin, Philips Stommelin, Rogier vander Visscherien, Lievin Mule, Cornillis Boele, Gillis van Hynghene, Symoen de Splitre

1496: ziekenzaal en kapel van het Aalsterse hospitaal/gasthuis worden vergroot; Seger van Yelingen levert hiertoe 120.000 bakstenen

1496: stad koopt erve aan de Stoofstraat om het kerkhof te vergroten (15, p.113) (15 III, p.308)

1496: Rederijkerskamer de Catharinisten neemt deel aan landjuweel te Antwerpen (15 II, p.160)

1496: keure voor de tapijtwevers of legwerkers wordt verleend (15 II, p.280) (Alostana 1, p.59-)

1496: Filips de Schone herstelt de handelsbetrekkingen met Engeland (ondertekening Magnus Intercursus)

1496-1497: schepencollege (datum benoeming onbekend): Jan van Branteghem, Antonys van Liedekerke, Gheeraerd de Splyter, Joos de Mil, Godefroit de Monic, Cornillis van Pyssote, Lyon de Proofst

In deze periode was Pieter de Lannoy (heer van Fresnoy, ridder, raad en hoveling van de heer en prins) de soevereine baljuw van de stad en het Land van Aalst (Alostana 1, p.62)

1497: grote processie gaat uit vanuit de Sint-Martinuskerk; naast religieuze taferelen, kan men ook een Ros Beiaard, reuzen, een draak en hellewagen bekijken (8, p.59-60)

1497: reus van de Sint-Jorisgilde (die rondging tijdens de jaarlijkse ommegang) wordt vernieuwd op kosten van stad (9 p.384) (15 II, p.96)

1497: Nicasius De Coninck bouwt een nieuwe stadsomwalling, voorzien van torens, poorten en schietgaten (9 p.425) (8, p.325) (15, p.92)

1497: Karmelieten vestigen zich in Aalst vanuit klooster te Liedekerke (15 III, p.341)

1497 (9/03): benoeming schepencollege: Philips Tollin, Philips Stommelin, Jan van Branteghem, Adriaen Bosch, Symoen de Splitre, Everaert van Inxhem, Adriaan de Pape

1498: de schepenen geven aan het Sint-Jorisschuttersgilde een nieuwe wimpel (door Adriaan Schollaert verguld en geschilderd) (9 p.384) (15 II, p.96)

1498-1499: schepencollege (datum benoeming onbekend): Philips van Erpe, Joos Losschaert, Jan de Splitre (in 1515 deken van de schuttersgilde Sint-Joris (15 II, p.109), Lyon de Proofst, Joos de Mil

1499: gilde van linnenwevers Sint-Ambrosius krijgt zijn statuten (8, p.229) (15 II, p.274-) (15 II, p.447-)

1499 (19/10): Blijde intrede Johanna van Castilië (echtgenote van Filips de Schone; later moeder van latere Karel V); ‘Gezellen van Rethorike’ spelen oud-testament-stuk. (9 p.359)

1499: Antoon de Luu reist naar Jeruzalem; schepenen trakteren hem bij vertrek op feestmaaltijd (15 II, p.34; ? = latere burgemeester 1533??

1499 (16/03): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem zoon van Robbrecht, Anthonis van Liedekerke, Gheerd de Splitre, Jan de Splitre, Adriaan Bosch, Olivier Boccaert, Everaert van Inxhem

1500: beiaard en klokken van de kerk luiden dag en nacht bij aankondiging van de geboorte van zoontje van Filips de Schone, de latere Karel V (9 p.287)

1500 (16/06): Blijde Intrede Filips de Schone (hertog van Bourgondië, graaf van Vlaanderen, koning van Castilië, Leon, Granada; zoon van Maximiliaan, aartshertog van Oostenrijk, vader van de latere keizer Karel V) en echtgenote: stad schenkt 3 zilveren kannen met stadswapens; versiering gebiedshuisje met tapijten; beiaard en klokken luiden; toortsen branden en straten versierd met groen strooisel (9 p.361; ARA fonds Rekenkamer 31.484 (1499-1500))

1500-1501: schepencollege (benoemingsdatum en volledige samenstelling niet gekend): Geeraard de Splitere, Olivier Boccaert, Everaard van Inxhem, Adriaan de Bosch, Jan de Splitere

1501-1502: schepencollege (benoemingsdatum en volledige samenstelling niet gekend): Philip Stommelin, Geeraard de Splitere, Rogier van der Visscherien, Jan van Branteghem de oude, Lieven Mule, Adriaan de Pape

1502: geboorte van Pieter Coecke, zoon van Jan Coecke en Ida De Pauw; wordt later zeer invloedrijk kunstenaar

1502: Pieter van Aelst alias van Edingen wordt hoftapijtwever van Filips de Schone

1502 (14/02): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem zoon van Robrecht, Philip Tollin, Geeraard de Splitere, Adriaan de Bosch, Lyon de Proost, Jan de Splitere, Cornelis Luux alias Cools

1503: meester Dominicus/Domien de Waghemakere wordt na de dood van zijn vader benoemd tot bouwmeester Sint-Martinuskerk & ‘wittesteenwerken’ van de stad (9 p.287) (15 III, p.171)

1503: Broederschap Heilige Barbara erkend als rederijkerskamer (9 p.368) (15 II, p.204)

1504: abt Willem Michiels van de abdij van Affligem koopt het Hooghuis bij de watermolens als refuge (vluchthuis) (9 p.639)

1504-1505: schepencollege (benoemingsdatum en volledige samenstelling onbekend): Steven van Liedekerke, Jan van Branteghem

1504: heraanstelling van de Grote Raad van Mechelen als hoogste rechtsorgaan voor de Habsburgse Nederlanden

1505: Pieter Michiels dekt nieuw dakgedeelte Sint-Martinuskerk af met schaliën (15 III, p.171)

1505-1506: Schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Adriaan de Luu, Jan van Branteghem, Philip van Erpe, Lodewijk van Neufville, Hendrik de Smet, Gillis van den Hende

1506: herstelling van de Blauwe toren op de stadsomwalling aan de Zoutstraatpoort (15, p.95) + nieuwe toren naast de Nieuwstraatpoort (15, p.96)

1506 (17/03): benoeming schepencollege: Philip Stommelin, Rogier van der Visscherien, Simoen de Splitere, Lieven Muyle, Robrecht de Mil, Jan Losschaert zoon van Joost, Everaard van Inxhem

1506 (25/09): Filips de Schone overlijdt en de zesjarige Karel V wordt officieel vorst

1507: Margareta van Oostenrijk, tante van Karel V, wordt landvoogdes van de Nederlanden

1507: vernieuwing van de Zeebergbrug (15, p.156)

1507 (15/03): benoeming schepencollege: Steven van Liedekerke, Philip van Erpe, Philip Tollin, Lodewijk van Neufville, Jan Chamble, Mr. Andries de Coninc, Jan van Londerzele

1508: proces tussen schepenen van Aalst en Onze-Lieve-Vrouw-hospitaal Aalst i.v.m. innen lepelrecht; uitspraak volgt in 1511 (13, p.192 nrs 61-62)

1508 (27/03): benoeming schepencollege: Philip Stommelin, Jacob de Luu, Gillis de Vremde, Lieven Muyle, Robrecht de Smet, Geeraard de Pape, Jan Coene

1509 (24/05): benoeming schepencollege: Steven van Liedekerke, Philip van Erpe, Jan Stommelin, Lodewijk van Neufville, Jan van Londerzele, Jan de Visschere, Hendrik Tristram

1509-1510: Maximiliaan van Oostenrijk wordt te Aalst ontvangen als voogd van de latere Karel V (toen 9 jaar oud) (9 p.575)

1510: stichting schuttersgilde Sint-Antonius (11, p.760) (15 II, p.131-) (15 II, p.402-406)

1510 (25/03): benoeming schepencollege: Philip Stommelin, Jacob de Luu, Rogier van der Visscherijen, Lieven Muyle, Mr. Adriaan de Coninc, Jan Losschaert zoon van Joost, Everaard van Inxhem

1511: overeenkomst abdij van Affligem en schepenen Aalst i.v.m. afsluiten van een weg bij de Molenstraatpoort (refugium) (13, p.193 nr.63)

1511: bouw nieuwe toren aan de Kattestraatpoort (15, p.96)

1511: plaatsing O-L-Vr-beeld en twee nieuwe tafels voor vergaderzaal Landhuis (toen Huis De Roose op hoek Markt-Zoutstraat) (15 II, p.79-80)

1511 (31/03): benoeming schepencollege: Steven van Liedekerke, Philip van Erpe, Lodewijk van Neufville, Gillis van den Hende, Jan van Londerzele, Jan van Pyssote zoon van Joost, Dirk van Vrechem

1512-1513: Schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Jacob de Luu, Rogier van der Visscherijen, Gillis de Vremde, Mr. Robrecht De Smet, Mr. Andries de Coninc, Pieter van Leebeke, Nicolaas van Oudenhove

1513 (26/02): benoeming schepencollege: Philip Tollin, Florens Schoutheete heer van Erpe, Lodewijk van Neufville, Jan van Ceulsbroek, Jan van Londerzele, Steven van Vaernewijck, Pieter de Pape

1515 (5/01): Karel V wordt officieel meerderjarig verklaard en effectief graaf van Vlaanderen

1515 (3/05): benoeming schepencollege: Jacob de Luu, Mr. Robrecht de Smet, Lieven Muyle, Mr. Andries de Coninc, Gillis van den Hende, Hendrik de Smet, Pieter de Pape

1516 (23/01): Spaanse koning Ferdinand overlijdt; diens dochter Johanna is niet in staat te regeren, dus wordt Karel koning en vertrekt naar Spanje; zijn tante Margareta wordt opnieuw landvoogdes

1516: gilde van kooplieden met patroon Sint-Rochus wordt opgericht met goedkeuring door hoogbaljuw, schepenen (24/05); o.a. verhandeling granen, hop enz… (9 p.686)

1516 (28/04): benoeming schepencollege: Steven van Liedekerke, Philip Stommelin, Rogier van der Visscherije, Geeraard de Pape, Cornelis Luux alias Cools (deken schuttersgilde Sint-Antonius in 1544 en 1548 (15 II, p.146), Nicolaas van Nieuwenhove (gezworen bierproever en broodweger) (8, p.230), Cornelis van den Hende (bestuurslid bij de schippers, gezworene van het korenhuis en broodweger) (8, p.230).

1516: Aalstenaar Dirk Martens drukt te Leuven de eerste editie van Utopia van Thomas Moore

1517: Blijde Intrede Karel V te Aalst (9 p.575)

1517 (15/05): benoeming schepencollege: Jacob de Luu, Philip van Erpe, Gillis van den Hende, Willem Godevaerts, Pieter de Pape, Olivier Losschaert, Joost van Gavre (later deken schuttersgilde Sint-Sebastiaan 1534 (15 II, p.129)

1518: nieuwe bouwmeesters Sint-Martinuskerk: Rombout en broer Matthias Keldermans (9 p.288)

1518 (23/03): benoeming schepencollege: Philip Stommelin, Florens de Schoutheete heer van Erpe en Erondegem, Rogier van der Visscherije, Cornelis Luux alias Cools, Michel Martmache, Cornelis van den Hende, Jan van Pyssote, filius Cornelis

1518: schepenen vernieuwen de keure van de wevers (15 II, p.273)

1519: invoering titel burgemeester

1519 (5/04): benoeming schepencollege: Steven van Liedekerke burgemeester, Philip van Erpe, Gillis van den Hende, Nicolaas van Nieuwenhove, Pieter de Pape, Simoen de Pape, Willem Govaerts

1519 (28/06): Karel V volgt grootvader Maximiliaan van Oostenrijk (overleden 12/01/1519) op als Duits keizer.

1519: een toneelgroep ‘met beren ende vremde musiken’ treedt op in huis van burgemeester (9 p.476)

1520 (30/03): benoeming schepencollege: Jacob de Luu burgemeester, Rogier van der Visscherijen, Cornelis Luux alias Cools, Olivier Losschaert, Cornelis van den Hende, Hendrik de Pape, Hendrik de Coninck

1521 (4/04): benoeming schepencollege: Philip Stommelin burgemeester, Geeraard de Pape, Meester Robrecht de Smet, Pieter de Schoutheete heer van Erpe, Gillis van den Hende, Joost van Gavre, Pieter de Bock

1521 (8/05): boeken van Maarten Luther worden verboden

1522 (31/03): benoeming schepencollege: Philip Van Erpe burgemeester, Geeraard de Bosch, Michiel Martmache, Jan van Pyssote, Hendrik de Pape, Nicolaas van Nieuwenhove, Cornelis van den Hende

1522: Jacomyne van Yssche wordt overste van het Onze-Lieve-Vrouwhospitaal

1522: Agnes van Pyssote is hofmeesteres van het Aalsterse begijnhof (15 III, p.419)

1523 (7/04): benoeming schepencollege: Steven van Liedekerke burgemeester, Philip Stommelin, Meester Robrecht de Smet, Meester Steven van Vaernewijck, Gillis van den Hende, Joost van Zomerghem, Everaard van Inxhem

1523-1524 : Clara ’t Roen wordt wegens haar lutheraans geloof levend verbrand op de Grote Markt te Aalst, als eerste in de Zuidelijke Nederlanden (datum onzeker; 9 p.558)

1524 (13/05): benoeming schepencollege: Jacob de Luu burgemeester, Philip van Erpe, Philip Tollin, Hendrik de Smet, Nicolaas van Nieuwenhove, Pieter de Pape, Cornelis van den Hende

1524: nieuwe koor Sint-Martinuskerk is afgewerkt (15 III, p.172)

1524-1525: aanleg nieuw of vergroting kerkhof rond de Sint-Martinuskerk (muur wordt ‘met tichelen gedekt’) (9 p.289)

1525 (18/04): benoeming schepencollege: Marten Vilain burgemeester, Philip Stommelin, Meester Robrecht de Smet, Michiel Martmache, Olivier Losschaert, Meester Steven van Vaernewijck, Pieter de Boyst

1525: overwinning van Karel V op de Franse koning Frans I te Pavia (24/02) wordt te Aalst gevierd met een processie, een requiem in de Sint-Martinuskerk, (toneel)voorstellingen door o.a. de Catharinisten op de Grote Markt en een feestmaal voor schepenen en notabelen (15 II, p.170)

1526: verhoging aantal schepenen van 7 tot 9

1526 (18/03): benoeming schepencollege: Philip van Erpe burgemeester, Philip van Liedekerke heer van Everbeke, Gijsbrecht de Bosch, Willem Goevaert, Hendrik de Pape, Simoen Stoop, Cornelis van de Hende, Marten de Bock, Jan de Beer

1527: aanstelling Laurens Keldermans als nieuwe bouwmeester Sint-Martinuskerk; hij start de tweede fase van de bouw (15 III, p.172)

1527 (16/04): benoeming schepencollege: Philip Stommelin burgemeester, Pieter de Schoutheete heer van Erpe, Geeraard de Pape, Gillis van den Hende, Joost van Gavre, Nicolaas van Nieuwenhove, Hendrik de Smet, Pieter de Boyst, Steven de Meyere

1528: ommegang/processie met Ros Beiaard (toen eigendom van de Nering der Winkeliers (Sint-Nikolaasgilde) (9 p.352) (15 III, p.288)

1528: bevoegdheidsconflict bij de Raad van Vlaanderen tussen de nieuwe-schoenmakers/huidevetters en de oude-schoenmakers (schoenlappers) (15 II, p.286); dit resulteert in een nieuwe keure voor de oude-schoenmakers (schoenlappers) (15 II, p.289)

1528 (16/04): benoeming schepencollege: Philip van Erpe burgemeester, Geeraard de Bosch, Jan de Visschere, Joost van Zomerghem, Cornelis Cools, Pieter van der Leebeke (overleed 28/04/1528 en vervangen door Jan van der Scoore), Pieter de Pape, Marten de Bock, Cornelis van den Hende

1529: nieuwe kloostergebouwen van het Aalsterse hospitaal worden in gebruik genomen

1529: pestepidemie (15 III, p.104)

1529: Dirk Martens trekt zich terug uit zaken en gaat in het wilhelmietenklooster aan de Pontstraat wonen

1529 (1/04): Philip Stommelin burgemeester, Geeraard de Pape, Gijsbrecht de Bosch, Meester Steven van Vaernewijck, Joost van Gavere, Hendrik Capelleman, Jan van Londerzele, Olivier de Boyst, Simoen Stoop

1529 (5/08): ‘Damesvrede van Kamerijk’ Franse koning Frans I doet formeel afstand van Vlaanderen en Artesië; Karel V wordt formeel leenheer van die gebieden (in de praktijk was hij het al). De heren worden vertegenwoordigd door de twee gezaghebbende dames, Margaretha van Oostenrijk (de tante van Karel V) en Louise van Savoye (de moeder van Frans I).

1530 (21/03): schepencollege kondigt ordonnantiën en statuten van het pijndersambacht af (13, p.198 nr.80)

1530 (21/04): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Meester Robrecht de Smet, Cornelis Luux alias Cools, Jan de Pape zoon van Pieter, Marten de Bock, Steven de Meyere, Joost van der Beke, Jan van Migrode, Hendrik van Borst

1530 (1/12): landvoogdes Margareta van Oostenrijk overlijdt

1531 (24/01): Maria van Hongarije wordt nieuwe landvoogdes van de Nederlanden; officieel aangesteld 7 oktober)

1531: Karel V vaardigt het eerste ‘Eeuwig Edict’ uit, basis van gemeenschappelijke wetgeving in de Habsburgse Nederlanden

1531: Keizer Karel V verordent dat geen vorstelijke vazallen of officieren mogen aangesteld worden tot schepen (13, p.199 nr.83) (15, p.179 + bijlage XIII)

1531 (7/10): edict Karel V vervangt de Heilige Geesttafel door de Armenkamer (beheerd door 10 onbezoldigde armenmeesters + boekhouder) (15 III, p.145-146)

1531 (22/04): benoeming schepencollege: Philip Stommelin burgemeester, Gijsbrecht de Bosch, Meester Steven van Vaernewijck, Willem van Migrode alias Govaerts, Hendrik Cappelleman, Pieter Boyst, Jan van Londersele, Simoen Stoop, Pieter de Pape zoon van Jan

1531 (1/10): Karel V stelt de Collaterale Raden in: Raad van State, Geheime Raad en Raad van Financiën als voornaamste bestuursorganen in de Nederlanden (samen de Staten-Generaal) (= centralisatiepolitiek!)

1532 (25/03): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Jan van Branteghem, Meester Robrecht de Smet, Jan van der Eertbrugghen, Jan van Zomerghem, Steven de Meyere, Jan de Pape zoon van Geeraard, Jan Govaerts, Jan Losschaerts (overleed december 1532)

1533 (10/06): benoeming schepencollege: Antoon de Luu burgemeester, Gijsbrecht de Bosch, Jan de Splitere, Michiel Martmache, Jan van den Schoore, Hendrik van Borst, Pieter de Pape de jonge, Gillis van Migerode, Jan van Branteghem

1533: Kunstenaar Pieter Coecke van Aelst is lid van rederijkersgilde De Catharinisten te Aalst (alhoewel hij reeds in Antwerpen woont) (8, p.182)

1534 (14/04): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem burgemeester, Gillis Triest, Geeraard de Pape, Hendrik de Smet, Simoen Stoop, Jan van Migerode, Pieter de Boyst, Joost van der Beke, Raas de Meyere

1534 (2/05): overlijden van Dirk Martens in het klooster van de paters wilhelmieten te Aalst

1534: stadsbestuur Aalst sticht een Latijnse school (8, p.372-373); ook uitvaardiging schoolreglement (15 III, p.7-12)

1534: Karel V verordent dat vonnissen door de schepenen uitgesproken binnen 15 dagen dienen te worden betekend én uitgevoerd door de desbetreffende ambtenaren (ervoor sleepte dit dikwijls lang aan) (15, p.189-190)

1534-1535: steenkapper Willem Vrominck levert pilaren voor de Sint-Martinuskerk; steen komt uit de groeven van Lede en Boekhout-Hekelgem (15 III, p.175)

1535 (8/04): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Meester Steven van Vaernewijck, Olivier Losschaert, Marten van Migerode, Joost Coene, Jan van Londersele, Laurens de Pape, Hendrik van Borst, Jan van Branteghem

1536: Reuzin gaat mee in processie, in 1538 gevolgd door een reus (15 III, p.289)

1536: Karel V start oorlog met Frans I van Frankrijk over Noord-Italië; daartoe vraagt hij financiële bijdrage aan de Nederlanden; landvoogdes Maria wil Nederlanden neutraal houden, maar wordt niet gevolgd door Karel V (hogere belastingen en beden dus…)

1536 (9/05): benoeming schepencollege: Jan van Branteghem burgemeester, Gillis Triest, Jan Coene, Joost van Gavere, Jan van Migerode, Pieter de Buyst, Gijsbrecht Luux alias Cools, Antoon van der Smessen, Jan van den Spieghele

1537 (16/03): koning Frans I van Frankrijk eist Vlaanderen weer op als volle eigendom en valt binnen met leger; Karel V vraagt (eist) financiële bijdrage om leger te betalen; Gent weigert te betalen en komt in opstand.

1537 (1/05): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Gijsbrecht de Bosch, Joost van Zomerghem, Olivier Losschaert, Michiel Martmache, Nicolaas van Nieuwenhove, Pieter de Pape zoon van Jan, Joost van der Beke, Jan Wijtens

1538: vonnis Raad van Vlaanderen i.v.m. bierbrouwers en accijnsrechten te Aalst (13, p.201 nr.88) + stadsbestuur mag verkoopprijs van wijn vaststellen (13, p.201 nr.89)

1539 (15/04): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Bosch burgemeester, Frans de Vremde, Michiel Martmache, Marten van Migerode, Nicolaas van Nieuwenhove, Jan de Pape zoon van Pieter, Jan van den Spieghele, Jan van Branteghem, Jan Lievens

1539: terechtstelling Rosiane ’t Kemels (levend begraven) als anabaptist (haar echtgenoot Lievin van der Walle, ambachtsman-meester te Aalst, werd in 1536 reeds onthoofd te Gent) (9 p.558)

1539: Vlaamse opstand tegen Karel V; Aalst houdt zich afzijdig en ontloopt dan ook bestraffing (15 IV, p.40)

1539: Mechelaar Medaard Waghener levert 7 nieuwe klokken voor de beiaard (15 II, p.74)

1539: vonnis Grote Raad van Mechelen ivm lepelrecht: granen gekocht buiten de stad door bakkers en brouwers voor verwerking zijn vrijgesteld van lepelrecht (13, p.202 nr.90)

1539: schepen laten archiefkast maken om privilegies enz veilig in te bewaren (door schrijnwerker Jan Van Raffelghem) (13, p.12) (15, p.XII)

1539: nieuwe statuten voor rederijkerskamer Sint-Barbara (15 II, p.205) (5 II, p.407-)

1539: hekserijproces (zie 9 p.635 ev) zie ook 8, p.137; idem 1595; 1601; 1605

1539: rouw bij het overlijden van ‘wylen de keyserinne’, Isabella van Portugal, gemalin van keizer Karel V: het koor van de Sint-Martinuskerk en het schepenhuis worden behangen met zwart laken; de klokken luiden ‘dag en nacht’; blazoen ter herinnering wordt aangemaakt en in de kerk opgehangen (9, p.289)

1540 (9/02): Karel V passeert in Aalst (op legerexpeditie van Brussel naar Gent; Gent werd gestraft wegens weigering betaling oorlogsbelasting); Aalst had die belasting wél braaf betaald); hij wordt hier (samen met Alva, prins van Oranje e.a.) plechtig en luisterrijk ontvangen door stadsbestuur o.l.v. Ghysbrecht de Bosch; incl. mis in de Sint-Martinuskerk; stoet met Ros Beiaard en reuzen, beiaardspel + eetmaal en overnachting van keizer en gevolg (9 p.576-578)

1540 (14/02): Karel V neemt opstandig Gent in (‘stroppendragers’): verdere inperking van de stedelijke autonome macht in de Nederlanden.

1540 (16/07): benoeming schepencollege: Rogier Tollins burgemeester, Gillis Triest, Joost van Zomergem, Gijsbrecht de Luu, Joost van Gavere, Antoon van der Smessen, Gijsbrecht Luux alias Cools, Hendrik de Smet alias Capelleman (overleed 1540)

1540: uitzonderlijke lange en warme zomer

1540: aantal Zwarte Zusters wordt van 12 naar 18 gebracht (15 III, p.114)

1540: verordening Karel V i.v.m. lepelrecht: de hospitaalzusters moeten vanaf nu voor zakken van minder van één sester (49 kg) een kleinere lepel gebruiken (vandaar de dubbele lepel) (9 p.639) (15 III, p.72-73)

1541 (15/05): benoeming schepencollege: jonker Antoon de Luu burgemeester, Frans de Vremde, Marten van Migerode (vervangen door Steven de Meyere), Joost de Lemmes, Pieter de Pape zoon van Jan, Cornelis Luux alias Cools, Geeraard van den Broucke, Karel Uuteneeckhoute, Hendrik Buyle

1542 (22/05): benoeming schepencollege: Gillis Triest burgemeester (overleed reeds op 22 juli), Huibrecht van den Heetvelde, Olivier Losschaert, Joos van Gavere, Gijsbrecht Luux alias Cools, Laurens de Pape, Jan Wijtens, Hendrik van der Borst, Adriaan van Houchem

1542-1543: Franse troepen vallen de Nederlanden binnen tijdens de langdurige oorlog tussen de Habsburgers en Frankrijk (hier de Italiaanse Oorlog (1542-1546) tussen Frans I van Frankrijk samen met het Ottomaanse rijk tegen Karel V van Habsburg en Hendrik VIII van Engeland)

1543-1544: bouw van het huidige ‘gebiedshuisje’ of bretesk aan het schepenhuis op de Grote Markt door meester-metser Joos (en Jan) de Greve , met beelden van Karel V, de Gerechtigheid en ket Kind van Aalst (9) (15 II, p.60-61)

1544 (23/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Bosch burgemeester, Joost van Somerghem, jonker Colaard Vilain, meester Geeraard van den Broucke, Jan Govaerts zoon van Willem, Jan van den Spieghele, Hendrik Buyle, Joost van der Beke, Jan Lievens

1544 (18/09): Vrede van Crépy tussen Karel V en Frans I; Frankrijk erkent de onafhankelijkheid van Vlaanderen

1545 (20/05): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Frans de Vremde, Marten de Bock, Jan de Pape zoon van Pieter, Joost van Migerode, Karel Uuteneechoute, Robrecht de Grosprez, Hector Coene (overleden 23/01/1546), Ferry van Zuytphen zoon van Valentijn (overleden 15/04/1546)

1546 (20/05): benoeming schepencollege: Geeraard de Bosch burgemeester, Huibrecht van Heetvelde, Olivier Losschaert, Joost van Gavere (overleden 5/04/1547), Pieter de Buyst, Jan van Migerode, Rogier van der Elst, Adriaan van Hoechem, Ferry van Zuytphen (zoon van Ferry)

1547 (20/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Bosch burgemeester, jonker Joost van Zomerghem, Marten van Migerode, Gijsbrecht Luux, Jan van der Spieghele de oude, Hendrik Buyle, meester Antoon van Schoonvelde, Hendrik de Bock, Marten de Meyere

1548 (26/06): Transactie van Augsburg bepaalt dat de Habsburgse Nederlanden (17 Provinciën) een apart staatkundig geheel vormen binnen het Heilige Roomse Rijk en de facto onafhankelijk zijn

1548 (22/05): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Rogier Tollins, Olivier Losschaert, Karel Uuteneeckhoute, Jan de Bock, Nicolaas Rousseel, meester Jan van Branteghem, Ferry van Zuytphen jr, Joost van der Beke

1549: prins (latere koning) Filips II wordt te Aalst ontvangen (zie F. Caudron, Filips II te Aalst in VVAK jg.33, nr.3, 56-59)

1549 (21/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Bosch burgemeester, Frans de Vremde, Hendrik de Pape, Pieter van den Bossche alias De Boyst (overleden 29/12/1549), Gijsbrecht Luux alias Cools, meester Antoon van Schoonvelde, Jan van den Spieghele, Marten de Meyere, Jan Wiels

1549 (4/11) Pragmatieke Sanctie: bestuursregeling der Nederlanden onder Karel V: 17 Provinciën worden één en ondeelbaar, erfelijk in het Huis van Habsburg

1550: Karel V wordt opnieuw plechtig ontvangen te Aalst; Catharinisten vertonen een ‘Rye-spel’ (9 p.578)

1550 (29/04): Karel V vaardigt het zogenaamde ‘Bloedplakkaat’ uit tegen de protestantse ‘ketterij’. Hiermee wordt het drukken, schrijven, verspreiden en bezitten van ketterse boeken en afbeeldingen, het bijwonen van ketterse bijeenkomsten, het prediken van een tegendraadse religie en het huisvesten van ketters, met de doodstraf bestraft.

1550 (22/05): benoeming schepencollege: Rogier Tollins burgemeester, Gijsbrecht de Luu, Olivier Losschaert, Jan de Pape zoon van Geeraard, Hendrik Buyle, Jan van Migerode, Jan van Gavere, Joost van der Beke, Jan van der Elst

1550 (27/11): overeenkomst tussen Aalst en Dendermonde over laden en lossen van schepen te Baasrode voor rekening van de Aalstenaars (13, p.203 nr.93)

1551 (22/05): benoeming schepencollege: Philip van Liedekerke burgemeester, Frans de Vremde, Marten van Migerode, Karel Uuteneechoute, Adriaan de Pape zoon van Hendrik, Willem van Londerzele, Hendrik van der Straten, Jan Dermoyen, Gijsbrecht Luux alias Cools

1552-1553: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Gijsbrecht de Bosch burgemeester, Gijsbrecht de Luu, Olivier Losschaert, Cornelis Luux, Jan de Pape zoon van Geeraard, Hendrik de Bock, Jan van der Spieghele, Cornelis van der Beke, Willem van Yeghem

1553 (23/05): benoeming schepencollege: Rogier Tollins burgemeester, Jan de Luu, Jan de Pape zoon van Pieter, Jan van Migerode, Jan van der Elst, Hendrik Buyle, Nicolaas Knibbe, Jacob van den Bossche

1554 (25/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Luu burgemeester, Hendrik de Pape, Olivier Losschaert, Adriaan van Houchem, meester Robrecht de Grosprez, Gijsbrecht Luux, Willem van Londerzele, Jan van den Spieghele, Baptist Huustijn

1554 (4/06): Karel V schenkt glasraam voor Sint-Martinuskerk (9 p.578) (15 III, p.209)

1555 (21/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Bosch burgemeester, Frans de Vremde, Jan de Pape zoon van Pieter, Cornelis Cools, Karel Uuteneechoute, Jan van der Elst, Marten de Meyere, Nicolaas Knibbe, Willem van Migerode zoon van Marten

1555 (8/09): Filips II doet zijn Blijde Intrede in Aalst. Sindsdien zou zijn lijfspreuk ‘Nec spe, nec metu’ (noch hoop, noch vrees) de belforttoren sieren (is wat onduidelijkheid over; zie 9 p.582); ontvangen door burgemeester Gisbrecht du Bosch (die sleutels van de stad overhandigt), eerste schepen Franchois de Vremde e.a. schepenen en Jehan de Montmorency (heer van Courrières, hoogbaljuw van stad en Land van Aalst) (9 p.580)

1555 (25/10): Karel V doet afstand van de regering van de Lage Landen ten voordele van zijn zoon Filips II

1556: Karel V trekt zich totaal terug en wordt opgevolgd door zijn zonen Filips II (Spanje, Nederlanden) en Ferdinand (Duitse Rijk; Oostenrijk): splitsing van het Huis van Habsburg in een Spaanse en een Oostenrijkse tak.

1556 (22/05): benoeming schepencollege: ridder Geeraard de Bosch burgemeester, Gijsbrecht de Luu, Olivier Losschaert, Jan de Pape zoon van Geeraard, Jan van Migerode, Hendrik de Bock, Robrecht Raes, Jacob van den Bossche, Willem van Londerzele

1556 (29/06): ‘processie generaele’: jaarlijkse processie op de eerste zondag na het feest van Petrus en Paulus (uitgebreide beschrijving via stadsrekeningen, 9 p.536)

1556 (16/07): brand vernielt talloze huizen in Aalst (9 p.597): Pontstraat (15, p.128)

1557: herbouwen Refugium abdij Affligem aan de Dijck (Hooghuys) (9 p.304)

1557: Frans de Schoutheete van Zuylen (geboren te Aalst 6/02/1532) wordt ridder geslagen wegens dapperheid tijdens de veldslag van Sint-Quentin met de titel Heer van Erpe; werd later schildknaap aan het hof van Maria, koningin van Hongarije, bottelier van de hertog van Savoye en in 1560 benoemd tot gouverneur en baljuw van stad en kastelenij van Kortrijk. In 1577 samen met vele edelen gearresteerd; ontsnapte en stelde zich aan het hoofd van de ‘Malcontenten’ (katholieken) (9 p.565-567) (15 II, p.41)

1557 (22/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Bosch burgemeester (overleden 24/10/1557), Frans de Vremde, Jan de Luu, Karel Uuteneechoute, Steven de Meyere, Baptist Hustijn, Jan van der Spieghele, Cornelis van der Beke, Cornelis van den Bossche

1557-1558: oorlogshandelingen tussen Frankrijk en Spanje in onze gewesten; de Staten-Generaal in Brussel besluiten aan Filips II de Negenjarige Hulp toe te kennen, een financieel plan waarbij zij de komende negen jaar gelden beheren, innen en aan de koning afstaan. De koning is bijzonder ontevreden over deze parlementaire inmenging, maar stemt toe. Dit is de laatste keer dat de Staten en de koning tot overeenkomst komen.

1558 (15/01): koning Filips II verleent Aalst vermindering op haar aandeel in de bede door Staten van Vlaanderen aan de vorst verleend (13, p.2040 nr.96)

1558: overlijden van Cornelius De Schrijver (pseudoniem Grapheus of Scribonius, geboren te Aalst in 1482), stadssecretaris van Antwerpen, dichter, historicus, geleerde; tot 1522 eerder positief over Luther; erna verwierp hij diens stellingen(?). Pas vanaf 1540 in functie stadssecretaris Antwerpen hersteld.

1558 (21/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Luu burgemeester, Philip Stommelin, Adriaan de Pape, Cornelis Luux alias Cools, Hendrik van der Straten, Robrecht Raes, Lodewijk van Borst, Jacob de Buyst, Willem Stoop

1559: de Aalsterse stadsmuren worden opgemeten: ca. 2110 meter omtrek

1559: verordening (plakkaat) dat bepaalt dat alle toneelstukken vooraf goedgekeurd dienen te worden door de geestelijkheid en de magistraten der stad (reformatie) (15 II, p.172)

1559: Filips II duidt zijn halfzus Margareta van Parma aan als landvoogdes van de Spaanse Nederlanden, met kardinaal Granvelle als machtige adviseur; Lamoraal graaf van Egmond wordt benoemd tot stadhouder van Vlaanderen

1559: Land van Aalst hangt nu af van het aartsbisdom Mechelen (ervoor bisdom Kamerijk)

1559-1560: schepencollege (benoemingsdatum onbekend: Frans de Vremde burgemeester, Philip de Bosch, Steven de Meyere, Jan van der Elst, Willem van Londerzele, Willem van Migerode, Philip van Vaernewijck, Cornelis van der Beke, Jan van den Spieghele

1560 (21/05): benoeming schepencollege: Rogier Tollins burgemeester, Hendrik de Bosch, Adriaan de Pape, Lodewijk van Dorst, Karel Uuteneechoute, Jacob de Buyst, Jan de Clippele, Hendrik van der Meeren, Ferry van Zuytpeene of Zuytphen jr.

1561 (21/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Luu burgemeester, Philip de Bosch, Jan Loets, Philip van Vaernewijck, Steven de Meyere, Willem van Londerzele, Willem van Migerode, Jan van den Spieghele, Cornelis van der Beke

1561(23/07): Liga der Groten (Willem van Oranje en graaf Egmont) verzetten zich tegen het beleid van kardinaal Granvelle, die in 1564 zal vertrekken.

1561-1562: stadsrekening: uitgebreide analyse (9 p.603):

-          Grootste kost qua infrastructuur: nieuwe spui op de Dender te Hofstade

-          Personeelslijst + betoelagingen verenigingen…

-          Brusselse schilder Gillis van der Eechuyden verguldt belfort (wijzers, kompas, personages): plaatsing grote stelling

-          Herstelling valbruggen aan drie stadspoorten

-          Heer van Courrières wordt als hoogbaljuw na vele jaren vervangen door Maximiliaan Vilain (groot banket in De Roose)

-          Land van Aalst gaf beloning aan wie iets kon doen aan toen heersende wolvenplaag

1562 (21/05): benoeming schepencollege: ridder Jan de Luu burgemeester, Hendrik de Bosch, Cornelis Hals, Lodewijk van Dorst, Jan van der Elst, Hendrik van der Meere, Ferry van Zuytpeene, Hendrik Temmerman, Willem van der Straten

1563 (23/05): benoeming schepencollege: ridder Philip van Liedekerke burgemeester, Frans de Vremde, Adriaan de Pape, Cornelis Cabeliau, Jan de Pape, Jan van den Spieghele, Willem Stoop, Cornelis van der Beke, Joost van den Bossche

1563: Aalstenaar Olivier Bock (Bouck); hoogleraar te Heidelberg wordt gearresteerd bij bezoek aan de Zuidelijke Nederlanden wegens sympathie voor hervorming en kritiek op kardinaal Granvelle; verblijft enige tijd in gevangenis te Antwerpen; vertrekt opnieuw naar Heidelberg en overlijdt daar 1564 (9 p.541)

1564 (22/05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Marten van Migrode, Jan Loets, Philip van Vaernewijck, Jan de Pape, Hendrik van den Broucke, Karel Uuteneechoute, Willem van Londerzele, Jan van Houchem

1565 (21/05): benoeming schepencollege: Gijsbrecht de Luu burgemeester, Cornelis Cabeliau, Lodewijk van Dorst, Jan de Clippele, Gillis van Migrode, Cornelis van der Beke, Jan van der Spieghele, Jacob de Buyst, Pieter de Man

1565 (07): Eedverbond der Edelen tegen de inquisitie en plakkaten

1566: hongersnood in de Nederlanden na strenge winter en mislukte oogsten

1566: beeldenstorm: Aalst ontsnapt voorlopig aan de eerste golf van geweld en plunderingen; op 1 september prediken twee predikanten buiten de stadsmuren (15 IV, p.41-42)

1566: de calvinistische predikant Adriaan/Andries Baerdeloos of Berteloot uit Hondschote wordt op de Aalsterse markt opgehangen (9 p.560) (15 IV, p.42-43)

1566: Lazarij buiten de stadsmuren sluit; goederen en renten worden overgenomen door Heilige Geesttafel; de kapel blijft wel bestaan (in 1866 verkocht en omgebouwd tot café) (8, p.351) (15 III, p.101-102)

1566 (29/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Adriaan de Pape, Jan de Pape, Hendrik van de Broucke, Willem Stoop, Cornelis Luux, Pieter van der Zalen, Jan van der Cammen, Marten Pijl

1566-1567: Jooris Buyens wordt betaald voor het maken van een sterke deur van eikenhout als afsluiting aan de galerij tussen het huis van de stad ‘genaempt den Grauwen Steen’ en het schepenhuis (9 p.480)

1567 (08): hertog van Alva wordt door Filips II naar de Nederlanden gezonden om de opstanden en de beeldenstorm te stoppen. Landvoogdes Margareta neemt ontslag en Alva krijgt de macht in handen en stelt de Bloedraad als speciale rechtbank in.

1567: Spaanse soldaten plunderen Aalst en bezetten de stad gedurende meer dan drie maanden

1567: koning Filips II verleent de poorters van Aalst vrijstelling van alle tolgelden door de vorst geheven (mits kwijtschelding lening van Aalst aan de koning) (13, p.206 nr.102) (1566 volgens 15, p.169; zie ook Bouck met den Haire blz.333)

1567 (7/02): doortocht graaf van Egmont + overnachting in Aalst; feestmaal aangeboden (zware rekening… 9 p.561)

1567: Aalstenaar Hendrik Brucaeus (°1531) wijkt uit naar Rostock. Hij studeerde geneeskunde te Bologna, onderwees wiskunde in Rome en werd geneesheer én schepen (Hendrik Van den Broecke) van Aalst; na bekering tot het Lutheranisme wijkt hij uit en wordt hoogleraar wiskunde en geneeskunde aan universiteit van Rostock (9 p.542)

1567 (24/05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Cornelis Cabeliau, Jan de Clippele, Gijsbrecht Luux, Jan van der Elst, Willem van Londerzele, Jan van Ouchem, Pieter de Man, Pieter Boone

1568 (7/04): aanstelling Adriaen de Pape (oud-schepen) als commissaris voor het Land van Aalst, Geraardsbergen, Ronse (Alva had op 5/09/1567 de Raad van Beroerten opgericht om het protestantisme te bestrijden). (9 p.562)

1568: vijf beeldenstormers worden terechtgesteld en 18 verbannen (9 p.563)

1568 (22/05): benoeming schepencollege: Rogier Tollins burgemeester, Gillis de Vremde, Jan de Pape, Hendrik van der Meere, Karel Uuteneechoute, Willem Stoop, Joost van den Bossche, Marten Pijl, Florens van Migrode

1569 (23/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Jan Loets, Adriaan de Pape, Philip Vaernewijck, meester Augustijn Malineus, Gijsbrecht Luux, Willem van Londerzele, Pieter van der Zalen, Pieter de Man

1569 (10): uitbraak pest (9 p.607-608)

1569-1570: vernieuwing Denderbrug aan de Oude Vismarkt: meester-metser Joos Rooman uit Gent maakt nieuwe brug (9 p.609)

1570-1580: opnieuw zware pestepidemie

1570: verbod op de minnelijke schikkingen over doodslag (verzoeningskus) (15, p.338-339)

1570 (23/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Bosch burgemeester, Marten van Migrode, Reinout de Beyne, Lodewijk van Dorst, Jan de Pape, Willem Stoop, Hendrik van der Meere, Joost van den Bossche, Pieter de Clerck

1571 (02): doortrekkende troepen worden ingekwartierd (1000 Walen) (15 IV, p.44)

1571: stad Aalst leent Filips II geld voor betaling soldaten (13, p.207 nr.104)

1571 (22/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Gijsbrecht de Bosch, Adriaan de Pape, Philip van Vaernewijck, Willem van Londerzele, Willem van Migerode, Hendrik Temmerman, Lieven de Clerck, Jan de Craecker

1571 (31/07): Alva voert tiende-penning-belasting in.

1572 (1/06): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Marten van Migerode, Philip Stommelin, Jan de Clippele, Jan de Bock, Hendrik van der Meere, Gijsbrecht Cools, Jan Reygerman, eester Jacob Wils

1572: Oranje-gezinde en Spaanse legers vechten om de Zuidelijke Nederlanden

1573: Alva wordt vervangen door Requesens

1574 (05): Requesens vraagt de Staten-Generaal financiële hulp voor de oorlogskosten; afschaffing Tiende Penning, Raad van Beroerten + uitroeping Algemeen Pardon

1574 (2/08): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Philip van Vaernewijck, Hendrik Vilain, Willem Stoop, Hendrik Temmerman, Lieven de Clerck, Florens van Migrode, Marten Pijl, Joost van Cotthem

1575: vanaf nu begint het jaar op 1 januari (ervoor was dit met Pasen)

1575 (7/06): benoeming schepencollege: Hendrik de Bosch burgemeester, Adriaan de Pape, Philip Stommelin, Jacob Wils, Willem van Migrode, Willem van Londerzele, Pieter van Raffelghem, Adriaan Buyens, Robrecht de Grave

1576 (12/01 tot 27/04): Duitse soldaten in de stad; ze worden echter niet betaald (Filips II had zich failliet verklaard in 1575). De stad dient in te staan voor onderhoud (9 p.609) (15 IV, p.44)

1576 (4/03): landvoogd Requesens overlijdt; Spaanse troepen muiten wegens niet-betaling soldij

1576: refugium van abdij van Ninove verhuist van Stoofstraat naar Molenstraat (9 p.640)

1576 (23/05): benoeming schepencollege: Jan de Luu burgemeester, Jan Loets, Marten van Migrode, Philip van Vaernewijck, Antoon van Schoonvelde, Jan de Pape, Nicolaas Ghijsbrecht, Pieter de Pape (overleden 11/02/1577), Pieter Boone

1576 (25/07 tot november): muitende Spaanse legerbenden plunderen en bezetten Aalst voor enkele maanden; ze nemen burgemeester e.a. notabelen gevangen (9 p.563 en 609-610) (8, p.325-326) (15 IV, p.44-45)

1576 (4/11): Spaanse Furie: Gewelddadige plundering van Antwerpen door muitende Spaanse troepen, die samen met het muitend garnizoen uit Aalst de 8000 man sterke troepen der Staten overmeesteren; duizenden gebouwen gaan in vlammen op…

1576 (8/11): Pacificatie van Gent: 17 opstandige gewesten eisen dat de Spaanse troepen de Nederlanden verlaten

1577 (05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Philip Stommelin, Adriaan de Pape, Jacob Wils, Willem Stoop, Willem van Migrode, Willem van Londerzele, Pieter de Man, Jan van den Spieghele

1577-1578: nieuwe stadsversterkingen worden aangelegd rond Aalst; ieder dorp van het Land van Aalst is verplicht drie mannen te leveren om hieraan mee te werken (8, p.326) (15 IV, p.53) (13, p.139 nr.2131); prins van Oranje zendt hiertoe een krijgsbouwkundige naar Aalst wiens verblijf in herberg ‘Het Scaeck’ door de stad wordt betaald (15, p.92)

1577-1578: Land van Aalst koopt herberg De Rooze om hoek Grote Markt en Zoutstraat om als vergaderplaats (Landhuis) te gebruiken (9, p.725)

1578: Alexander Farnese wordt door Filips II tot landvoogd van de Lage Landen aangesteld

1578: uitdieping en verbreding van de Oude Dender (geheten de Nieuwe Veste) (15, p.93)

1578: Willem van Oranje wil een Gents garnizoen in Aalst legeren (9 p.564-565); Aalst weigert en legert troepen van landvoogd Mathias van Oostenrijk; dezen worden vervangen in maart door troepen van de prins van Oranje (15 IV, p.57-59)

1578 (2/02): Aalst valt in handen van troepen van aartshertog Mathias van Oostenrijk (15 IV, p.) (39, p.4)

1578 (maart): opmaak inventaris artilleriestukken en munitie in bezit van de stad (13, p.75 nr.854)

1578: stad betaalt schipper Andries van den Bossche om ‘groot geschut’ op te halen in Antwerpen (15, p.98)

1578 (23/06): benoeming schepencollege: Jan de Luu burgemeester, Willem de Vremde, Karel Uuteneechoute, Jan van Ouchem, Jan van den Regere, Jan de Craeckere, Michiel de Bock, Joost Moens, Lieven Pollet

1579: Aalst valt in de handen van de ‘Malcontenten’ (leger van katholieke edelen): verdrijving protestanten, maar ook plundering van de stad (9 p.565) (15 IV, p.78-)

1579: een der magistraten van Aalst, Adriaan van Caesele, wordt door de ‘geuzen’ gevangen genomen en gedood (15 IV, p.79)

1579 (28/03): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Adriaan de Pape, Lieven Walleman, Pieter de Man, Adriaan de Wouwe, Joost de Man, Krispijn van Cotthem, Willem de Meyere, Antoon Coene

1580 (06): benoeming schepencollege: Reinout de Beyne burgemeester, Jan de Clippele, Jan van Ouchem, Jacob Wils, Hendrik van der Meren, Pieter de Clercq, Adam van der Houwe, Frans Boone (16/12/1580 omgekomen ‘bij de rebelle van Z.M.’), Jacob de Craeckere

1580-1581: pest, plunderende soldaten, overstromingen, voedseltekorten; burgemeester koopt in Ath graan aan om de ergste honger te lenigen (9 p.610-611)

1580-1583 (23/04): Aalst wordt door rebellen (‘geuzen’) bezet (9 p.290)

1580 (29/09): verdrag van Plessis-les-Tours: hertog Frans van Anjou (zoon van Franse koning Henri II) wordt de nieuwe landvoogd en soeverein vorst van de Nederlanden (tot 1584)

1581 (26/07): Plakkaat van Verlatinghe: Filips II wordt afgezet als vorst van de Lage Landen; splitsing Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden

1581 (10): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Adriaan de Pape, Philip van Vaernewijck, meester Robrecht de Smet, Jan van den Regere, Florens van Migrode, Philip Stoop, Michiel van Raffelghem, Jacob van der Snict

1581-1582: zware hongerwinter; door voortdurende doortrekken van legertroepen worden de velden niet bewerkt

1582-1583: schepencollege (benoemingsdatum onbekend en schepenlijst onvolledig; valt deels samen met Calvinistisch bewind te Aalst): Adriaan de Wouwe burgemeester, Antoon Schoonvelt, Gabriel van den Dijcke, Cornelis de Haze, Christiaan van Cotthem, Van den Hende, …

1582 (22/04)-1583 (20/11): Aalst kent anderhalf jaar een calvinistisch–republikeins bewind (ondersteuning door Nederlandse en Engelse troepen) (9 p.570) (39, p.4)

1582 (22/04): ‘geuzen’ of protestantsgezinde troepen nemen Aalst in; 200 doden, waaronder Theodoor van Hamere, pensionaris-grifier en schepenen Robrecht de Smet, Adriaan de Pape en Joannes Reuserman; ook werden 7 priesters aan de deuren van de Sint-Martinuskerk opgehangen; 10 andere priesters werden ook vermoord (inclusief paters van de abdij van Affligem); kerken en kloosters werden geplunderd; het orgel en de sacramentstoren van de Sint-Martinuskerk worden vernield. Sacramentstoren wordt later hersteld + opschrift aangebracht ‘Quod furor heriticorum diruit, hoc Senatus Populusque Alostanus restituit / Wat de woede van de ketters vernielde, herstelde de Raad en het volk van Aalst’ (9 p.566-570) (8, p.70) (15 III, p.335) (15 IV, p.79-)

1583 (17/01): Franse Furie in Antwerpen; hierna verlaat Frans van Anjou onze gewesten

1583-1585: hertog van Parma Alexander Farnese herovert de Zuidelijke Nederlanden voor de Spaanse kroon

1583 (12): Spaanse troepen o.l.v. hertog van Parma (Farnese) heroveren Aalst op de ‘geuzen’ (15 IV, p.88-); militaire rol van Orfeo Galiano, gouverneur van het slot van Liedekerke (9 p.571)

1584 (19/03): aartsbisschop Jan Hauchin herwijdt de door de rebellen ‘geprofaneerde’ Sint-Martinuskerk en diverse kapellen en kloosters (15 IV,p.93)

1584 (10/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Reinout de Beyne, Jan de Clippele, Jan van der Cammen, Pieter de Man, Florens van Migrode, Michiel van Rafffelghem, Gillis Boone, Jan Callebaut

1584: ter gelegenheid van de bestuurswissel werd 600 pond uitgegeven in herberg De Roose (8, p.398)

1584-1585: stad in zeer erbarmelijke toestand: veel vernielingen door militaire bezetting; accijnzen werden niet geïnd; stad diende soldij te betalen van soldaten; kosten bouw kazernering en bouw fort; geen personeel meer aanwezig (zelfs geen pastoor meer) (9 p.611)

1585 (22/05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Joost Tollin, Philip van Vaernewijck, Jacob Wils, Hendrik van der Meeren, Pieter Boone, Paschier de Zaedeleere, Frans Dralant, Adriaan de Berleere

1585 (17/08): val van Antwerpen: inname door Farnese; exodus naar het Noorden!

1585 (4/11): vraag 4000 broden en bier te voorzien voor een regiment Spaanse soldaten die de nacht doorbrachten te Aalst; stadsbestuur had hiertoe de middelen niet, dus werd rondgegaan bij de bevolking om brood te schenken (9 p.612)

1586: langdurige regen en overstromingen: Zeebergbrug en brug aan Begijnhof waren weggedreven; brug aan de Werf was beschadigd… (9 p.613)

1586 (23/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Jan van der Cammen, Jan de Craeckere, Florens van Migrode, Jan Callebaut, Gillis Boone, Michiel van Raffelghem, Jan Overduytsch, Joost Jacobs

1586 (14/06): Geuzenkapitein Cleygate (actief bij bezetting Sluis en later in Land van Aalst met rondzwervende bende) wordt te Aalst aan ‘eenen staak’ verbrand (15 IV, p.94)

1587: aanstelling van een pestmeester in Aalst

1587 (05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Jacob Wils, Hendrik van der Meeren, Gillis Boone, Jacob de Craeckere, Adriaan de Beerlere, Hendrik de Wolf, Frans Charité, meester Willem de Ridder

1588: eerste boreling wordt ingeschreven in het doopregister van de Sint-Martinuskerk (kind van Henderick De Haeck) (oudste doopregister van Aalst) (8, p.158)

1588 (20/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Reinout de Beyne, Jan van der Cammen, Raphaël de Smet, Jan de Craeckere, Pieter de Man, Florens van Migrode, Gillis Wuytens, Dirk van Vaernewijck

1588 (8/08): slag bij Grevelingen verloren door Spaanse troepen; hierdoor stopt ook de heroveringscampagne van Farnese en blijft het Noorden onafhankelijk

1588-1589: aanleg straatje aan de noorddeur Sint-Martinuskerk naar Zwarte Zustersstraat/Graanmarkt: Sinte-Mertenstraatje (nu Rozemarijnstraatje) (9 p.614)

1589: stad koopt het leen van de tol van Aalst voor 200 gulden van Frans de Vremde, zoon van Gillis (15 II, p.20)

1589 (19/05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Joost Tollins, Philip van Vaernewijck, Pieter van der Snict, Philip Stoop, Jacob Wils, Hendrik van der Meeren, Adriaan de Beerleere, Michiel van Raffelghem

1590: aan klokkenspel (belfort) wordt een primitief klavier toegevoegd (voorloper beiaard) (9 p.610)

1590 (19/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Jan van der Cammen, Jan de Craeckere, Gelein de Ruddere, Florens van Migrode, Gilles Boone, Pieter de Man, Jan Callebaut, Jacob Limnander

1591: bouw nieuwe kloosterkerk Grauwe Zusters-Annunciaden (15 III, p.369)

1591: Mechelaar Van den Gheyn levert 5 nieuwe klokken voor de beiaard (15 II, p.75)

1591-1592: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Hendrik Vilain burgemeester, Philip van Vaernewijck, Jacob Wils, Hector van der Meeren, Philip Stoop, Hendrik de Wolf, Gillis Wuytens, Frans Carite, Romaan de Visschere

1592 (18/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Jan van der Cammen, Gelein de Ruddere, Jan de Craeckere, meester Jacob Limnander, Gillis Boone, Adriaan Buyens, Jan Callebaut, Rogier Robbert

1593 (25/10): Filips II staat Aalst toe accijnzen op het bier te gebruiken voor herstel van de vernielde stadsversterkingen (13, p.211 nr.115)

1593 (17/05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Philip van Vaernewijck, Hendrik van der Meeren, Pieter de Man, Florens van Migrode, Jan van Overduytsche, Adriaan de Beerleer, Joost Jacobs, Cornelis de Smet

1594: heffing van ‘spaygelt’: speciale belasting op bier om het in 1572 verwoeste sas op de Dender te Hofstade te herbouwen (zie ook 13, p.214 nr.124 en 13, p.216 nr.132)

1594 (16/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Jan van der Cammen, Jan de Craeckere, Jacob Limnander, Philip Stoop, Gillis Boone, Joost Ghuens, Jan Callebaut, Pieter van der Vinct

1595: herstellingswerken Sint-Martinuskerk (+ dekken van 2 nieuwe beuken) (9 p.290) (15 III, p.177)

1595: aanhouding, opsluiting, ondervraging (marteling), terechtstelling en begraving op galgenveld van Jan de Vyldere alias Beerins uit Oosterzele, beticht van hekserij (9, p.813)

1595 (16/05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Philip van Vaernewijck, Hendrik van der Meeren, Joost Collins, Florens van Migrode, Adriaan Buyens, Joost Jacobs, Jacob de Craeckere, Michiel van Raffelghem

1596 (11/02): Albrecht van Oostenrijk wordt de nieuwe landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden na het overlijden van zijn broer Ernst

1596: Filips II schenkt zijn dochter Isabella de Zuidelijke Nederlanden (voorwaarde is dat ze kinderen krijgt); ze huwt op 6 mei 1598 met landsvoogd Albrecht (haar achterneef)

1596 (18/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Jan van der Cammen, meester Jacob Limnander, Gillis Boone, Philip Stoop, Jan van Overduytsche, Dirk van Vaernewijck, Hendrik de Wolf, Nicolaas de Craeckere

1579 (24/01): Slag bij Turnhout waarbij de Noordelijke Nederlanden de Spaanse troepen verslaan

1597: aanstelling pestmeester Hendrik Breems (15 III, p.104-105)

1597 (22/05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Philip van Vaernewijck, Joost Tollin, Hendrik van der Meeren, Florens van Migrode, Jan Callebaut, Jacob de Craeckere, meester Joost Jacobs, Joost van den Eynde

1598: Land van Aalst verkoopt het oud-Landhuis (huis De Roose) op de Grote Markt (hoek Lange Zoutstraat) aan oud-burgemeester Cornelis Cabeliau (9, p.725) (15, p.105) (15 II, p.80)

1598: nieuwe altaren in Sint-Martinuskerk door Sint-Jorisgilde en Catharinisten

1598 (27/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Frans de Vremde, Jan van der Cammen, meester Jacob Limnander, Dirk van Vaernewijck, Philip Stoop, Jan van Overduyts, Hendrik de Wolf, Michiel van Raffelghem

1598 (13/09): Filips II overlijdt en wordt opgevolgd door zijn zoon Filips III

1598-1599: Bestuur Land van Aalst koopt gebouw Grote Markt (nu nr.3; stadhuis + landhuis) en verbouwen dit om dienst te doen als bestuurszetel (9, p.725) (15 II, p.80-)

1599: afbraak van de Mouttoren (met stadsmout- en schorsmolen in) aan de Dender (stadswal) (15, p.95)

1599 (18/05): benoeming schepencollege: Joost Tollins burgemeester, Steven Couttreau, Philip van Vaernewijck, Hendrik van der Meeren, Florens van Migrode, Jacob de Craeckere, Jan Callebaut, Jan de Beyne, Meester Joost Jacobs

1600 (17/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Frans de Vremde, meester Jacob Limnander, Dirk van Vaernewijck, Hendrik de Wolf, Michiel van Raffelghem, Karel-Philip de Beyne, Pieter Taelman

1601-1605: vervolging Maria van Ginderdeure uit Aalst als heks (‘vaudoiserie’), (9, p.814) (8, p.134) veroordeeld tot vuurdood na foltering

1601-1602: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Hendrik Vilain burgemeester, Steven de Coutreau, Philip van Vaernewijck, Jan van der Cammen, Florens van Migrode, Jacob de Craeckere, Jan de Beyne, Jan Callebaut, Jan Coucke

1601-1604: Beleg van Oostende, dat uiteindelijk op 22 september 1604 door Spanje op de Noordelijke Nederlanden wordt veroverd (heroverd)

1602: invoering van ‘huysgeld’: belasting op de woning ten laste van de bewoner (8, p.399)

1602 (22/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester, Joost Tollins, meester Jacob Limnander, Joost Colyn, Gillis Boone, Hendrik de Wolf, Karel-Philip de Beyne, Philip Stoop, meester Kasper de Bock

1603 (21/05): benoeming schepencollege: Hendrik Vilain burgemeester, Steven de Couttreau, Jan van der Cammen, Jacob de Craeckere, Frans Dralant, Jan de Beyne, Jan Coucke, Maximiliaan Uyterhellicht, Pieter Taelman

1604: Jeroen du Quesnoy de Oudere bouwt de sacramentstoren in de Sint-Martinuskerk (8, p.281)

1604: muiterij bij ingekwartierde troepen omdat ze moesten meehelpen aan herstellingswerken aan de verdedigingswerken van de stad (9, p.829)

1604-1605: schepenlijst en datum benoeming niet gekend

1605 (04): ontvangst Engelse ambassadeurs op weg naar Brussel (9, p.780)

1605 (21/05): benoeming schepencollege: ridder Frans de Vremde burgemeester, Joost Tollins, Jacob-Philip de Bosch, meester Jacob Limnander, Karel-Philip de Beyne, Gillis Boone, Hendrik de Wolf, Jan Overduytsche, Robrecht Goens

1605: brand vernielt de Karmelietenkerk Aalst (na blikseminslag) (15 III, p.343)

1606 (18/05): benoeming schepencollege: Cornelis Cabeliau burgemeester (tot zijn overlijden 30/08/1606), Joost Tollins, Steven de Coutreau, Jan de Beyne, Dirk van Vaernewijck, Jan Coucke, Gelein de Wilde, Jan de Man, Pieter Beeckman

1607 (16/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Lodewijk Tiry (of Thiery), Joost Colin, Maximiliaan Uyterhellicht, meester Jacob Limnander, Gillis Boone, Jacob de Craeckere, Hendrik de Wolf, Pieter Taelman

1608 (18/05): benoeming schepencollege: Pieter de Vos burgemeester, Steven de Coutreau, Gabriël Piersene, Dirk van Vaernewijck, Frans Dralant, Hendrik de Smet, Florens van Migrode, Gelein de Wilde, Jacob Boone

1608: zwaar noodweer te Aalst; o.a. klooster Grauwe Zusters/Annunciaden sterk beschadigd (15 III, p.369)

1609 (9/04): Twaalfjarig Bestand tussen Spanje en de Republiek der 7 Verenigde Nederlanden: (tijdelijke) stopzetting oorlogsgewoel

1609 (19/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Maximiliaan Uuterhellicht, Jan de Beyne, meester Jacob Limnander, Gillis Boone, Jacob de Craeckere, Hendrik de Wolf, meester Florens de Wilde; Karel van den Damme

1609: landmeter Jaques Horenbaut meet de stadswallen (‘ramparden’) op (9, p.829)

1609 (5/05): afkondiging (te Aalst) van het Twaalfjarig Bestand: beëindiging van de oorlog tussen Spanje en de Verenigde Provincies (9, p.831) De oorlog laat de stadskas echter leeg achter en grote groepen bedelaars, soldaten en vagebonden zwerven rond in de stad + uitbraak van de pest (15 IV, p.98-99)

1609 (26/11): aartshertogen Albrecht en Isabella staan toe de maten voor het wegen van hop gangbaar in het Land van Aalst te uniformiseren met deze van Antwerpen, Brussel en Engeland (13, p.219 nr.140)

1610 (17/05): benoeming schepencollege: Lodewijk Thiery burgemeester, Gabriël Pierssene, Karel-Philip de Beyne, Jan Coucke, Michiel van Raffelghem, Jacob Boone, Adriaan de Beerleer, Cornelis ter Linden, meester Herbert van Slinghelant

1610: schepenen van Aalst krijgen toestemming van aartshertogen Albrecht en Isabella om Mayken Moens te ondervragen (met foltering) betreffende het doden van haar pasgeboren kind (21/07) en het dumpen van het lijkje in de vestingsgracht (13, p.219-220 nr.142)

1611 (16/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Steven de Couttreau, Jan de Laquadra, meester Jacob Limnander, Gillis Boone, Robrecht Guens, Jacob de Craeckere, Hendrik de Smet, Jan de Riddere

1611: het hospitaal van Aalst krijgt nieuwe statuten: de gasthuiszusters volgen nu de regel van Augustinus

1611: stadsbestuur Aalst vergoedt Oudenaardse tapijtwevers om zich in Aalst te vestigen om deze nijverheid weer tot leven te brengen (ze blijven echter niet) (15 II, p.282-283)

1611 (12/07): Eeuwig Edict: uniformisering van ‘kostuimen’ en procedures op het grondgebied van de aartshertogen Albrecht en Isabella (invoering in 1612) (13, p.221 nr.146) Eerste aanzet tot een algemeen wetboek in de Zuidelijke Nederlanden. Hiermee regelen aartshertogen Albrecht en Isabella de rechtszaken in alle gewesten gekoppeld aan centrale bindende regels. Plaatselijke rechtsgewoonten moeten worden gehomologeerd door justitieraden. De familienamen worden vastgelegd en kerken worden verplicht om doops-, huwelijks- en overlijdensregisters aan te leggen.

1612 (29/05): benoeming schepencollege: Lodewijk Thiery burgemeester, Gabriel Pierssene, Emmanuël Loets, Joost Colin, ridder Willem de Pannemaker, Frans de Beyne, Thomas van der Haghen, Jacob Boone, Herbert van Slinghelant

1612: de stadsbrouwerij (aan de Veemarkt, huidige Hopmarkt) wordt verbouwd tot stadswaag

1612: ‘vagabonden’ worden opgepakt en tewerkgesteld aan de verdedigingswerken van de stad; ze worden hierbij geketend aan de kruiwagens (9, p.869)

1613 (17/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Philip de Bosch (heer van Maasdam), Steven de Coutreau, Jan de Laquadra, Karel-Philip de Beyne, meester Jacob Limnander, Hendrik de Wolf, Willem de Wilde, Jan van den Meerssche

1613: invoering van de dukaat (60 stuivers) als eenheidsmunt voor de Spaanse Nederlanden; ook oprichting leningsmaatschappijen ‘Monti di Pieta’

1613: aartshertogen Albrecht en Isabella verlenen de Sint-Rochusgilde Aalst het monopolie op de hophandel (hop dient verplicht geijkt te worden op de Aalsterse markt (9, p.869); verbod hop te verkopen als Aalsterse hop indien niet gekeurd te Aalst (13, p.222 nr.149)

1613: eerste huwelijksregister te Aalst (9 p.534)

1614 (3/05): kapucijnen vestigen zich in Aalst: eerst in de woning van schepen Jan de la Quadra, later in de woning van schepen Jan Coucke (9, p.741) (15 III, p.353-)

1614 (19/05): benoeming schepencollege: Joost Tollins burgemeester, Gabriël Pierssene, Willem de Pannemaker, Jan de Beyne, Jan Coucke, Gillis Boone, Jacob Boone, Florens de Wilde, Rogier Robert

1615 (17/05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Steven de Coutreau, Emmanuel Loets, meester Jacob Limnander, Karel-Philip de Beyne, Karel Goethals, Hendrik Stacquelich, Gillis Boone, Gijsbrecht Uuttersprot

1615: start van de bouw van pesthuisjes aan de Ursmaarmeers aan de Kapellepoort aan het pestkerkhof

1616 (11/05): benoeming schepencollege: Willem de Pannemaker burgemeester, Gabriël Pierssene, Joost Collins, Jan de Beyne, Hendrik de Wolf, Christiaan Coucke, Herbert van Slinghelant, Kasper de Bock, Jan Beeckman

1616: gedeputeerden van de twee steden en het Land van Aalst kopen grond aan op de huidige Graanmarkt voor bouw klooster Kapucijnen + eerste-steen-legging door aartsbisschop van Mechelen (9, p.741) (15 III, p.353)

1617 (27/05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Steven de Couttreau, Karel-Philip de Beyne, Karel Goethals, meester Jacob Limnander, Jan Coucke, Gillis Boone, Jacob de Craeckere, Meester Hendrik de Bundele

1618 (20/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Joost Collins, Gabriël Piersene, Jan de Breyne, Dirk van Vaernewijck, Philip de Coutreau, Jan van der Meersche, Jan Beeckman, Gillis van Waesberghe

1618 (30/04): aartshertogen Albrecht en Isabella benoemen commissarissen gelast met de vernieuwing van de Wet te Aalst en de auditie van de stadsrekeningen: verhoging controle door de hogere overheid op lokale besturen (13, p.224 nr.155)

1619(19/05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Steven de Couttreau, Hendrik de Smet, Karel Goethal, meester Jacob de Limnander, Jan Coucke, Jacob de Craecker, Hendrik de Wolf, Kasper de Bock

1619 (21/08): toelating aartshertogen Albrecht en Isabella om ‘politique ordonnantie’ af te kondigen met verbod tot drogen, malen en als poeder met de hopbellen te verwerken van hop (13, p.225 nr.159)

1619-1620 (winter): overstromingen + deel van de stadsomwalling (noord) stort in

1619-1622: jezuïeten vestigen zich in Aalst en starten er hun onderwijs. Stad en Land van Aalst staan in voor de kosten van de bouw van de school en het klooster (9, p.743-744) (8, p.374) (15 III, p.34-)

1620 (27/03): jezuïeten huren een huis in de Nieuwstraat

1620 (20/05): benoeming schepencollege: Willem de Pannemaker burgemeester, Gabriël Piersene, Joost Colyn, Jan de Beyne, Dirk van Vaernewijck, Hendrik de Pape, Adriaan van Beerleer de oude, Cornelis de Smet, Jan Coucke de jonge

1620: oudste overlijdensregister te Aalst (9 p.534)

1620: verkoop van klederen en kousen, gemaakt buiten Aalst, wordt verboden (15 II, p.284)

1621 (31/03): overlijden koning Filips III; opgevolgd door zijn zoon Filips IV

1621 (05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Hendrik de Smet, Karel-Philip de Beyne, Jan Coucke de oude, meester Jacob Limnander, Cornelis le Boiteulx, meester Joost de Pape, Hendrik de Wolf, Kasper de Bock

1621 (24/05): erkenning Aalsterse vestiging jezuïeten

1621: einde Twaalfjarig Bestand; oorlogshandelingen tussen Spanje en de Noordelijke Nederlanden hernemen

1621(13/07): Albrecht overlijdt kinderloos: Zuidelijke Nederlanden keren terug naar de Spaanse Kroon; Isabella blijft landvoogdes tot haar dood in 1633

1621 (26/11): koning Filips IV staat schepenen Aalst toe het huis en erf te verkopen waar vroeger de stadsschool was gehuisvest (en dat sinds de komst van de jezuïeten leeg staat) (13, p.227 nr.165) (15, p.121)

1622-1623: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Frans de Vremde burgemeester, Jacob de Craeckere, Jan de Beyne, Jan Coucke, Gijsbrecht Uutersprot, Hendrik de Pape, Jan le Boiteulx, Dirk van Vaernewijck, Adriaan van Beerleere

1622: schepenen van Aalst verkopen renten wegens grote schulden ten gevolge van hun aandeel in bede van Staten van Vlaanderen van 1 miljoen gulden aan de vorst toegestaan voor de ontzetting van Sluis (13, p.228-229, nrs 166-170)

1622: zware aardbeving

1622-1624: bouw patershuis jezuïeten en klassen in Pontstraat

1622: verdere herstellingswerken aan de stadswallen: alle metselaars van de stad worden opgevorderd (9, p.829)

1623 (3/05): wijding van de kerk van de Capucijnen aan de Graanmarkt (9, p.742) (13, p.134 nr.2102) (15 III, p.354)

1623 (19/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Willem de Pannemaker, Gabriël Piersene, Philip de Beyne, meester Jacob Limnander, Jan Coucke de oude, Kasper de Bock, Gillis van Waesberghe, Antoon Carite

1624 (17/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde burgemeester, Jan Vilain, Dirk van Vaernewijck, Jan de Beyne, Cornelis le Boiteulx, Joost de Pape, Jacob de Craeckere, Jan Coucke, Gijsbrecht Uuttersprot

1624: koopmansgilde Sint-Rochus, met o.a. de hophandelaars, bestelt een schilderij bij Pieter Paul Rubens voor hun altaar in de Sint-Martinuskerk (9, p.736) (of 1628: 8, p.280)

1624: schepenen sluiten overeenkomst met brouwer-hophandelaar Cornelis de Smet om de moutmolen te herbouwen; hij mocht hem dan 40 jaar gebruiken + alle mout diende daar verplicht gemalen te worden (9 p.236) (15 II, p.348-349)

1624: jezuïeten: vijf klassen humaniora en erkenning als officieel ‘collegium’

1625 (20/05): benoeming schepencollege: Philip de Bosch burgemeester, Jan le Boiteulx, Gabriël Piersene, meester Jacob Limnander, jonker Frederik Sanders, jonker Antoon de Pannemaker, Jan Coucke zoon van Jan, meester Pieter van Raffelghem, Adriaan de Beirleire de jonge

1625: landvoogdes Isabella bezoekt Aalst (9, p.779)

1626-1627: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Hendrik de Smet burgemeester, Jan de Beyne, Cornelis le Boiteulx, meester Joost de Pape, Jan Coucke, Philip Limnander, Gillis van Waesberghe, Antoon Carité, Willem de Wilde

1626: groot graangebrek, waardoor de uitvoer van graan sterk beperkt wordt (9 p.699-700)

1627 (17/05): benoeming schepencollege: Jan Vilain burgemeester, Dirk van Vaernewijck, Karel-Philip de Beyne, Antoon de Pannemaker, Jan Coucke, Pieter van Raffelghem, Adriaan de Beireleire, Philip de Craecker, Pieter van der Elst

1628 (17/05): benoeming schepencollege: Frans de Vremde (heer van Burst) burgemeester, Gabriel Piersene, Cornelis de Boiteulx, Jan Coucke, Willem de Wilde, Antoon Carite, Gillis Pijl, Antoon Neuckelman, Jan de la Porte

1628-1639: hevige pestepidemie (8, p.354)

1628: bijkomende ‘bier- en graan-tax’ ter financiering bouw/herstelling Sint-Martinuskerk (9 p.293) (13, p.232 nr.180)

1628: herstellingswerken stadswallen en bouw nieuwe sluis Dender te Hofstade (9, p.829) (13, p.232 nr.182)

1628: de wilhelmieten bouwen nieuwe bidplaats (9, p.869)

1629 (17/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Dirk van Vaernewijck, Jan de Beyne, Adriaan-Antoon de Pannemaker, meester Pieter van Raffelghem, Pieter van der Elst, Jan Coucke zoon van Jan, Adriaan van Beirleere, Gillis van Waesberghe

1629: landmeter-kaartmaker Filips De Deyn maakt een gedetailleerd stadsplan van Aalst in opdracht van de abdij van Vorst (aanduiding van hun bezittingen)

1629-1630: afbraak van het oude Vleeshuis op de Grote Markt (9, p.727) + sluiten overeenkomst stad-vleeshouwersgilde (15 II, p.304-)

1630 (17/05): benoeming schepencollege: Jan Vilain burgemeester, Gabriël Piersene, Joost Colins, Jan Coucke, Willem de Wilde, Antoon Carite, Gillis Pijl, Olivier van den Hauwe, meester Jan Gaudiciabois

1630: stad Aalst koopt een huis op de Grote Markt aan voor zittingen van de weesheren en leenmannen + lokaal stadswacht (13, p.233-234 nr.186)

1630: bouw jezuïetenkerk in de Pontstraat (9, p.869)

1630-1634: bouw van de huidige Borse van Amsterdam op de Grote Markt op de plaats van het vroegere vleeshuis (zie ook 9, p.728) (8, p.278)

1631 (16/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Dirk van Vaernewijck, Cornelis le Boiteulx, meester Pieter van Raffelghem, Pieter van der Elst, Jan de Bundele, Ferdinand de Wilde (heer van Erondegem en Ottergem en grootvader van latere burgemeester Benedictus-Sebastiaan-Willem de Wilde, 39, p.190), Adriaan de Beerleire, Gillis de Calliloor (was in 1632 stadsklerk)

1631: twee groepen ‘Egiptenaren’ (zigeuners) krijgen geld om de stad te verlaten (9, p.869)

1632 (16/05): benoeming schepencollege (? herbenoeming deels zelfde college en burgemeester als 1631-1632): Hendrik de Smet burgemeester, Dirk van Vaernewijck, Cornelis le Boiteulx, Pieter van Raffelghem, Ferdinand de Wilde, Adriaan de Beirleere, Antoon Carite, Jan Coucke, meester Jan Gaudiaciabois

1632: vestiging vanuit ’s Hertogenbosch van Ongeschoeide Karmelitessen (Theresianen) in de Pontstraat (9, p.744) (15 III, p.374)

1633 (21/05): benoeming schepencollege: Jan Vilain burgemeester, Thomas van der Haeghen, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Jan Coucke, Gelein de Wilde, Lodewijk Daelman, Gillis van Waesberghe, Jacob van Raffelghem, Elias Provost

1633 (1/12): Isabella overlijdt en wordt opgevolgd als landvoogd door kardinaal-infant Ferdinand van Oostenrijk (zoon van Filips III en oom van Filips IV)

1634 (15/04): De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Frankrijk sluiten een bilateraal verdelingsplan van de Zuidelijke Nederlanden. Deze zullen de kans krijgen zelf in opstand te komen. In dat geval mogen zij een confederatie worden. Zo niet, dan zullen de Republiek en Frankrijk hun gebied innemen en onder elkaar verdelen.

1634 (17/05): benoeming schepencollege: Cornelis le Boiteulx burgemeester, Karel van der Varent, Philip van Raffelghem, Ferdinand de Wilde, Adriaan van Beirlere, Jan Gaudiciabois, L. de la Porte, Willem van den Meersche, Gillis Taelman

1634-1635: aankoop van knielbanken voor burgemeester en schepenen in de Sint-Martinus-kerk (9 p.294)

1635 (30/01): Blijde Intrede van de nieuwe landvoogd kardinaal-infant Ferdinand te Aalst, die tevens de eed aflegt als graaf van Aalst (9, p.780)

1635(17/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Gabriël Pierssene, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Jan Coucke, Willem de Wilde (overleed in 1635), Lodewijk Daelman, Jan Wauters, Jan Weytens, Joost van Overschelde

1635 (19/05) Frankrijk verklaart de oorlog aan Spanje en valt Vlaanderen binnen; schermutselingen, maar ze trekken zich terug (15 IV, p.99); de Noordelijke Nederlanden staan Frankrijk bij

1635: opnieuw bouwen van pesthuisjes (buiten de Scherrewerretoren) ter isolatie van de zieken (9, p.804)

1635: verplichting om honden binnen in huis te houden; loslopende honden zullen worden doodgeslagen (door de officiële hondenslager/-klopper) (15, p.135

1636 (22/05): benoeming schepencollege: Jan Vilain burgemeester, Thomas van der Haeghen (overleden 17/12/1636), Dirk van Vaernewijck, Pieter van Raffelghem, Adriaan de Beerlere, Jan Beeckman, Jan Gaudiciabois, Willem van den Meersche, Joost van Waesberghe

1636: nachtwachter (met hoorn) op de belforttoren als brandwacht (ervoor op kerktoren) (9 p.595)

1637 (9/02): verbod tot het dragen van maskers tijdens de carnavalsdagen ‘vermommerijen ende mascaraden met trommelen’ (8, p.108)

1637 (17/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Antoon van den Bruele, Pieter de Bock, Frans de Beerleere, Joost van Overschelde, Hendrik de Pape, Jan Coucke, Gabriël Pierssene

1637 (26/06): Raad van Vlaanderen beveelt een algemene keuring van wapens in alle wijken (9, p.694)

1638(1/06): benoeming schepencollege: Cornelis le Boiteulx burgemeester, Karel van der Varent, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Philip van Raffelghem, Jan Beeckman, Adriaan van Beerlere, Jan Gaudiciabois, Willem van den Meersche, Adriaan Ivain

1638 (20/06): Slag bij Kallo: vergeefse poging van de Noordelijke Nederlanden om Antwerpen in te nemen

1639 (22/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Gabriël Pierssene, Jan Coucke, Hendrik le Boiteulx, meester Joost van Waesberghe, meester Frans de Beirelere, Joost van der Schelde, Jacob de Craeckere, Jacob van der Elst

1639: vergoeding voor kapelaan om mis op te dragen in schepenhuis wordt afgeschaft; dit zal voortaan in Sint-Martinuskerk plaatsvinden (9, p. 235) (15 II, p.68-69)

1639: bouw van de kerk van Ongeschoeide Karmelietessen in de Pontstraat (9, p.744) (15 III, p.375)

1640 (18/05): benoeming schepencollege: Jan Vilain burgemeester, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Hendrik de Pape, meester Pieter van Raffelghem, Philip Lancelot, Gillis Boone, Gillis Taelman, Gijsbrecht Mercx, Maximiliaan Coucke

1641 (23/05): benoeming schepencollege: Cornelis le Boiteulx burgemeester, Karel van der Varent, Jan Coucke, Jan Beeckman, Willem van den Meersche, Jacob van der Elst, Adriaan Ivain, Frederik-Cornelis de Coninck, Frans Oostendorp

1641 (9/11): landvoogd kardinaal-infant Ferdinand overlijdt en wordt opgevolgd door Francisco de Melo (tot 1644)

1642 (25/06): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Hendrik le Boiteulx, Jan Gaudiciabois, Joost van Overschelde, Gijsbrecht Marcx, Jan-Frans Vilain, Jan van der Varent, Romaan de Visschere, Kasper van Rassegem

1642: grote overstroming

1642: stad koopt woning naast Vleeshuis (Borse van Amsterdam) aan van de nering der vleeshouwers om de markt te vergroten (15, p.109)

1643 (19/05): benoeming schepencollege: Cornelis le Boiteulx burgemeester, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Jan Coucke, Jan Beeckman, Jacob van der Elst, Philip-Jozef Lancelot, Frederik-Cornelis de Coninck (heer van Vosselare), Frans Oostendorp, Maximliaan Coucke

1643-1645: werken om de Dender tussen Aalst en Dendermonde beter bevaarbaar te maken; waren reeds gepland in 1640 (15, p.152-153)

1643-1647: bouw van rococo-gevel van het ‘Landhuis’, waar het hoofdcollege van het Land van Aalst vergadert (binnenkoer stadhuis) (1643-1646 naar plannen van Frans Luytens) (9, p.724)

1644 (29/05): (her)benoeming schepencollege: Cornelis le Boiteulx burgemeester, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Jan Coucke, Jan Beeckman, Jacob van der Elst, Philip-Jozef Lancelot, Frederik-Cornelis de Coninck, Frans Oostendorp, Maximiliaan Coucke

1644: zware oorlogshandelingen op het grondgebied van de Zuidelijke Nederlanden tussen Spaanse en Frans-Nederlandse troepen + plunderen soldaten; landvoogd de Melo wordt vervangen door Manuel de Castel Rodrigo (tot 1647)

1645(24/05): benoeming schepencollege: Jan Vilain burgemeester, Karel van der Varent, Hendrik le Boilteulx, Pieter van Raffelghem, Willem van den Meersche, Jan-Hendrik van de Poele, Adriaan Ivain, Romaan de Visschere, Cornelis Terlinden (39, p.201: vader van Karel, grootvader van Jan-Bapist en overgrootvader van Romaan Terlinden)

1645: Hollandse troepen (verbond met Frankrijk tegen Spanje) vallen het Land van Aalst binnen; voortdurende troepenbewegingen en onrust in de regio (9, p.831) (15 IV, p.100)

1645: stad bouwt nabij de Kattestraatpoort een wachthuis voor soldaten (15, p.121)

1646 (22/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Jan Coucke zoon van Jan, Jan Beeckman, Jan van der Varent, Fredrik-Cornelis de Coninck, Jacob van der Elst, Jan Gaudiciabois, Gillis Boone, Jan Coucke zoon van Jacob

1646: aanhouding, veroordeling en executie van Anthonin Gheleye (leider van een dievenbende) (9, p.816) (foltering/ondervraging in aanwezigheid van burgemeester en schepenen, stadhouder, hoogbaljuw en gerechtsofficieren)

1646: nieuwe versterkingen op de stadsmuur (een broeder Karmeliet houdt toezicht op de werken) (15, p.94)

1647 (11/04): aartshertog Leopold Willem van Oostenrijk (zoon van keizer Ferdinand II en dus lid van de Oostenrijkse tak van de Habsburgers) wordt landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden

1647 (29/06): herbenoeming schepencollege (twee jaar na elkaar zelfde college): Hendrik de Smet burgemeester, Jan Coucke zoon van Jan, Jan Beeckman, Jan van der Varent, Fredrik-Cornelis de Coninck, Jacob van der Elst, Jan Gaudiciabois, Gillis Boone, Jan Coucke

1647: de Nieuwstraatpoort brandt af door de schuld van Franse gevangenen die daar opgesloten zaten (15, p.100); wordt in 1648 heropgebouwd

1647: de karmelieten bouwen een muur rond hun klooster (15 III, p.344)

1648 (15/05): de Vrede van Munster brengt een eind aan de Tachtigjarige Oorlog. De afsplitsing van de Republiek der Noordelijke Nederlanden wordt officieel bevestigd.

1648 (19/05): benoeming schepencollege (derde jaar op rij zelfde burgemeester, wel aangepaste schepenlijst): Hendrik de Smet burgemeester, Karel van der Varent, Jan-Frans Vilain, Willem Wyts, Jan-Hendrik van den Poele, meester Romaan de Visschere, Kasper van Saceghem, Cornelis Terlinden, Romaan de Craeckere

1649 (18/06): benoeming schepencollege (voor 2 jaar): Cornelis le Boiteulx burgemeester, Adriaan-Antoon de Pannemaker, Jan Beeckman, Jan van der Varent, Frans de Beerleir, Jacob van der Elst, Pieter van Raffelghem, Jan Coucke, Jan-Baptist Meecx

1649: Karmelieten bouwen nieuwe ziekenzaal (15 III, p.344)

1649: verbreding en verdieping van de Dender tussen Aalst en Dendermonde (9, p.870)

1650: werkzaamheden aan Sint-Martinuskerk door Geeraard Spillebaut en Gillis Nechelput van Gent: afbraak oude torens en beuk, bouw zijbeuk noord, bouw middenbeuk (15 III, p.179)

1650: afsluiting beuk Sint-Martinuskerk met voorlopige muur in baksteen (9, p.870)

1651 (22/05): benoeming schepencollege: Hendrik de Proost burgemeester, Jan Coucke, Frans Oostendorp, Jan van den Poele, Gillis Boone, meester Jacob de Craecker, Maximiliaan Coucke, Joost van den Meersche, Michiel Carite

1652 (30/05): benoeming schepencollege: Jan-Frans Vilain burgemeester, Jan van der Varent, Joost van Waesberghe, Frans van Beerlere, Romaan de Visschere, Jan-Baptist Meecx, Karel Simoens de Malvenda, Jacob Coucke, Frans Carite

1653 (4/06): benoeming schepencollege: Adriaan-Antoon de Pannemaker burgemeester, Jan Coucke, Hendrik van den Poele, Jacob van der Elst, Philip-Jozef Lancelot, Jacob Uuttersprot, Willem de Pape, Jan Gaudiciabois, Karel de Breemaecker

1654 (20/06): benoeming schepencollege: (zelfde burgemeester 2 jaar na elkaar): Adriaan-Antoon de Pannemaker burgemeester, Jan Coucke, Frans de Beerleere, Frans Carite, Kasper van Saceghem, Maximiliaan Coucke, Gillis Boone, Jacob de Craecker, Olivier Limnander

1655 (26/06): benoeming schepencollege voor 2 jaar: Cornelis le Boiteulx burgemeester, Jan van der Varent heer van Dilbeek, Willem de Pape heer van der Venne, Jacob van der Elst, Michiel Carite, Jan Gaudiciabois, Jan Coucke, Karel Coucke, Romaan van Sasseghem

1656 (11/05): Aartshertog Leopold Willem wordt teruggeroepen en als landvoogd der Nederlanden opgevolgd door don Juan van Oostenrijk, een natuurlijke zoon van Filips IV van Spanje. De Zuidelijke Nederlanden voelen zich tekortgedaan, omdat ze nog maar eens door een bastaard bestuurd zullen worden. Maar don Juan voert een wanbeheer en wordt na een nederlaag in de buurt van Duinkerke (1658) op zijn beurt teruggeroepen. Er worden nu gouverneurs ad interim aangesteld

1657 (18/06): benoeming schepencollege: Hendrik de Smet burgemeester, Jan van der Varent, Jan-Hendrik van de Poele, Karel Simoens, Jan-Baptist Meecx, Romaan le Boiteulx, Pieter Taelman, Jacob de Cracker, Hieronymus ‘t Kint

1658: Franse troepen o.l.v. Henri de la Tour d’Auvergne, burggraaf van Turenne, maarschalk van Frankrijk i.s.m. Engelse troepen vallen de Lage Landen binnen en gaan in conflict met Spaanse troepen

1658 (18/08): benoeming schepencollege voor twee jaar, met deel zelfde personen als jaar voordien, wegens moeilijke militaire toestand: Hendrik de Smet burgemeester, Jan van der Varent, Karel Simoens de Malvenda, Frans de Pape heer van Lokeren, Romaan le Boiteulx, Romaan-Ignaas de Visschere, Maximiliaan Coucke, Karel Coucke, Jan-Baptist Pijn

1658 (7/09): algemene mobilisatie: alle mannen worden verplicht mee in te staan voor de verdediging van de stad (samen met Spaanse troepen tegen invallende Fransen) (9, p.833) (8, p.329) (15 IV, p.101)

1658 (29/10): belegering van Aalst door Franse troepen o.l.v. de Prince de Lisbourne; Spaanse verdedigers kunnen de aanval afslaan. De Franse troepen plunderen de omliggende dorpen (9, p.833) (8, p.328-329) (15 IV, p.102-) Zie ook: Willem Caudron ‘Vreugdegalm over den Franschen gedwongen aftocht van voor de stad Aelst den 29 der wijnmaend 1658’ (15 IV, p.103)

1658: verbod om na negen uur ’s avonds nog alcohol (bier, wijn of brandewijn) te schenken in herbergen + algemeen uitgangsverbod (om schermutselingen tussen burgers en soldaten te voorkomen) (9, p.721)

1660-1662 (3/06): benoeming schepencollege (voor twee jaar; deels herbenoeming zelfde schepenen): Frans Vilain heer van Dumple burgemeester, Jan van der Varent, Karel Simoens de Malvenda, Engelbert de Smet heer van Ronkenburg, Jan van Waesberghe (wordt later griffier en vervangen door Nicolaas le Boiteulx), Jan Coecke (wordt griffier van Boelare), Jan Gaudiciabois, Romaan Limnander (overleden 16/11/1660 en vervangen door Jacob de Craecker), Romaan Carite

1660: de weekmarkt wordt bij koninklijk octrooi (31/08) vrij verklaard (bezoekers aan de markt werden vrij van arrestaties…) (15 II, p.371)

1661 (7/02): Filips IV vergunt de schepen van Aalst uitstel van betaling van achterstallige renten, wegens bezetting van Aalst door het Franse leger (13, p.245 nr.230)

1661: verordening ter beteugeling van bedelarij en ‘ontvreemden’ (15 III, p.141-145)

1661 (7/07): Filips IV bevestigt dat personen vreemd aan Aalst en er niet residerend niet tot schepen kunnen benoemd worden (13, p.246 nr.231)

1662(7/02): benoeming schepencollege: Jan van der Varent heer van Dilbeek burgemeester, Jacob de Smet heer van Smoers, Maximiliaan Coucke, Karel Coucke, Frans Terlinden, Kasper van den Meersche, Jan-Jacob Limnander, Jan Ivain, Joost Guens

1663-1664: schepencollege (benoemingsdatum onbekend en lijst onvolledig): Jacob de Smet (burgemeester of eerste schepen?), Jan-Jacob Limnander, Frans Terlinden, Kasper van den Meersche, Jan Ivain, Joost Guens

1663: stad verkoopt gebouw (‘den nieuwen bouw’) aan de markt (nu Borse van Amsterdam) aan de gilde van Sint-Barbara (vergaderzaal wezenmeesters) (13, p.246-247 nr.233) (15 II, p.230)

1663: wederopbouw en vergroting van de Sint-Job-kapel (15 III, p.322)

1664: vraag van Hospitaal om aantal huizen te bouwen op de Vismarkt en in de Achterstraat (15, p.130)

1665 (17/05): benoeming schepencollege: Frans Vilain burgemeester, Gillis Pijl, Antoon Carite, Jan Beeckman, Jacob de Craeckere, Jacob van Steerteghem, Jan van den Bossche, Jan Kistemaker, Christiaan Coucke

1665 (17/09): Spaanse koning Filips IV overlijdt en wordt opgevolgd door zijn driejarige zoon Karel II(I) (de laatste der Spaanse Habsburgers)

1665: verbod tot maskeren en verkleden tijdens vastenavond, na vaststellingen ‘onbetamelijk’ gedrag en vechtpartijen tussen gemaskerden en garnizoensofficieren (9, p.820 - A., 11.02.1665, f°31v° (r17)

1667 (8/05): begin van de Devolutieoorlog tussen Frankrijk en Spanje, uitgevochten in de Zuidelijke Nederlanden (tot 1668)

1667 (4/06): benoeming schepencollege voor drie jaar met deels zelfde schepenen als in 1665-66: Jan-Frans Vilain heer van Dumple burgemeester, Gillis Pijl, Jan-Bapt. Meecx, Jacob de Craeckere, Michiel Charité, Jan de Kistmaeker, Joost Guens, Jacob de Hert, Adriaan van der Meulen

1667: belegering van Aalst door Franse troepen van maarschalk Turenne; vijf cavalerieregimenten en 1500 musketiers (4500 ruiters en 1500 voetknechten) o.l.v. de graaf van Duras en graaf Vivonne nemen op 2 augustus zonder veel tegenstand de stad in; gunstige overgavevoorwaarden voor Aalst (9, p.834) (9, p.852-) (13, p.247 nr.237) (15 IV, p.106-)

1667: Spaanse troepen nemen Aalst opnieuw in, maar op 12 september belegert de Franse maarschalk Turenne nogmaals de stad. Hij neemt Aalst na zware gevechten in en laat zijn soldaten plunderen. Tevens geeft hij bevel de stadsmuren te ontmantelen. (9, p.835) (9, p.853) De Franse koning is ontstemd over het aantal slachtoffers (5 à 600 doden) ‘je suis fâché qu’il y ait tant de gens blessée, devant un lieu comme celui-là’ (9, p.853) (15 IV, p.110-113)

1667-1668: pestepidemie; meer dan 2000 slachtoffers te Aalst (9, p.808)

1668: verzorging pestzieken wordt volledig overgedragen aan de Zwarte Zusters; de laatste door de stad betaalde pestmeesteresse Gelijne van de Guchte wordt ontslagen (15 III, p.115)

1668 (2/05): Vrede van Aken eindigt de ‘Devolutieoorlog’: deel van Vlaanderen en Henegouwen gaan naar Frankrijk; Aalst valt onder het gezag van de voogden van de nog minderjarige Spaanse koning Karel II, die een Spaans garnizoen naar Aalst zenden (9, p.835) (15 IV, p.114-)

1669 (29/12): dankmis en processie voor einde pestepidemie (9, p.810) (8, p.354)

1670 (11/01): benoeming schepencollege voor twee jaar: Frans van Oostendorp burgemeester, Jacob-Maximiliaan l’Evesque, Kasper van den Meersche, Jan Ivain, Michiel de Riddere (wordt griffier en vervangen door Pieter Beeckman), Jan de Witte, Jan van den Bossche, Joost de Craeckere, Hendrik van der Straeten

1672 (10/01): benoeming schepencollege: Karel Simoens de Malvenda burgemeester, Jan-Baptist Meecx, Maximiliaan van Oostendorp, Hieronymus ’t Kindt, Maximiliaan Coucke, Jacob de Craecker, Joost Guens, Jan de Weghe, Hendrik de Laport

1672 (7/04): Frankrijk en Engeland verklaren de oorlog aan de Verenigde Provinciën; Spanje geeft doorgang aan het Franse leger naar het noorden (9, p.835)

1672: passage van koning Lodewijk XIV (hij trekt met zijn leger door Spaans gebied op weg naar de Verenigde Provincies) (9, p.782)

1672 (27/06): brief van Aalsterse burgemeester en schepenen aan koning Karel II (9, p.836)

1672-1673: opstellen register van alle huizen met bepaling belastbare waarde en bedrag huisgelden door 4 beëdigde schatters (15, p.131)

1673-1674: schepencollege (benoemd op 3/12/1672): Jan-Frans Vilain burgemeester, Jacob de Smet, Emmanuël-Felix d’Archiers, Philip Baston heer van Rosière, Jan de Witte, Jan Ivain, Antoon Charité, Jan-Frans de Pannemaker, Pieter Beeckman

1673 (15/10): Spanje verklaart oorlog aan Frankrijk (9, p.837)

1673: Hollandse soldaten komen Spaanse troepen ter hulp tegen de Franse troepen in Vlaanderen; bij hun doortocht in Aalst steken ze de Molendries en een deel van Mijlbeek in brand, verwoesten de oogst en plunderen de huizen (9, p.870)

1674 (14-24/02): eis tot betaling oorlogskosten via Land van Aalst (9, p.838-839)

1674 (4/06): benoeming schepencollege: Jan van der Varent burgemeester, Karel Simoens de Malvenda, Kasper van den Meerssche, Maximiliaan Coucke, Jacob de Hert, Jan van den Bossche, Hieronymus ’t Kindt, Hendrik van der Straeten, Adriaan de Cuypere

1674 (25/09 tot 13/10): verblijf van 15 compagnieën en 2 regimenten Spaanse soldaten o.l.v. don Diego Spinoza en markies de Belvedere te Aalst (9, p.845)

1675 (11/06): benoeming schepencollege   voor twee jaar, met herbenoeming van de zittende burgemeester Jan van der Varent, Jacob de Smet, Lodewijk van Oostendorp, Jacob de Craeckere, Antoon Charite, Cornelis van de Meersche, Frans van Waasberghe, Joost de Hane, Karel de la Marche

1675: notitie in de resolutieboeken der gedeputeerden ‘generaele ruine ende desolatie van het Land van Aalst’, als gevolg van de oorlogen van Lodewijk XIV (9, p.870)

1675: schepenen betalen de vorst voor verlenging van hun mandaat (13, p.251, nrs 253, 254)

1676: krijgsverrichtingen tussen Fransen en Hollanders en Spanjaarden rond Aalst; legering Spaanse en Hollandse troepen in Aalst (15 IV, p.116)

1677 (10/04): Franse overwinning tegen troepen van de Noordnederlandse Republiek in de Slag bij Kassel

1677 (22/05): herbenoeming schepencollege voor twee jaar: Jan van der Varent burgemeester, Jacob de Smet, Lodewijk van Oostendorp, Jacob de Craecker, Antoon Charite, Frans van Waesberghe, Jan de Hane, Karel de Lamarche, Balthazar Charité

1677: gevecht op de Grote Markt tussen Franse en Spaanse soldaten. De Aalstenaars helpen om de Franse troepen te overmeesteren (9, p.857)

1677: verbod om hopscheuten te verkopen buiten de stadspoorten of op straat; de ‘hoppe keesten’ mogen enkel op de markt nabij het Zouthuis verkocht worden (9, p.696 – Pol. Ord. 10.04.1677, reg.17, f°88 v°)

1678: grote emigratie Aalstenaars na verwoestingen door Franse belegering; ook leden van het stadsbestuur verlaten de stad (8, p.331)

1678-1679 : Vrede van Nijmegen: reeks verdragen tussen Frankrijk (en Zweden) en een anti-Franse coalitie (Nederlandse Republiek, Spanje, Denemarken, Roomse Rijk, ..) leidt tot (korte) periode van vrede

1679 (21/06): herbenoeming burgemeester en deel schepencollege: Jan van der Varent burgemeester, Jacob de Smet, Jan-Baptist Meecx, Kasper van der Meersche, Maximiliaan Coucke, Jooris de Craecker, Jan Ivain, Balthazar Charité, Karel de Bremaeker

1679: opmaak van een reglement voor de wijze van procederen voor het schepencollege van Aalst (13, p.76 nr.857)

1680 (31/05): benoeming schepencollege: Jan Frans Vilain burgemeester, Maximiliaan van Oostendorp, Philip Baston, Frans de Pannemaker, Joost van den Meersche, Antoon Charite, Pieter van der Straeten, Jan D’Hane, Jan de Neve

1680: Sint-Jorisgilde organiseert een schiettornooi te Aalst voor alle voetboogschuttersgilden van Vlaanderen en Brabant (15 II, p.106)

1681 (14/06): herbenoeming schepencollege: Jan Frans Vilain burgemeester, Maximiliaan van Oostendorp, Philip Baston, Frans de Pannemaker, Joost van den Meersche, Antoon Charite, Pieter van der Straeten, Jan D’Hane, Jan de Neve

1682 (31/05): benoeming schepencollege (deels herbenoeming): Jan-Frans Vilain burgemeester, Philip Baston, Jan-Frans de Pannemaker, Joost van den Meerssche, Antoon Charité, Pieter van der Straeten, Jan D’Hane, Jan de Neve, Huibrecht de Hert

1682: definitief stopzetten van de bouw van de Sint-Martinuskerk

1682: oprichting van het ambacht der zeeldraaiers Heilige Paulus (8, p.231) (13, p.253 nr.264) (15 II, p.339)

1683 (13/05): benoeming schepencollege (onduidelijk of deze benoeming liep tot 1685 of er ongekende tussentijdse benoemingen waren): Jan-Jacob de Smet burgemeester, Jan-Ignaas van Oostendorp, Jan-Frans Gonzalez, Jacob de Hert, Balthazar Charité, Jan Ivain, Pieter van den Bossche, Jan Gaudiciabois, Philip-Ignaas de Craecker

1683: plaatsing van een nieuw hoogaltaar met ruiterbeeld van de Heilige Martinus van Jan-Baptist De Vree in de Sint-Martinuskerk (15 III, p.209)

1683: slopen van de ‘Barbaratoren’ op gebouw aan de Grote Markt (nu Borse van Amsterdam) (9, p.729) (15, p.95-96)

1683: aanvang bouw nieuwe Barbarakamer (aannemer Gaspar van der Maesen): huidige Borse van Amsterdam (9, p.729)

1684: verbod wordt ingesteld om te zwemmen in de Oude Dender en in de Dender tussen de Zeebergbrug en de Moutmolen, omwille van een schandaal veroorzaakt bij de geestelijkheid en een aantal burgers; de officieren worden gemachtigd de kleren van de overtreders weg te nemen totdat de boete betaald is (9, p.696 – Polit. Ord. 27.06.1684, reg.17 f°118)

1685 (25/05): benoeming schepencollege: Jan-Frans Vilain burgemeester, Jacob de Smet, Philip Baston, Ignaas van Oostdorp, Willem Heylinck, Joost van den Meersche, Pieter Beeckman, Jan d’Hane, N. van Waesberghe

1685: bouw van een tweede ziekenzaal in het hospitaal/gasthuis

1685: zusters van het hospitaal worden na interne twisten verspreid over andere ziekenhuizen en vervangen door zusters van het Sint-Janshospitaal op de Poel, Brussel; het dragen van het habijt uit Brussel wordt verplicht (9, p.870)

1685: Karel II verbindt er zich toe slechts één commissaris (i.p.v. 3 of 4) naar Aalst te zenden samen met personeel voor de vernieuwing van de Wet en nazicht van de stadsrekeningen en dit kosteloos (13, p.255 nr.270-271)

1686 (20/06): benoeming schepencollege: Jacob de Smet burgemeester, Karel Simoens de Malvenda, Philip Baston, Ignaas van Oostendorp, Nicolaas le Boiteulx, Jan-Frans de Pannenmaker, Jan de Neve, Joost van den Meersche, Huibrecht de Hert

1686: oprichting van het ambacht der hoveniers (of ‘pourqoisen’ Heilige Dorothea: tuinbouw en groenteboeren) (8, p.231) (15 II, p.341)

1686: hervorming van de regels (Augustinus) van de hospitaalzusters door de aartsbisschop van Mechelen (nu 6 i.p.v. 5 zusters); er wordt een kapel toegewijd aan de Heilige Augustinus en Elizabeth (15 III, p.88-)

1687: Koning Karel II verklaart op verzoek van de schepenen dat Aalst ook na de ontmanteling van de stadsmuren haar voorrechten en privilegies behoudt (13, p.256 nr.273) (15, p.177)

1687: oprichting van de nering der Hoedenmakers (15 II, p.342)

1689 (1/07): benoeming schepencollege voor vier jaar: Ignaas van Oostendorp burgemeester, Jacob de Smet, Ignaas Vilain, Willem Heylinck, Albert-Hyacinth de Bie, Jan de Neve, Karel de Breemaeker, Jan-Laurens de Witte, David van der Hoeven

1688-1697: nieuwe oorlog begint: de Negenjarige Oorlog (Frankrijk tegen de rest van Europa (Augsburgs Verbond)); hierbij bombardement op Brussel in 1695 door de Fransen (9, p.858)

1690: opnieuw instelling van een stadswacht ter verdediging stad (8, p.331)

1691 (12): Maximiliaan II Emanuel (keurvorst van Beieren, gehuwd met dochter van Franse koning Lodewijk XIV) wordt Landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden

1692 (18/09): zware aardbeving treft onze gewesten (epicentrum te Verviers, 6,3 op de schaal van Richter)

1692 (8/12): keurvorst Maximiliaan Emanuel van Beieren, opperbevelhebber in de Spaanse Nederlanden, beveelt de Aalsterse stadsversterkingen te vernieuwen (pallisaden) (9, p.859); de werken duren zeker tot 1695

1692: reorganisatie van de wacht (9, p.696)

1692(16/05): benoeming schepencollege: Ignaas van Oostdorp burgemeester, Jacob de Smet, Emmanuël d’Archies, Ignaas Vilain, Karel-Simoen de Malvenda, Philip Baston, Nicolaas le Boiteulx, Cornelis van der Meersche, Hieronymus ‘t Kint

1693 (2/07): benoeming schepencollege: Jan-Baptist Vilain burgemeester, Ignaas van Oostendorp, Karel-Philip Baston, Nicolaas le Boiteulx, Albert-Hyacinth de Bie, Cornelis van den Meersche, David van der Hoeven, Antoon Boone, Frans ’t Kindt

1693: de Meuleschettekapel wordt herbouwd (9, p.870) (15 III,p.327)

1693-1695: herstellingen aan de stadsversterking (8, p.331)

1694 (05): benoeming schepencollege: Jacob de Smet burgemeester, Jan-Baptist Vilain, Ignaas van Oostendorp, Emmanuël d’Archies, Hieronymus ‘tKint, Philip Baston, Nicolas le Boiteulx, Cornelis van der Meersche, Jan van der Lanen

1695: twee regimenten Beierse dragonders worden gelegerd te Aalst (9, p.861)

1695 (26/05): benoeming schepencollege: Ignaas van Oostendorp burgemeester (overlijdt tijdens zijn ambtstermijn en wordt als burgemeester opgevolgd door schepen Jan-Karel Baston), Jan-Baptist Vilain, Albert-Hyacinth de Bie, Jan-Karel Baston, Jan-Frans van der Lanen, Jacob van den Meersche, Karel-Balthazar de Bremaeker, Geeraard de Clippele, Jan Tack

1696 (30/05): benoeming schepencollege: Jan-Baptist Vilain burgemeester, Jan-Karel Baston, jonker Cosmas Damman, meester Cornelis van den Meerssche, Jan-Frans van der Laenen, Karel-Balthazar de Bremaeker, Jan-Baptist de Meersman, Jan Tack, Jacob-Philip van Raffelghem

1697 (12/05): benoeming schepencollege voor 2 jaar: Jacob de Smet burgemeester, Jan-Karel Baston heer van Brandstrate, Albert-Hyacinth de Bie, meester Cornelis van den Meersche, Karel-Balthazar de Bremaeker, Adriaan Lenaert, Jan-Baptist de Meersman, Jacob-Philip van Raffelghem, Jacob-Philip Guens

1697 (20/09): Vrede van Rijswijk beëindigt de Negenjarige Oorlog (Frankrijk tegen de rest van Europa); slechts tijdelijke rust in de Spaanse erfopvolgingsconflicten

1699: ontvangst koning Lodewijk XIV; er wordt aan ‘den Coninck van Vranckeryck’ een hert aangeboden (9, p.783)

1699 (8/07): benoeming schepencollege (deels herbenoeming van de leden van het vorige schepencollege): Jan-Baptist Vilain burgemeester, Jan-Karel Baston, Jacob de Smet, Albert-Hyacinth de Bie, Jan-Frans van der Laenen, Adriaan Lenaert, meester Jan-Baptist de Meersman, Hieronymus ’t Kint, meester Cornelis van den Meersche

1700: arme kinderen krijgen kosteloos onderwijs in het Heilige Geesthuis op zondag (9, p.696 – Pol. Ord. 04.02.1700, reg.17, f°171 v°)

1700 (1/11): Karel II koning van Spanje en de Zuidelijk Nederlanden overlijdt kinderloos: de Spaanse Successieoorlog breekt uit (1701-1713). In Spanje opvolging door zijn kleinneef (tevens kleinzoon van Lodewijk XIV) Filips van Anjou: wordt Filips V. Hij wordt echter niet erkend door Wenen en bondgenoten, die Karel van Oostenrijk (zoon van Oostenrijks keizer Leopold I) als Karel III naar voor schuiven als rechtmatige troonopvolger. De facto had Filips V het gezag over onze gewesten echter overgedragen aan Lodewijk XIV. (10, p.7). Engeland en Oostenrijk grijpen militair in tegen Spanje-Frankrijk

1700-1706: Anjouaans bewind, na de Negenjarige Oorlog, met de Spaanse Nederlanden als een soort Frans protectoraat (9, p.862)

1700 (30/06): benoeming schepencollege: jonker Maximiliaan van Oostendorp burgemeester, jonker Albert de Bie, Jacob de Smet, Cosmas Damman, Cornelis van den Meersche, Karel-Balthazar de Bremaeker, Jan-Baptist Meersman, Jan-Frans ’t Kint, Jan-Rogier Cayman

1701 (03): inkwartiering van Franse troepen te Aalst (9, p.862)

1701(09): benoeming schepencollege (deels herbenoeming van het vorige schepencollege): Jan-Baptist Vilain burgemeester, Jan-Karel Baston, Jacob de Smet, Cornelis van den Meersche, Jan-Baptist de Meersman, Karel-Balthazar de Bremaeker, Jacob-Philip van Raffelghem, Jan Tack, Jan Rogier Cayman

1702-1706: Schepencollege benoemd voor 4 jaar (benoemingsdatum onbekend; deels herbenoeming van leden van het vorige schepencollege): Jan-Baptist Vilain burgemeester, Jacob-Philip van Raffelghem, Karel-Bathazar de Breemaeker, Jacob de Smet, Jan-Rogier Cayman, Jan-Karel Baston, Jan-Baptist de Meersman, Jan Tack

1702: alle reizigers zijn vanaf nu verplicht een certificaat of paspoort bij te hebben, om zo identificatie van landlopers en illegale bedelaars mogelijk te maken(8, p.136)

1703: uitvaardiging van een besluit dat de vaardagen op de Dender regelde (11, p.53)

1704 (12/02): samenvoeging van de ambachten van blauwververs en garentwijnders tot het ambacht van de Heilige Ursula (8, p.232) (15 II, p.342)

1704: proces voor de Raad van Vlaanderen tussen het schepencollege en de deken en kapittel van de Sint-Martinuskerk i.v.m. bevoegdheid aanstellen kerkmeesters (13, p.131 nr.2082)

1704: aanleg van de steenweg Brussel-Aalst-Gent; decreet Filip V (afgewerkt in 1705) (11, p.281) (8, p.254) (15, p.141)

1706: Pruisische en Hannoverse troepen worden te Aalst gelegerd tijdens het beleg van Dendermode (9, p.863)

1706: na de slag bij Ramillies (23/05: Frankrijk en Beieren verliezen van de Grote Alliantie (Britten, Nederlanders en Denen)) wordt Vlaanderen bestuurd door een Engels-Nederlands bewind (9, p.862)

1706 (23/08): benoeming schepencollege (deels herbenoeming van het vorige schepencollege): Jan-Baptist Vilain burgemeester, Jan-Karel Baston, Jacob de Smet, Albert-Hyacinth de Bie, meester Jan-Baptist de Meersman, meester Jan-Baptist de Ruddere, Joost Arents, Jacob-Philip van Raffelghem, Jacob-Philip Guens

1707: besluit dat geen veranderingen aan een huisgevel mogen aangebracht worden zonder indienen van plan ter goedkeuring (15, p.130)

1707 (7/07): benoeming van het schepencollege voor vier jaar (tot 1711; deels herbenoeming van het vorige schepencollege): Maximiliaan van Oostendorp burgemeester, Karel Baston, Jacob de Smet, Cosmas le Boiteulx, Albert-Hyacinth de Bie, Nicolaas van Hecke, meester Jan-Bapt. de Ruddere, Joost Arens (overleden en vervangen door Jan-Bapt. de Neve), Jacob-Philip Guens

1708 (5/07): doortocht te Aalst van de voorhoede van het Frans leger (detachement o.l.v. Grimaldi) op weg naar Gent (9, p.863); Aalst wordt gevraagd 6000 broodrantsoenen te leveren

1708 (07 tot 11): grote rol van Aalst en Land van Aalst in de bevoorrading van de Fransen (graan); telkens worden Denderbruggen afgebroken voor de veiligheid (9, p.863)

1709: mislukte oogst leidt tot hongersnood (8, p.355)

1710: uitbraak kraambedkoorts: grote kindersterfte (helft van de kinderen overlijdt tijdens het eerste levensjaar (8, p.355)

1711 (17/04): Keizer Jozef I, aartshertog van Oostenrijk en soeverein van de Oostenrijkse Nederlanden overlijdt en wordt opgevolgd door zijn broer Karel VI.

1711 (28/07): benoeming schepencollege voor 3 jaar (deels herbenoeming): Maximiliaan van Oostendorp burgemeester, Jacob de Smet, Karel Baston, Albert-Hyacinth de Bie, Cosmas le Boiteulx, Jacob-Philip van Raffelghem, Karel-Balthazar de Breemaeker, Jan-Frans ’t Kint, Jan-Baptist de Neve (wordt ontvanger en vervangen door Emmanuël de Ruddere)

1712: stadsbestuur verbiedt carnavalsviering (‘lanx de straeten, soo bij nachten als bij daeghen, te loopen in sotte cleederen, tsij gemasqueert ofte ongemasqueert,…’) (15, p.325)

1713-1717: benoeming schepencollege voor vijf jaar: (benoemingsdatum onbekend en onvolledig): Emmanuël de Ruddere (onduidelijk of hij schepen of burgemeester is), Jacob-Frans van Raffelghem, Karel-Balthazar de Breemaeker, Jan-Frans ’t Kint, Cosmas le Boiteulx, Albert-Hyacinth de Bie, Jacob de Smet, Karel Baston

1713: Einde van de Spaanse Successieoorlog: Vrede van Utrecht (11/04; bekrachtigd door de Vrede van Rastatt, 1714): Zuidelijke Nederlanden worden nu de Oostenrijkse Nederlanden onder bestuur van Keizer Karel VI, aartshertog van Oostenrijk (11, p.11), maar een gecentraliseerd bestuur ontbreekt; grotendeels regeert elke stad zichzelf…

1713: stadsverordening: erkende bedelaars moeten een met stadswapen versierd schildje dragen; bedelen zonder toelating wordt verboden (15, p.327)

1713: Pragmatieke Sanctie: voorziet dat de Oostenrijkse troon en de gebieden van de Habsburgers kunnen geërfd worden door de dochter van keizer Karel VI (Maria Theresia van Oostenrijk); dit wordt niet aanvaard door Pruisen en Frankrijk en leidt tot de Oostenrijkse Successieoorlog 1740-48) (11, p.15; Wikipedia); beëindigd door Verdrag van Aken in 1748

1713-1715: hongerjaren (8, p.355)

1714: plaatsing nieuwe beiaard (door klokgieter Jan Pauwels uit Gent) van 35 klokken (15 II, p.75-76)

1714 (2/11): Jozef von Königsegg, gevolmachtigd minister voor de Oostenrijkse Nederlanden, neemt onze gewesten officieel in bezit voor keizer Karel VI

1715: Aalst richt brandweer op en koopt brandspuiten en een pomp aan (11, p.281)

1715: (15/11): Barrière-Verdrag (Antwerpen): Zuidelijke Nederlanden komen definitief in bezit van het Huis van Oostenrijk, maar dienen wel de Nederlandse bezettingsmacht te financieren; de Schelde blijft gesloten (1715-1743: periode van vrede in onze gewesten)

1716-1717: Oostenrijks regime legt nieuwe belastingen op aan de Vlaamse steden en stelt hun privilegies in vraag; leidt tot rellen in verschillende steden.

1716: pastoor-deken Cornelis Nuyts sticht het meisjesweeshuis (’t Maegdenhuys of Maegelijn) in de Kattestraat (opening 1718) (8, p.355) (13, p.129 nr.2067) (15 III, p.150)

1716 (7/02): een overstroming spoelt de SintAnnabrug weg; lening voor heropbouw + instelling kleine tol (20 jaar lang) voor schepen om kosten te dragen van de heropbouw (13, p.265 nr.301) (15, p.156)

1717 (18/04): de Russische tsaar Peter de Grote houdt halt te Aalst op een reis doorheen de Nederlanden, waarbij hij verschillende scheepswerven bezoekt (11, p.257)

1717 (30/06): benoeming schepencollege voor acht jaar (tot 1725): Jacob de Smet burgemeester, Karel Baston, Cosmas le Boiteulx, Albert-Hyacinth de Bie, Emmanuël de Ruddere, Karel-Philip van Raffelghem, Ignaas van den Hende, Joost van Uutfanghe, Karel de Clippele

1717: de beiaard telt nu 41 klokken waarvan 39 gegoten door Pauwels te Gent (11, p.281)

1717: herstelling van de Zeebergbrug (proces over achterstallige betalingen door Land van Aalst) (13, 142 nr.2173)

1718: opening van het meisjesweeshuis ’t Maegelyn in de Kattestraat (11, p.171)

1720: een hoektoren van het schepenhuis wordt afgebroken wegens bouwvalligheid; een deel van de achtergevel dient hierbij worden heropgebouwd/hersteld (15 II, p.67)

1723: houthandel gaat vanaf nu door aan de vroegere eigendom van de Wilhelmieten, huidige Houtmarkt (8, p.91)

1724: stad neemt de weesmeisjesschool in de Kattestraat over van stichter Cornelis Wuyts (1716) (11, p.116-117) (15 III, p.152)

1724 (16/11): prins Eugène van Savoye, stadhouder van de Oostenrijkse Nederlanden, legt zijn ambt neer; 23/12 aanduiding aartshertogin Maria Elisabeth van Oostenrijk (zuster van Karel VI) als landvoogdes (15/05/1725 erkend door de Provinciale Staten)

1725 (6/08): benoeming schepencollege: Karel Baston burgemeester, Cosmas le Boiteulx, Albert-Hyacinth de Bie, Emmanuël de Ruddere, Pieter van Waesberghe, Jan-Baptist de Neve, Nicolaas van Hecke, Rogier Cayman, Balthazar van Cottem

1726 (18/11): benoeming schepencollege voor vier jaar tot 1729: Jan-Frans baron d’Alveda burgemeester, Jan-Baptist Terlinden, Alexander Lenaert, Philip van Waesberghe, Gillis Beeckman (overlijdt en wordt vervangen door Jan-Frans de Meersman), Ignaas van den Hende, Joost de Hert, Jan-Baptist Boone, Jacob Tourianni

1727: Jean-Baptiste Raellen, heer van Ter Bulken en baljuw van het prinsdom van Gavere, betaalt 1770 lb. voor zijn benoeming tot stadsontvanger van Aalst voor een termijn van 15 jaar (13, p.267 nr.309)

1727: afschaffing van het banket bij het goedkeuren van de jaarrekeningen der stad (15, p.284)

1729 (20/04): benoeming schepencollege voor 3 jaar tot 1731: Karel Baston burgemeester, Cosmas le Boiteulx, Emmanuël de Ruddere, Jacob-Ferdinand de Regnaucourt, Jan-Rogier Cayman, Joost-Emmanuël Govaert, Jan-Philip Beeckman, Balthazar de Clippele, Willem-Pieter Ivain

1730: de jezuïeten bouwen hun kerk in de Pontstraat (15 III, p.303-)

1731 (20/04): benoeming schepencollege voor 4 jaar tot 1734: Jan-Frans baron d’Alveda burgemeester, Emmanuël de Ruddere, Karel-Ferdinand de Regnaucourt, Jan-Rogier Cayman, Jan-Baptist Boone, Joost van der Hoeven, N. de Wilde (vervangen door Jan-Philip Beeckman), Bernard Ivain, Emmanuël de Hert

1733: de hospitaalzusters laten een nieuw plaasteren tongewelf bouwen in hun kapel

1733: bouw van de ‘definitieve’ afsluitmuur in baksteen van het schip in de Sint-Martinuskerk

1733: stadsbestuur besluit de havenfaciliteiten te verbeteren (verdiepen) (11, p.53)

1734 (1/07): benoeming schepencollege voor negen jaar tot 1743 (39, p.171): Jan-Frans baron d’Alveda burgemeester, Karel Baston (overleed 22/01/1736 en vervangen door Jacobus Cayman), Cosmas-Damiaan le Boiteulx, Benedict-Sebastiaan de Wilde, Emmanuël de Ruddere, Jan-Rogier Cayman, Paulus Tack, Judocus-Emmanuel (Joost) Govaert, Johannes (Jan-Frans) de Smet (overleed 5/10/1742; niet vervangen voor 1743)

1736: stadsbestuur koopt te Brussel bij Agneesens 18 Spaanse stoelen en een zetel voor de Wezenkamer in het schepenhuis (15 II, p.66)

1740 (13/07): doortocht in Aalst van landvoogdes Maria Elisabeth van Oostenrijk (11, p.258)

1740 (20/10): overlijden van keizer Karel VI; dochter Maria-Theresia volgt hem op, maar wordt niet door iedereen aanvaard, wat leidt tot:

1740-1748: Oostenrijkse Successieoorlog tussen keizerin Maria-Theresia versus Karel van Beieren, Filips V van Spanje en Augustus van Saksen en Polen (gesteund door Frankrijk)

1740: zeer strenge winter leidt tot hongersnood; aardappels worden nu ook naast graan gebruikt (11, p.281) (15, p.352)

1741 (26/08): overlijden van landvoogdes Maria Elisabeth; opgevolgd door Karel van Lotharingen (schoonbroer van keizerin Maria-Theresia) als gouverneur-generaal van onze gewesten (tot 1744 en opnieuw van 1749 tot 1780); hij komt pas 26 maart 1744 in onze gewesten aan; maar is vooral bezig met oorlogvoeren in de Oostenrijkse Successieoorlog en vertrekt weer van mei 1744 tot april 1749. Ook tijdens de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) is volop oorlog aan het voeren

1741-1742: een pokkenepidemie breekt uit; de helft van de kinderen tussen één en vier jaar sterft (8, p.360)

1743 (3/07): benoeming schepencollege voor zeven jaar tot 1749 (39, p.171): Jean Jacques Philippe Vilain XIIII burgemeester, Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt, Benedict-Sebastiaan de Wilde, Jan-Frans baron d’Alveda, Frans van den Broucke (heer van Terbeek; nam ontslag en wordt op 30/01/1744 vervangen door zoon Alexander), Karel-Frans de Smet, Emmanuël de Ruddere (overleden 10/08/1748; niet vervangen), Jan Tack, Jacobus Cayman

1743 of 1744: Borse van Amsterdam staat in brand, na een onvoorzichtigheid van doortrekkende Britse soldaten die er gelegerd zijn; burgemeester Vilain XIIII gaat in Brussel bij raadspensionaris Van der Hoeven een schadevergoeding eisen. (9, p.729; 8, p.278; 11, p.281)

1744 (25/04): landvoogden Karel van Lotharingen en zijn echtgenote aartshertogin Maria Anna van Oostenrijk (zus van keizerin Maria-Theresia) worden ontvangen te Aalst en bezoeken het Rubensschilderij in de Sint-Martinuskerk (9, p.736) (11, p.258; 281)

1745 (11/05): Fransen o.l.v. maarschalk Maurits van Saksen verslaan de geallieerden (bondgenoten van Maria-Theresia) in de slag te Fontenoy (gekend van uitspraak ‘Faites tirez vos gens! / Non, à vous l’honneur!’) (5, p.33)

1745 (11/07): Franse Huzaren staan voor Aalst, maar ook een detachement Hollanders komt langs; Aalst is soort niemandsland tussen strijdende partijen (5, p.33); Aalsterse burgemeester Vilain XIIII trekt met een delegatie van het Land van Aalst naar het Franse hoofdkwartier te Velzeke-Ruddershove (o.a. maarschalk Van Saksen en Lodewijk XV zelf) voor overgavebesprekingen; Vilain hoort dat hij op zwarte lijst van de Fransen staat wegens hulp aan de vijand; Vilain bespreekt dit met Lodewijk XV, die hem daarna looft als patriot (5, p.33-34)

1745-1748: Fransen bezetten de Oostenrijkse Nederlanden en ook Aalst

1745: Franse troepen kamperen in de streek van Aalst, in afwachting van het beleg van de Oostenrijkse troepen gelegerd te Dendermonde

1745 (20/07): Franse troepen nemen Aalst in (9, p.865) (15 IV, p.120-) (5, p.34)

1745 (4 -17/08): Franse koning Lodewijk XV bezoekt samen met de dauphin Aalst; ook bezichtiging van het Rubensschilderij in de Sint-Martinuskerk; ontvangst op het stadhuis. Lodewijk overnacht in de woning van burgemeester Vilain XIIII in de Nieuwstraat (latere BBL/ING, huidige Zara); zijn troepen kamperen op de Boukhoutberg (9, p.736) (11, p.253; 281) (15 III, p.350) (15 IV, p.120)

1746 (02): benoeming Pierre Pycke tot pensionaris van de stad en het Land van Aalst (soort ‘algemeen directeur’) (5, p.41)

1747: maarschalk graaf Maurits van Saksen, bevelhebber van de Franse troepen, verblijft enkele dagen te Aalst (in de woning van weduwe de Ruddere de ten Lokeren, Grote Markt 2); zijn manschappen kamperen in de Bergemeersen en Mijlbeek (11, p.258)

1748: de Fransen blazen het spui op aan Denderarm (nu Iweinstraat) (11, p.281)

1748 (09): grote klopjacht in het Land van Aalst naar de bende van Jan de Lichte, op verzoek van burgemeester Vilain XIIII en met medewerking van intendant-generaal markies de Séchelles (11, p.212) (15, p.353)

1748 (29/09): tijdens de klopjacht opgepakte verdachten (o.a. Jan de Lichte) worden overgebracht naar Aalst (allicht opgesloten Belfort?) (11, p.221)

1748 (18/10): het Verdrag van Aken (Tweede Vrede van Aken) beëindigt de Oostenrijkse Successieoorlog: Lodewijk XV draagt het bestuur van onze gewesten terug over aan keizerin Maria-Theresia (11, p.15). 1747-1787: Periode van vrede en voorspoed (39, p.15)

1748 (13/11): Jan de Lichte wordt geradbraakt op de Grote Markt (LP Boon + 8, p.137 + 11, p.222) (15, p.353) na een veroordeling door een ‘uitzonderingsrechtbank’, waarin ook burgemeester Vilain XIIII zetelde; publicatie van het vonnis door Vilain XIIII in 1749 (5, p.110-)

1749 (29/01): Franse troepen verlaten Aalst (15 IV, p.120-121)

1749 (28/07): benoeming schepencollege: (39, p.172): Benedict-Sebastiaan de Wilde burgemeester, Jan-Filip Vilain XIIII, Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt, Karel(-Frans) de Smet, Jan-Baptist Terlinden, Jan Tack, Jacobus Cayman, Michiel de Ruddere, Jan-Philip Praet

1749: ontslag van Pierre François Pycke d’Ideghem de ten Driessche (1721-1779), eerste pensionaris van de stad en het Land van Aalst wegens o.a. valsheid in geschrifte; als gevolg hiervan ontstaat een langdurige vete tussen hem en Vilain XIIII (5, p.41-43)

1749: keizerin Maria-Theresia verleent Aalst het recht om jaarlijks twee vrije paardenmarkten te organiseren op het huidige Keizersplein (8, p.93) (13, p.269 nr.317) (15 II, p.370)

1749 (17/05) opnieuw doortocht van landvoogd Karel van Lorreinen: ter herinnering aan deze doortocht wordt een geïllustreerd drukwerkje uitgegeven door H. Verduusen uit Antwerpen (11, p.258-259)

1750 (6/10): benoeming schepencollege tot 1752 (39, p.172): Jean Jacques Philippe Vilain XIIII Burgemeester, Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt, Benedict-Sebastiaan de Wilde (overleden 6/12/1751), Antoon-Lodewijk de Waepenaert, Jan Dommer, Michiel de Ruddere, Ignatius Boone, Jan-Filip Praet, Romanus de Hert

1751: verbod om nog langer toneelvoorstellingen te houden op de zolder van het schepenhuis (pas in 1767 wordt het theater daar definitief afgebroken) (15 II, p.78)

1752 (2/03): benoeming schepencollege tot 1754 (39, p.173): Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt burgemeester, Frans-Jozef de Castaneda, Antoon-Lodewijk de Waepenaert, Jan Dommer (neemt ontslag 21/10/1752; vervangen door zijn schoonbroer Jan-Pieter Raellen), Antoon-Ignaas Jaerens, Ignatius Boone, Jacob Cayman, Jan-Philip Praet, Romanus de Hert

1752: demping van de Karmelietenvesten, een deel van de oude stadsverdedigingsgrachten

1752: oprichting van het standbeeld van Joannes Nepomucemus op de Houtmarkt (vroegere stadsgracht) (11, p.281)

1753 (13/05): aanstelling van Karl Johann Philipp von Coblenz als bestuurder van de Oostenrijkse Nederlanden; hij regeert in naam van landvoogd Karel van Lotharingen en keizerin Maria-Theresia als verlicht despoot in de geest van de Verlichting.

1754: hervorming van de Staten van Vlaanderen, waardoor kleinere kasselrijen inspraak in het bestuur krijgen, maar ook meer belastingen moeten betalen

1754 (16/09): benoeming schepencollege tot 1759 (39, p.173): Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt burgemeester, Frans-Jozef de Castaneda, Antoon-Lodewijk de Waepenaert, Antoon-Ignaas Jaerens, Pieter-Jan Raellen van Ten Bulcke (neemt 1/02/1757 ontslag om stadsgriffier te worden; vervangen door Paulus Goevaert), Michiel de Ruddere (neemt 20/05/1760 ontslag om Luitenant-Baljuw te worden; opgevolgd door Jacobus Wouters de Dalme), Jan-Philip Meert, Jacobus-Romanus Luyckx

1756: vernieuwing van de SintAnnabrug naar plan van Minsdau uit Brugge (15, p.156)

1756: het stadsbestuur verbiedt carnaval en verplicht openbare biddagen (ingesteld ter wering van de algemene rampen waarvan zij dachten dat die de wereld bedreigen (aardbeving)) (15, p.326)

1756 (1/05): vriendschapsverdrag tussen Oostenrijk enFrankrijk (hierin wordt voorzien dat de Oostenrijkse Nederlanden een koninkrijk onder Filips van Parma, schoonzoon Franse koning Lodewijk XV, zouden worden indien Oostenrijk Silezië zou kunnen verwerven). In de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) zijn Oostenrijk, Frankrijk en Spanje bondgenoten

1756-1759: bouw van de achtervleugel van het Landhuis in rococostijl (bouwheer Land van Aalst) (32, p.424)

1758: de waterput in de Molenstraat-Grote Markt wordt vervangen door een waterpomp (15, p.123)

1758-1762: Petrus van Peteghem uit Gent bouwt een groot orgel voor de Sint-Martinuskerk (8, p.179)

1758 (23/11) de abdij van Affligem verkoopt Refugium (Hooghuys) aan schepen Joannes-Philippus Praet (9 p.304)

1759-1761: schepencollege (benoemingsdatum onbekend): Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt burgemeester, Frans-Jozef de Casteneda, Antoon-Lodewijk de Waepenaert, Antoon-Ignaas Jaerens, Michiel de Ruddere, Philip-Jan-Frans Meert, Jan-Philip Praet, Jacob-Romaan Luyckx, Paul Govaert

1760: bouw nieuwe brug aan de Oude Vismarkt (11, p.282)

1761: effening en aanleg van de Karmelietenvesten

1761 (15/05): benoeming schepencollege tot 1773: Maximiliaan-Jozef Pyl du Fayt burgemeester (overlijdt 14/12/1766) en wordt vervangen door Antoon-Lodewijk de Waepenaert, die als schepen wordt vervangen door Nicolaas Carpentier), Frans-Jozef de Casteneda (overleed 1767 en vervangen door Joris-Jan Pauwelaert), Antoon-Ignaas Jaerens, Jacob Wouters de Dalme, Adriaan Thienpont, Frans-Felix van den Hende, Ignaas de Clippele, Jan-Baptist Brandt (neemt ontslag en wordt 30/06/1763 vervangen door Jacob Goethals, die zelf overlijdt en 15/06/1765 vervangen door Benedict-Arnold Stockmans, die zelf ontslag neemt en 17/02/1766 vervangen wordt door Norbert-Frans van den Broucke, die zelf 13/05/1768 vervangen wordt door Joost-Geeraard Dommer)

1762: plaatsing van lantaarns in de stad (decreet keizerin 14/10/1762) (11,p.36); voor het eerst ontstoken op 22 november om 17u (11, p.282) (15, p.136-138)

1763: keizerin Maria-Theresia laat grondige wegenschouwing uitvoeren; ook worden bestuurscommissies aangesteld om problemen rond handel, financiën en onderwijs aan te pakken.

1764: het stadsbestuur laat een kraan bouwen aan de Denderkaai om schepen gemakkelijker te laden en te lossen (8, p.257)

1764 (26/09): oprichting van de Aalsterse loge ‘La Discrète Impériale’ (11, p.192); locatie: het Landhuis op de Grote Markt

1765 (5/06): inschrijving loge ‘La Discrète Impériale d’Alost’ in register Engelse Loge (11, p.192)

1765: vernieuwing van de kerkhofmuur (het kerkhof wordt iets verkleind om de aanpalende weg te verbreden) (15, p.113)

1765: keizerin Maria-Theresia stelt haar zoon Jozef II aan als mederegent/keizer

1766: effenen en beplanten van de oude vesten (8, p.332); plaveien van het Keizersplein

1766: het nieuw uurwerk voor het belfort wordt gemaakt door Antoon Sacré (11, p.282) (15 II, p.78)

1766 (7/03): stedelijke verordening i.v.m. armen en bedelaars (vooral om bedelaars van buiten de stad te weren) (8, p.359)

1766: grote herstellingswerken aan de Sint-Martinuskerk (15 III, p.182)

1768-1771: grondige kanalisatie en rechttrekking van de Dender tussen Aalst en Dendermonde (11, p.54; 282) (15, p.153-154)

1768: Christiaan VII, koning van Denemarken en Noorwegen, bezoekt Aalst tijdens zijn reis door Europa (11, p.259)

1768: stad koopt twee stukken grond voor aanleg van afvalstorten (één buiten de Pontstraatpoort, één buiten de Nieuwstraatpoort) (8, p.208)

1769: barge (trekschuit) tussen Aalst en Dendermonde wordt voor het eerst vermeld in een reglement van keizerin Maria-Theresia over scheepvaart op de Dender(11, p.54)

1769: oprichting van een scheepstimmerwerf van N. (Peter) de Lantsheer aan de Dijk (nu Van Wambekekaai) (15 II, p.337)

1769: oprichting van een hengstenstoeterij (het gebouw in de Zwarte Zustersstraat wordt na de afschaffing door Jozef II een gevangenis) (15 II, p.358)

1769: eerste bevolkingstelling: Aalst telt 7000 inwoners (15, p.149)

1769: oprichting van een fabriekje voor Spaanse en Marseillaanse zeep door D’Avaine

1770: bouw van een achthoekige overdekte vismijn (op de huidige Oude Vismarkt) (8, p.90) (15, p.126)

1771: een deel van de Oude Dender wordt gedempt (15, p.155)

1771-1778: aanmaak Ferrariskaart van de Oostenrijkse Nederlanden: eerste topografische kaart

1772: instellen van trekvaartlijn op de Dender tussen Aalst en Dendermonde: trekschuit of barge wordt voortgetrokken (‘geketst’) van op een jaagpad (8, p.257)

1772 (6/05): instellen van een reglement voor de sasmeesters te Aalst (15, p.154)

1772: Engelse muziekhistoricus Charles Burney bezoekt Aalst en beschrijft het lokale muziekleven; positieve beoordeling van het orgel van de Sint-Martinuskerk (8, p.179)

1773-1788 (12/01): benoeming schepencollege tot 1788: Antoon-Lodewijk de Waepenaert burgemeester, Nicolaas Carpentier, Jac.-Joz. Wouters van Dalme (overleden 6/04/1782), Frans de Smet, Joost-Geeraard Dommer (overleden 25/02/1787), Jacob van Langenhove, Jan-Baptist Cooreman, Romaan Terlinden (wordt eerste schepen te Geraardsbergen en 25/01/1781 vervangen door ridder Lodewijk-Karel d’Anckerhielm), Ignaas de Ruddere

1773: opheffing van de jezuïetenorde (algemene opheffing van de orde door Maria-Theresia op 21/07; afschaffing in de Nederlanden door landvoogd Karel van Lorreinen op 2/09; sluiting jezuïtencollege te Aalst door keizerlijk commissaris M. de Gheus op 20/09; school wordt nu een Theresiaans college, bestuurd door de overheid (11, p.263-) (8, p.375) (15 III, p.39; 305)

1773 (5/11): opening nieuw college en pensionaat ter vervanging van het jezuïetencollege: ‘Koninklijk College en Landspensionaat’ (11, p.264)

1773: oprichting textielfabriekje met weefgetouwen door François Devillers en Pierre Legot uit Charleroi: fabricatie wollen en katoenen kleding (kousen, handschoenen, broeken..) (8, p.233-234) (15 II, p.559-560)

1774 (27/06): aartshertog Maximiliaan Frans van Oostenrijk (jongste zoon van Maria-Theresia) bezoekt Aalst (bezichtiging van het Rubensschilderij in de Sint-Martinuskerk + banket op het Landhuis (9, p.737) (11, p, 259)

1774: lokaal van de rederijkers van Sinte-Barbara (hoek Grote Markt-Nieuwstraat; nu Borse van Amsterdam) wordt zwaar beschadigd door brand ten gevolge van daar logerende Engelse soldaten (15 II, p.231)

1774: de grafsteen van Dirk Martens wordt in een monumentaal grafmonument aan de Wilhelmietenkerk ingebouwd (11, p.269)

1775: Jaak Dierickx, voorzitter van de Raad van Vlaanderen, bouwt kasteel Terlinden aan de stadsrand (‘Grote Verdoemenis’) (8, p.293)

1776: afbraak van het oude grafelijke Steen op de hoek van de Grote Markt en de Kattestraat (inclusief de verbinding met het schepenhuis boven de Kattestraat); bouw van het huidige gebouw ‘Graaf van Egmont’ (8, p.279) (15, p.14) (15 II, p.67) met de gerecupereerde zandsteen

1776: bouw van een nieuwe barge of trekschuit voor de vaart tussen Aalst en Dendermonde (11, p.58)

1776: stad geeft grond op de voormalige vesten van Nieuwstraat- tot de Zoutstraatpoort (het huidige Keizersplein) in cijnspacht om er huizen te bouwen (9, p.866)

1777: stichting werkschool-katoenspinnerij in de kelder van het schepenhuis aan de Grote Markt om arme kinderen een vak te leren en van bedelarij te weerhouden; werd snel stopgezet wegens financiële problemen (11, p.117) (8, p.360)

1777 (5/02): verzoekschrift van stadsbestuur voor verplaatsing van de wekelijkse markten die te klein geworden waren (vooral Graanmarkt) (15 II, p.372)

1777: aanleg nieuwe Graanmarkt (eerder Kapucijnenklooster en -kerkhof) (15, p.122)

1778: rioleringswerken aan de Pontstraatpoort en verbreding van de brug (9, p.866); hiervoor afbraak wachthuis (15, p.114)

1778: aanleg van de nieuwe kaai aan de Dender (aan de Molendries) door bouwmeester Malfaison; in 1783 verlengd (15, p.124)

1779: aanvang werken aan de Denderkaai (11, p.55)

1779: epidemie van besmettelijke buikloop (rode loop of dysenterie) dikwijls door het eten van bedorven voedsel bij hongersnood (8, p.360)

1780 (4/07): overlijden van landvoogd Karel van Lotharingen

1780 (29/11): overlijden van keizerin Maria-Theresia; haar zoon Jozef II volgt haar op als keizer; hij laat het bestuur van onze gewesten over aan zijn zuster Marie-Christina en haar echtgenoot Albrecht Casimir van Saksen-Techen. Centralisatie van het staatsbestuur maakt een einde aan de autonomie van de provincies; uitbouw ambtenarenapparaat + afschaffing contemplatieve kloosterorden + afschaffing gilden en ambachten, … Verlicht absolutisme (bezorgt hem zijn bijnaam van ‘keizer-koster’) (11, p.19)

1781 (30/07 – 1/08): doortocht van landvoogden aartshertogin Maria Christina van Oostenrijk en hertog Albrecht Casimir van Saksen-Teschen (op weg naar Gent voor de inauguratie van Jozef II als graaf van Vlaanderen; ontvangst op het Landhuis + bezoek aan de Sint-Martinuskerk en het jezuïetencollege (11, p.254; 282)

1781: aanleg van de Vaartkaai (nu Josse Ringoirkaai) (11, p.282)

1781: aanmaak van de ijskelder op de Hoge Vesten (11, p.282) (15, p.125)

1781: (her)oprichting wol- en katoenspinnerij als leerschool voor arme kinderen met steun van stad door Cornelis Meert (Zoutstraatpoort); wordt snel stopgezet (11, p.117-118) (8, p.360)

1781: oprichting katoenspinnerij in schepenhuis door Alexander Meert, waar hij arme kinderen leerde spinnen (8, p.234)

1781 (13/10): Jozef II vaardigt het Edict van Verdraagzaamheid / Tolerantie uit: godsdienstige, burgerlijke en staatkundige gelijkheid van alle onderdanen; hierdoor worden de registers van de burgerlijke stand toevertrouwd aan steden en gemeenten (en niet aan de Kerk) (11, p.19)

1781-1782: bouw van de nieuwe Sint-Annabrug over de Dender (11, p.55)

1782: bouw van de nieuwe Werfkapel (11, p.282) (15 III, p.317)

1782: d’Avaine richt een fabriek op voor de productie van Spaanse en Marseillezeep (8, p.234) (15 II, p.360)

1783: Petrus-Jozef Leclercq bouwt het ‘Hôtel d’Angleterre’ in de Nieuwstraat om tot paardenposterij (stop- en rustplaats voor postkoetsen tussen Gent en Brussel)

1783 (17/03): Jozef II schaft de contemplatieve kloosterorden af: te Aalst o.a. de ongeschoeide karmelietessen (Pontstraat) (5/06); de Wilhelmieten (Houtmarkt); de annunciaden (Hoogstraat) (11, p.266-270) (15 III, p.375)

1783: Grauwe Zusters annunciaden openen een pensionaat in hun klooster (15 III, p.370)

1784 (26/09): Jozef II stelt het burgerlijk huwelijk in (11, p.266)

1784: enquête van Jozef II over de ambachten, ook te Aalst (voorbijgestreefde middeleeuwse instellingen) (8, p.233) (13, p.46 Houtman 181)

1784: wol- en katoenspinnerij wordt opgericht door de pastoor-deken van Aalst (om wezen een vak aan te leren) in deel van de gebouwen van de voormalige paardenstoeterij van het Land van Aalst; verhuist naar het afgeschafte Karmelietenklooster (15 II, p.360)

1784 (26/06): edict van Jozef II verbiedt begraafplaatsen in kerken en binnen de stad

1784 (2/11): inwijding van het nieuw stedelijk kerkhof buiten de Aalsterse stadskern aan de Dendermondsesteenweg (11, p.249) (13, p.33 nr.2095) (15 III, p.310)

1785: keizer Jozef II bezoekt met zijn stalmeesters de stoeterij (hengstenstal) van Aalst (11, p.260; 283)

1785: bakkers moeten hun broden merken om kwaliteit en gewicht te garanderen

1787-1788: oprichting van de muziekmaatschappij ‘Les Vrais Amis Constants de l’Harmonie’ (de Oude Garde) (12, p.94-95) (31, p.368-369) (15 II, p.247)

1787 (12/03): Jozef II verdeelt de Nederlandse Provincies in 9 ‘kreitsen’; kreits Gent bestaat uit vier districten: Gent, Oudenaarde, Aalst en Sint-Niklaas (11, p.266)

1787 (09): gilden bieden vrijwillig aan om de orde te handhaven in de stad (11, p.33)

1787 (16/09): grote wipschieting door de Sint-Sebastiaansgilde te Aalst georganiseerd (13, p.43)

1787 (10): kapiteins van de vijf stadswijken dienen dag en nacht te patrouilleren in de stad (o.a. om te verhinderen dat te veel ‘vreemde’ bedelaars in de stad zouden overwinteren (8, p.359) / stadsbestuur richt ‘burgerwacht’ in (15 IV, p.122-123)

1787-1794 : bouw van de classicistische begijnhofkerk Sint-Catharina

1788 (25/03): benoeming schepencollege (in functie 22/05) tot 1789: Joris-Jan Pauwelaert burgemeester, Nicolaas Carpentier eerste schepen, Lodewijk Karel d’Anckerhielm, Frans De Smet, Jan Baptist Cooreman, Karel Lodewijk de Waepenaert, Frans de Craecker, Jan-Baptist Anne, Antoon-Lodewijk Danneels

1788: aanleg van de steenweg Aalst-Edingen (13, p.50)

1788: keizer Jozef II schaft de wezenkamers af; verantwoordelijkheid van magistraat + functie van griffier afgeschaft en vervangen door de raadspensionaris (15, p.217)

1788: Collegekamer in het schepenhuis is niet meer bruikbaar wegens bouwvalligheid; vergaderingen gaan vanaf dan door in Wezenkamer (die verhuist naar de Conciergerie) (15 II, p.68)

1789-1792 : Jan-Frans Vonck (Baardegem 1743-Lille 1792) verzet zich als leider van de democraten tegen de Oostenrijkse keizer Jozef II (‘Brabantse Omwenteling’) (15 IV, p.122-ev); zie ook (26c, p.5-); zie ook: Jane C. Judge: The United States of Belgium. The Story of the First Belgian Revolution, Leuven, 2018) Vonckisten (progressief) versus Statisten (conservatief, volgelingen van van der Noot)

1789 (14/08) opstandelingen (van der Noot en Vonck) verklaren Jozef II vervallen van de troon (‘Brabantse Omwenteling’)

1789 (18/10): Manifest van het Brabantse Volk: uitroeping onafhankelijkheid; wel worden de oude privilegies behouden (26c, p.8)

1789 (27/10): Slag bij Turnhout: Oostenrijkers worden verslagen

1789 (27/10) opstandelingen tijdens de ‘Brabantse Omwenteling’ (o.l.v. generaal vander Mersch verslaan de Oostenrijkers te Turnhout) (11, p.275) Aalst is een zeer opstandige stad: ‘Il n’y a pas d’endroit en Flandre ou le patriotisme règne plus fort que dans les villes d’Alost et d’Audenaerde’ (15 IV, p.122)

1789 (13/11): de Oostenrijkers worden te Gent belegerd; de prins van Gaver wordt naar Brussel gezonden om versterking te halen voor de belegerden; hij wordt te Aalst gevangen genomen en teruggestuurd naar Gent (15 IV, p.123)

1789 (11): Oostenrijkse troepen bezetten Aalst (15 IV, p.123-124)

1789 (17/11): de landvoogden ontvluchten de Oostenrijkse Nederlanden (11, p.275)

1789 (11/12): burgers van Aalst dienen hun geweren in te leveren bij Oostenrijkse troepen (11, p.275) (15 IV, p.124)

1789 (12/12): Brussel komt in opstand; de Oostenrijkers verlaten onze gewesten (11, p.275)

1789 (14/12): generaal-majoor baron van Kleinenberg, bevelhebber van de patriotten wordt feestelijk ontvangen te Aalst op weg naar Brussel (11, p.260) (15 IV, p.124-125) (26c, p.9-11)

1789 (17/12): burgemeester en schepenen leggen de eed van trouw af aan het nieuwe regime (26c, .11)

1789 (24/12): baron Hendrik van der Noot (conservatieve antipool van Jan Frans Vonck en tevens neef van de heer van Moorsel) wordt ontvangen te Aalst (of 24/02/1790?); wordt verwelkomd door burgemeester Joris-Jan Pauwelaert (11, p.260-261; 283)

1789 (28/12): benoeming schepencollege (‘Revolutionair Comité’) door het nieuwe bewind der ‘Vereenigde Belgische Staeten’, na de verdrijving van de Oostenrijkers (11, p.275): Jean-Baptist Lefebure burgemeester, Antoon-Lodewijk Danneels, meester Jacob Tack, Lodewijk-Karel d’Anckerhielm, Jan-Baptist Anne, Jozef Praet, Jacob Meert, Ignaas Terlinden; Philip van den Broucke weigert schepenambt te aanvaarden) (26c, p.18-19)

1790 (7/01): Staten-Generaal richt ‘Uitvoerend Comité van het Soeverein Congres der Verenigde Belgische Provinciën’ (later ‘Vereenigde Belgische Staeten-Generael’ in(26c, p.8)

1790 (11/01): uitroepen van de onafhankelijkheid van de Confederatie der Verenigde Nederlandse Staten; Brabantse vlag (rood-zwart-geel); snel interne onenigheid en uitschakeling van de meer progressieve ‘Vonckisten’ (11, p.276). Opstandelingen vallen uiteen in verschillende fracties: Van der Noot versus Vonck (15 IV, p.130); ‘Vonckisten’ zijn bereid keizer Leopold II te erkennen, de ‘Statisten’ niet; ‘Vonckisten’ verliezen en vluchten grotendeels naar Frankrijk.

1790 (20/02): keizer Jozef II overlijdt en wordt opgevolgd door zijn broer Leopold II

1790 (24/02): generaal Vander Mersch trekt met zijn troepen door Aalst en wordt officieel ontvangen door het stadsbestuur; het vaandel van de Aalsterse patriotten wordt gewijd; de keizerlijke arend op het belfort wordt vervangen door de leeuw van de patriotten (11, p.254-255; 276 + afbeelding uit 8) (15 IV, p.128-130) (26c, p.23-24)

1790 (eind mei – begin juni): boerenopstand in het Land van Aalst

1790: het stadsbestuur van Aalst bewapent de burgers om zich te verdedigen tegen de terugkomende Oostenrijkers (15 IV; 131)

1790 (december): keizer Leopold II verovert onze gewesten snel terug:

1790 (4/12): Aalst terug onder Oostenrijks bestuur; inburgering soldaten + bevel tot inlevering van alle wapens; de koperen vergulde leeuw op het belfort wordt opnieuw vervangen door de dubbele arend (11, p.276-278) (15 IV, p.132) (26c, p.15-)

1790: decreet van 1788 wordt ingetrokken en de Wezenkamers worden opnieuw ingesteld (15, p.217)

1790: oprichting van hophandel De Wolf (of 1752 oprichting De Wolf-Cosyns?)

1791 (28/01): stadsbestuur Aalst zoals het samengesteld was in november 1789 wordt weer aangesteld door de Oostenrijkers en ze leggen eed van trouw aan de keizer af (11, p.279): Joris-Jan Pauwelaert burgemeester, Nicolaas Carpentier (eerste schepen), Lodewijk Karel d’Anckerhielm, Frans De Smet, Jan Baptist Cooreman, Karel Lodewijk de Waepenaert, Frans de Craecker, Jan-Baptist Anne, Antoon-Lodewijk Danneels

1791 (5/06): doortocht en huldiging van keizer Leopold II; bezoek aan de Sint-Martinuskerk en eetmaal in het Landhuis (11, p.261)

1791 (5/07): doortocht landvoogden aartshertogin Maria Christina van Oostenrijk en hertog Albert Casimir van Saksen-Teschen; ontvangst op het Landhuis (11, p.255-256) (26c, p.36)

1792 (19/03): schepencollege (deels) herbenoemd: Joris-Jan Pauwelaert burgemeester, Nicolaas Carpentier, Frans de Smet, Philip-Jan-Fr. Meert, Frans de Craecker, N. Govaert, Pieter-Ignaas van der Heyden, Paul-Jacob Wille, Jan-Bapt. Lefebure

1792: voltooiing van de steenweg Aalst-Geraardsbergen (door het Land van Aalst)

1792: bouw lokaal ‘Het Concert’ (muzikaal-culturele vereniging) op de oude vesten (11, p.351-352) (8, p.189) (15 II, p.261) (31, p.370)

1792 (1/03): keizer Leopold II overlijdt; rouwperiode van 30 maart tot5 septemer (11, p.279)

1792 (20/04): Frankrijk verklaart de oorlog aan Oostenrijk; wordt uitgevochten in de Oostenrijkse Nederlanden

1792 (17/11): eerste Franse troepen arriveren in Aalst (kruisen dus ongeveer de terugtrekkende Oostenrijkse troepen); dubbele arend wordt van belfort gehaald (11, p.279) (15 IV, p.133) (26c, p.36-37)

1792 (19/11): Oostenrijkse troepen verlaten de Nederlanden na verlies veldslag te Jemappes (6/11) tegen de Franse legers en passeren in Aalst. Generaal De la Tour verordent de Aalstenaars om de troepen eten (brood, boter, kaas en bier) te bezorgen, dat ze nuttigen aan de Bergemeersen buiten de Brusselse poort (11, p.279) (15 IV, p.133)

1792: de Fransen verordenen over te gaan tot verkiezing van tijdelijke vertegenwoordigers als stadsbestuur (15 IV, p.133-134)

1792 (29/11): plaatsing van ‘staek van vryheid’ op de Grote Markt (11, p.279) / plaatsing ‘vrijheidsboom’ (11/01/1793) (11, p.320; 331)

1792 (19/12): Revolutionair Comité (26c, p.40)

1793 (02): rellen tussen burgers en Franse soldaten; avondklok (cafés dicht om 21u) wordt ingesteld (11, p.319)

1793 (4/02): voorlopig stadsbestuur wordt door Frans nationaal commisaris d’Arnaudery en luitenant-kolonel Daussy afgezet wegens verzet tegen de Conventie en vervangen door: Frans de Waepenaert burgemeester / meier; raadsleden advokaat d’Anckerhielm, Cornelis, Joannes-Baptista-Domenicus Van Langenhove sr (37, p.12), Meganck sr, adv. Vermandele (die de raad illegaal noemt) (26c, p.41-42)

1793: er wordt begonnen met huizen te nummeren in de straten van Aalst (uitvoering door verver J. du Tilleux) (11, p.284)

1793: de Franse revolutionairen verbieden tijdens carnaval het verkleden, maskeren, feesten en bals, muziek binnenshuis, op café of op straat (8, p.108)

1793 (23/03): Fransen verlaten de stad en de regio na nederlaag van Dumouriez tegen de Oostenrijkse leger te Neerwinden (18/03) (15 IV, p.135) (26c, p.43)

1793 (25/03): Oostenrijkers (een afdeling Keizerlijke Ruiterij) bezetten Aalst opnieuw (26c, p.42)

1793 (03-06/1794): Oostenrijkers terug aan de macht in onze gewesten (11, p.292); Karel Lodewijk Johan Jozef Laurens wordt landvoogd Oostenrijkse Nederlanden (tot 1794)

1793 (13/05): ontvangst van gouverneur-generaal der Nederlanden, aartshertog Karel-Lodewijk van Oostenrijk-Teschen in Aalst (op weg naar Gent) (11, p.256-257; 261; 320-321)

1793 (29/05): benoeming schepencollege door teruggekeerde Oostenrijkers (graaf de Merode bijzondere afgezant van aartshertog Karel) (26c, p.44): Jan-Baptist Lefebure burgemeester, Jan-Baptist Anne, Lodewijk-Karel d’Anckerhielm, Nicolaas-Frans Maetens, Jan-Benedict Vermandele, Jan Dommer, Jozef Praet, Philip Meert, Jan-Bapt. Luycx

1794: teruggekeerde Oostenrijkers verbieden tijdens carnaval maskeren, verkleden, dansen en elke openbare vastenavondactiviteit (8, p.108) (11, p.321)

1794: nieuwe begijnhofkerk wordt ingewijd (11, p.155)

1794: Franse troepen verdrijven de Oostenrijkers definitief uit onze gewesten (26/06/1794: slag bij Fleurus); ze zijn nu definitief terug tot 1815 (11, p.284) (15 IV, p.136)

1794 (9/07): Fransen bezetten Aalst (11, p.322) (15 IV, p.136)

1794 (19/07): Fransen eisen alle wapens en landkaarten op (11, p.322)

1794 (11-12/08): Represantant Nichard streeft administratieve vereenvoudiging na: fusie van het Hoofdcollege van het Land van Aalst en stadsbestuur van Aalst; wordt pas 12/07/1795 constitutioneel uitgewerkt (26c, p.47)

1794 (13/08): Fransen benoemen stadsbestuur door verruimde raad van notabelen (11, p.324) (15 IV, p.137: lijst benoemingen): Egide van Boterdaele burgemeester/meier, Jean Louis Eeman procureur, Jean Benoit Van der Gught ‘pensionaire ou procureur syndic’; ‘Comité municipal’ (bijzonder comiteit ter behering van stadszaken) bestaat uit Cornelis, Boucher, Cooreman, Ferin, Fisco, Govaert, Guldentops en Rymbaut.

Advokaat Frans de Craecker, secretaris/griffier (vervangt de Ruddere) (26c, p.48) (15 IV, p.138

1794 (16/08): het Rubensschilderij uit de Sint-Martinuskerk wordt door de Franse bezetter via Rijsel naar Parijs gebracht om tentoon te stellen in het Louvre (‘Musée Central des Arts’) (9, p.737) (12, p.115-); idem met het altaarschilderij van Gaspard De Craeyer uit het Hospitaal.

1794 (08): uitbraak van een zeer besmettelijke epidemie van dysenterie (26c, p.48)

1794 (30/08): oorlogsschatting van vier miljoen livres wordt opgelegd aan de stad en het Land van Aalst; enkel adel en geestelijkheid dienen deze te betalen (26c, p.49)

1794: oprichting ‘Garde Nationale’; opgesplitst in ‘Garde en activité’ (steun aan het leger) en ‘Garde sédentaire’ (plaatselijke militie; voorloper van de Burgerwacht of ‘Garde Civique’) (29, p.181)

1794 (10): oprichting ‘Comité de surveillance’: toezicht op naleving van wetten, opsporen van spionnen en contrarevolutionairen; reeds afgeschaft in februari 1795 (8, p.137-138) (15 IV, p.138-139)

1795: Aalst en de omliggende gemeenten worden na de Franse annexatie van onze gewesten (1/10) onderdeel van het ‘Département de l’Escault’ (Schelde-departement); ook volledig onderworpen aan de Franse wetgeving (8, p.401); op 5 oktober afgekondigd te Aalst (15 IV, p.143)

1795: afschaffing van de ambachten en gilden (wet Le Chapelier van 1791; in 1795 toegepast bij ons) (ook 8, p.233)

1795 (29/04): invoering van het metrieke stelsel (11, p.302)

1795 (12/07): wijziging van het stadsbestuur: bestaat nu uit een meier (burgemeester), 11 municipale officieren, een internationale agent, een substituut en een raad van notabelen; Van Boterdaele blijft meier (15 IV, p.142).

1795 (19/12): leden stadsbestuur dienen de eed ‘Ik zweer haat aan het koningdom en aan de regeringsloosheid, getrouwheid aan de republiek en aan de constitutie van het IIIe jaar’ af te leggen (15 IV, p.144): Jacob Dommer ‘kanton-voorzitter’; Van Boterdaele, de Crombeen, Rymbout, Daneels en Plaetsier: ‘officiers municipaux’, agent Leunckens als vertegenwoordiger van de republiek wordt ‘commissaire du Directoire exécutif’

1796: de administratie van het Land van Aalst wordt afgeschaft

1796 (6/06): verbeurdverklaring van de eigendommen van de Aalsterse schuttersgilden (11, p.367)

1796 (17/06) (? of 1797??):invoering van de registers van burgerlijke stand (8, p.401)

1796: (of 1798?):oprichting Bureel van Weldadigheid voor de stedelijke armenzorg

1796: afschaffing Zwarte Zusters (15 III, p.118-120)

1797: abdij Ten Rozen wordt na de opheffing ervan openbaar verkocht aan Parijzenaar Lecouteux, die de gebouwen laat afbreken (11, p.359)

1797: Franse bewind verbiedt elke publieke viering tijdens carnaval (8, p.109)

1797 (25/03): Algemene Volksvergadering kiest een nieuwe municipale commissie (15 IV, p.148-149): de Crombeen voorzitter Municipale Commissie; met als overige verkozenen Rymbout, Van Boterdaele, Boucher zoon, Van Assche, Boonaerts en Callebaut

1797 (12/05): sluiting van de Sint-Martinuskerk (11, p.284) (15 IV, p.150-152)

1797 (14-11) (?of 5/09/1798?):invoering van de dienstplicht 20-25 jaar (11, p.293)

1797: oprichting van de Commissie der Burgerlijke Godshuizen (hospitaal, weeshuis, zorg voor behoeftigen) (8, p.361)

1798: oprichting van het Bureel van Weldadigheid te Aalst (8, p.361)

1798 (27/01): openbare verkoop van het Kapucijnenklooster (burgemeester Van Boterdael zou het opgekocht hebben via een stroman); de stad had hoe dan ook de bedoeling hier nieuw graanmarkt te huisvesten (11, p.360)

1798: verkoop van het Karmelietenklooster en -kerk; ook hier aangekocht door enkele Aalstenaars waaronder Boterdael (verdeelden het onderling in 1804) (11, p.361)

1798: afschaffing van de katholieke godsdienst en invoering van de verplichte legerdienst; de Boerenkrijg (start 12/10/1798) als reactie o.a. hierop. Ook Aalst wordt belegerd door ‘Brigands’ van het omliggende platteland

1798: begijnhofkerk wordt omgevormd tot ‘Temple de la Loi’ (in gebruik genomen 28/07/1798) (11, p.332) (15 III, p.402-403) (15 IV, p.153-154)

1798 (15/09): wet conscriptie: verplichte legerdienst voor alle 20-jarigen (15 IV, p.154-155)

1798 (21-26/10): vernieling van de ‘vrijheidsboom’ in Aalst door ‘Brigands’ (15 IV, p.159-162) zie ook 26c, p.61: ‘beleg van Aalst’ 14/10/1798 (Boerenkrijg: zie ook 15 IV, p.155-ev)

1798 (27/10): Franse troepen komen Aalst mee verdedigen tegen de ‘Brigands’/Boerenkrijg + verordening van het stadsbestuur van Aalst met tegenmaatregelen (15 IV, p.162-164)

1798 (27/10 tot 12/11): afkondiging van staat van beleg wegens Boerenkrijg (11, p.284) (15 IV, p.160-165)

1798 (10/11): stadsbestuur bestaat uit meier Van Boterdaele en leden Boucher, De Clercq, D’Herdt, commissaris Rymbout, geheimschrijver De Buck (15 IV, p.166)

1798 (10/11): het stadsbestuur beveelt alle klokken uit de kerktorens weg te halen (15 IV, p.166)

1799 (30/07): verkoop van het klooster van de Zwarte Zusters (hoek Graanmarkt-Esplanadestraat); aangekocht door FJ Callebaut die het gebruikte als opslagruimte voor materiaal van aangeslagen kloosters (11, p.361)

1800: nieuwe grondwet Napoleon regelt ook lokaal bestuur

1800 (14/05): aanstelling van nieuw stadsbestuur door Napoleon tot 1808: E. Van Boterdaele meier, Vermandel adjoint (later vervangen door J-B d’Herdt), De Clercq adjoint; later wordt ook een Gemeenteraad benoemd (enkel voor goedkeuring budget en vaststelling jaarrekeningen) (15 IV, p.172)

1801: Aalst telt nu 10.927 inwoners (15, p.149)

1802 (8/04): Napoleon kondigt ook voor België geloofsvrijheid af

1803: stad koopt de oude gebouwen van het Land van Aalst (Landhuis) om als stadhuis te gebruiken (9, p.727); in gebruik vanaf 4/11/1803 (12, p.56)

1804: inrichting van een botermarkt op het afgeschafte kerkhof van de karmelieten (nu Hopmarkt)

1804 (21/03): invoering ‘Code Civil’ (incl. invoering Burgerlijke Stand) (wordt in 1807 ‘Code Napoléon’ genoemd) (11, p.308-309)

1804 (2/12): Napoleon wordt keizer gekroond te Parijs

1805 (13/01): oprichting van de stedelijke Academie voor Teken- en Bouwkunst (kunstacademie) (11, p.118-119) (8, p.376) (15 III, p.52) (32b, p.438: besluit GR 12/02/1805; inhuldiging 31/03/1805 in oude stadhuis (schepenhuis); verhuist snel naar de oude Karmelietenkerk)

1805: kastanje- en lindebomen worden geplant op de oude vesten (nu Keizersplein) (11, p. 343)

1806: de Zwarte Zusters openen een nieuw klooster in de Zwarte Zustersstraat (in eigendom van weduwe Wauters de Dalme) (11, p.361) (8, p.361) (15 III, p.120-122)

1807: in de voormalige kerk van de karmelieten worden o.a. een vleeshal, een armen- en zondagsschool, een tekenacademie en een stadsschouwburg (1809) ondergebracht

1807: Rederijkerskamer De Catharinisten organiseren een nationale dichtwedstrijd (thema ‘De Belgen’) n.a.v. hun vermeende 700-jarig bestaan (15 II, p.185-187)

1808 (18/03): benoeming schepencollege tot 1809: Romaan Terlinden burgemeester, Guillaume De Clercq schepen, Charles/Karel de Ruddere schepen

1808 (28/07): Kastanjevesten omgedoopt tot Keizerlijk Plein (‘Place Impériale’, huidige Keizersplein) (11, p.342-243)

1809 (1/02): invoering van het Wetboek van Strafrecht (‘Code Napoléon’)

1809 (4/05): benoeming nieuwe municipale raad: (11, p.371): Romaan Terlinden meier/burgemeester; herbenoemd 14/04/1813 (27, p.84-85); overlijdt 10/12/1813 en ad interim vervangen door Charles de Ruddere (27, p.88-89) en vanaf 17/03/1814 door J.B. Lefebure; Jan Baptist Lefebure schepen (en dd burgemeester), Willem/Guillaume De Clercq schepen (18/03/1808 tot eerste schepen benoemd (27, p.82); 1812 tot eerste schepen herbenoemd (27, p.85), Charles / Karel de Ruddere, schepen; burgemeester ad interim vanaf 1/02/1814 + 25 raadsleden (27, p.83)

1810 (7 of 17/05): bezoek Napoleon en echtgenote aan Aalst; oprichting tijdelijke triomfboog aan de Brusselsepoort (11, p.339; 837) (of 17/05?) (ook 12, p.14: 17/05/1810) (15 IV, p.173)

1811 (18/11): invoering Burgerlijke Stand en Kadaster in de Lage Landen; achternaam wordt wettelijk verplicht voor iedereen.

1812: samenstelling Municipale Raad: zie (27, p.83-84)

1814 (17/03): aanstelling en installatie (24/03) nieuw stadsbestuur (27, p.89): Jan-Baptist Lefebure burgemeester (overlijdt 31/12/1815 en tijdelijk vervangen door schepen Willem/Guillaume De Clercq), W. De Clercq schepen, …

1814 (3/02): de Kozakken vallen als eerste van de geallieerde troepen tegen Napoleon Aalst binnen (plunderingen en opeisingen); bij volkstoeloop werd veldwachter Maes (die van collaboratie met de Fransen werd beticht) doorgeschoten (11, p.372) (27, p.87-89)

1814 (12/03): oplegging verplichte lening aan de steden en gemeenten door (voorlopig) gouvernement (11, p.373) (27, p.92-94)

1814 (03): plunderingen en opeisingen door Russische Kozakken, Pruisische Huzaren en Saksische troepen (27, p.90-91)

1814: begin april: koningsgezinde Franse soldaten o.l.v. de hertog van Berry verzamelen in Aalst; burgemeester Lefebvre ontvangt hen en huisvest de Berry in de Zwarte Zustersstraat (12, p.10-11) (27, p.95)

1814 (11/04): Verdrag van Fontainebleau met troonsafstand van Napoleon en zijn verbanning naar Elba

1814 (30/05): Vredesverdrag: huis van Oranje verkrijgt het bewind in de Verenigde Nederlanden (11, p.384)

1814 (21/06): Acht Artikelen van Londen: vereniging van Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden (als bufferstaat tegen het verslagen Frankrijk)

1814: opheffing van de ‘Continentale Blokkade’: goedkope Engelse producten overspoelen het land; ook zeer problematisch voor de textielnijverheid in Aalst (12, p.4; 61)

1814 (24/07): de Zuidelijke Provincies en het Noorden worden verenigd onder Willem; Willem I wordt 1 augustus koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

1814: Lodewijk XVIII wordt de nieuwe Franse koning, maar hij ontvlucht Frankrijk (naar Gent) wanneer Napoleon aankomt uit ballingschap in Elba (12, p.10)

1814 (6/08): Willem van Oranje neemt het bestuur van onze gewesten officieel in handen; het Aalsterse schepencollegebetuigt vertrouwen in de nieuwe koning (11, p.427) (27, p.95)

1814: voortdurende troepenbewegingen in Aalst en bijhorende kosten en overlast + oprichting konvooienpark (samenbrengen van grote hoeveelheden wagens, karren en paarden voor het leger) te Aalst (11, p.374)

1814 (1/10): Nederlands wordt de landstaal in de Verenigde Nederlanden; Frans wordt ‘toegelaten’ (11, p.387) (12, p.106)

1815 (16/03): aantreden Willem I als koning van Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (12, p.18). In de Trêveszaal op het Binnenhof te Den Haag wordt in een vergadering van de Staten-Generaal het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden uitgeroepen. Inauguratie van Willem, zoon van Willem V van Oranje-Nassau, tot koning Willem I.

1815 : Willem I richt bij KB 13/04 de Burgerwacht (‘garde bourgeoise’) op in alle gemeenten (29, p.181)

1815: na de terugkeer van Napoleon uit Elba verblijft eendeel van de Franse royalistische troepen van Charles Ferdinand de Bourbon, hertog van Berry en kleinzoon van Lodewijk XIV, te Aalst in de Zwarte Zustersstraat (11, p.375; 838)

1815 (14/06): Napoleon trekt ons land binnen; wordt op 18 juni verslagen te Waterloo (belang Aalsterse chirurgijn Jozef Kluyskens bij de geallieerden) (12, p.16-17)

1815 (24/08): Willem I kondigt de nieuwe Grondwet voor het Koningrijk der Verenigde Nederlanden af (was door Staten-Generaal goedgekeurd naar dubieuze ‘Hollandse rekenkunde’)

1815 (5-8/09): Willem I bezoekt Aalst en inspecteert er een cavalerie-eenheid aan de Pontstraatpoort (11, p.427) (12, p.134) (27, p.96)

1815 (30/09): goedkeuring nieuwe grondwet (omstreden door deel van bevolking, onder invloed van o.a. bisschop van Gent de Broglie) (27, p.102)

1815: eerste vermelding van een ‘koolmarkt’ (groenten) aan de Kattestraatpoort; dit plein wordt later herdoopt tot Esplanadeplein

1816-1817: aanstelling schepencollege: Guillaume/Willem De Clercq burgemeester (‘maire-president’) (11, p.372) (27, p.97) + schepenen (…?)

1816: Aalst krijgt officieel het statuut van ‘stad’

1816: stichting brouwerij De Lelie door familie De Gheest aan de Zoutstraatpoort (de latere Kalfstraat)

1816: Frankrijk voert forse douanetarieven voor invoer van vreemde goederen in (protectionisme; nadelig voor onze export) (12, p.72)

1816 (21/08): ijkwet: (vanaf 1820 verplicht) metrisch decimaal stelsel (12, p.83)

1816 (28/09): nationale muntwet voert nieuwe Gulden in, verdeeld in 100 centen; oude munten blijven wel nog geldig (12, p.81)

1816: extreme weersituaties overal ter wereld als gevolg van vulkaanuitbarsting Tambora in Indonesië (het zogenaamde ‘Jaar zonder zomer’)

1816 (22/06): het Rubensschilderij keert terug naar de Aalsterse Sint-Martinuskerk uit Parijs, waar het door de Franse bezetter was heengebracht (9, p.737) (12, p.116-)

1816-1818: slechte oogsten (door zware regenval) zorgen voor hongersnood (12, p.4; 61)

1817 (3/09): Willem I benoemt nieuw stadsbestuur (12, p.36-37): Charles De Ruddere burgemeester (overlijdt 12/10/1818 en wordt vervangen door de Waepenaert), KB 23/12/1818 (in dienst 1/02/1819) + schepenen Charles de Waepenaert, Jean Dommer, François Xavier de Vilander, Lambert Van Peteghem (27, p.98)

1817: stichting van de congregatie ‘Dochters van Maria en Jozef’ (later Dames van Maria) als kantschool (8, p.378) (15 III, p.49) 

1817: onderwijswet Willem I (12, p.121)

1817: Willem I voert de dienstplicht opnieuw in (oproep alle 18-jarigen, met loting) (12, p.30)

1817: Petrus Steppe wordt onthoofd op de Grote Markt: laatste terechtstelling in Aalst (11, p.838)

1817: eerste ontwerp voor een nieuw stadhuis op de Grote Markt wordt afgekeurd door de provincie en de minister (bedenkingen bij kwaliteit architect + portaal tussen café en winkel wordt afgekeurd) (12, p.56)

1818 (03): (her)afkondiging ‘Reglement op het sluiten der herbergen’: drankhuizen worden gesloten na avondklok; zeker na 22u geen drank meer geven (27, p.106)

1818-1827: uitbaggeren van de Dender in de binnenstad

1818-1824 en verder: aanleg en verbetering van provinciale steenwegen (12, p.42-43)

1818 (12/10): burgemeester De Ruddere overlijdt en wordt vervangen door schepen Charles de Waepenaert (KB 23/12/1818; in dienst 1/02/1819)

1819 (13/05): burgemeester de Waepenaert en schepen Van Peteghem brengen petitie i.v.m. verhoogde belasting op bebouwde eigendommen en i.v.m. liquidatie ‘geforceerde lening’ naar Den Haag bij koning Willem (27, p.107) (11, p.431)

1819 (06): stadsbestuur vraagt in petitie aan koning Willem I en Staatsraad de oprichting rechtbank Eerste Aanleg te Aalst (27, p.107) (11, p.431)

1819 (15/09): Taalwet: inwoners van Vlaanderen moeten zich in het Nederlands tot het gemeentebestuur kunnen richten (11, p.387; 404) (12, p.101-)

1819 (1/10): plaatsing stoommachine (eerste te Aalst) door Petrus Johannes De Gheest aan de Vaart (Houtkaai) voor het maken van oliën en malen van graan (11, p.437) (8, p.235) (12, p.62)

1819 (13/10): besluit van de Hoge Raad van Adel: herbevestiging van het oude stadswapen (van voor de Franse overheersing): in een zilveren bekroond schild met rechtstaande degen tussen twee kleine schilden, de dubbele arend en de Vlaamse leeuw (15, p.227)

1819: oprichting meisjesschool ‘Dames van Maria’ (11, p.838)

1819 (25/11): (her)benoeming stadsbestuur: Charles Louis de Waepenaert burgemeester; schepenen Frederic-Xavier de Vilander, Lambert Van Petegem?, Jean Dommer (1821)

1820 (7/01): Willem I benoemt Maetens tot schepen, maar deze weigert de eed van trouw aan de koning af te leggen; hierdoor blijft schepenambt vacant tot benoeming van orangist Jean Dommer op 29/01/1821 (27, p.101-102; 107-108)

1820 (1/01): metrisch decimaal stelsel wordt verplicht (12, p.83)

1820: oprichting jongensweeshuis in Aalst (armenwerkhuis ‘Hol’ in de Kattestraat wordt omgevormd tot jongensweeshuis door Jan Alexander Lenaert, oud-baljuw van Gijzegem (+ Aalst 1825) (11, p.717) (8, p.362) (15 III, p.156-)

1820 (21/01): door een overstroming staat het Denderwater tot kniehoogte in de stad en in het hospitaal (nu museum ’t Gasthuys; zie inkerving deur) (12, p.50)

1820: deelname van Aalsterse nijveraars aan de Nationale Nijverheidstentoonstelling te Gent; bronzen medaille voor Jozef Sacré (fabriekswerktuig: drukpers) (12, p.74-75)

1821 (1/01): Aalst voert wet in die bepaalt dat uitsluitend Nederlands mag gebruikt worden als officiële taal (toepassing besluit Willem I 1819) (11, p.457) (12, p.102)

1821: bevoegdheidscertificaat voor onderwijzers is vereist om les te geven (12, p.122)

1821: oprichting muziekmaatschappij ‘Al Groeiend Bloeiend’ (22/01 als ‘Waer Eendragt Bloeit’ (de Jonge Garde) (11, p.457) (12, p.95-96) (volgens 15 II, p.249 opgericht 1820)

1821 (11): Gemeenteraadsverkiezingen; 489 stemgerechtigden op 12.388 inwoners (27, p.108); herbenoeming stadsbestuur

1822: oprichting garenfabriek van Jean-Baptiste Jelie (later F.F.R.) aan de Vaartstraat (8, p.241)

1822 (13/12): oprichting Algemene Nederlandse Maatschappij ter Begunstiging van de Volksvlijt door Willem I (voorloper van de latere Generale Maatschappij/Société Générale): met als doel het verbeteren van handel en industrie.

1823: oprichting van de textielspinnerij/naaigarenfabriek Corneille Eliaert-Cools in de Pontstraat (8, p.236)

1823: oprichting katoendrukkerij Van Santen-Van de Wiel aan de Volderstraat

1823: oprichting militaire gevangenis (15, p.368)

1823: Gents architect Louis Roelandt tekent het eerste plan voor een nieuw stadhuis op de Grote Markt; wordt (voorlopig) niet uitgevoerd (12, p.56) (volgens 32, p.426 reeds in 1821)

1824 (5/03): koning Willem I perkt gemeentelijke zelfstandigheid in: vanaf nu benoemt hij zelf rechtsreeks burgemeester (KB 5/03); ook halvering van het aantal schepenen (voor 3 jaar i.p.v. 2); schepencollege krijgt ook meer politionele bevoegdheid (10, p.16) (12, p.37) (27, p.110)

1824 (5/03): Willem I duidt bij Koninklijk Besluit een nieuw stadsbestuur aan (‘Regentieraad’): Frederik Xavier de Vilander burgemeester, schepenen Jan Baptist Dommer, Lambrecht van Peteghem + 12 raadsleden; in september werd het kiescollege verkozen (30 kiezers) (27, p.110)

1824: Willem Van Buscum, directeur van de Aalsterse kunstacademie tekent een nieuw plan voor het nieuwe stadhuis op de Grote Markt (waarbij hij voorstelt de poort van de abdij Affligem te hergebruiken); dit wordt niet uitgevoerd (12, p.56) (32, p.428)

1824 (27/11): het stadsbestuur kiest een nieuw plan voor de bouw van het stadhuis op de Grote Markt (van meester-metser S. Michiels); wordt ook niet uitgevoerd (12, p.56)

1824 (6/05): ‘Stoommachinewet’ maakt vergunningsakte nodig (hinderlijk, gevaarlijk of ongezond) (12, p.63-)

1824-1825: bouw militaire gevangenis op de Graanmarkt-hoek Vaartstraat naar plannen van architect Roelandt (30, p.227) (11, p.451) (33, p.458) (33, p.457: project oprichting militaire gevangenis in tuin raadshuis door gouverneur aan de Aalstsrese regentieraad gestuurd dd 2/08/1824; stadsbestuur gaat akkoord)

1825: lesgevers in het middelbaar onderwijs moeten een rijksuniversiteitsdiploma hebben (12, p.124). Willem I promoot vrijheid van onderwijs (en sluit de bisschoppelijke seminaries): conflict Willem I – Rooms-Katholieke Kerk in de Zuidelijke Provincies

1825 (24/09): opnieuw sluiting van het jezuïetencollege; hevig verzet hiertegen (8, p.378) (12, p.124-125-)

1825: tweede Nationale Nijverheidstentoonstelling (nu te Haarlem); verschillende Aalstenaars winnen medailles (12, p.75-77)

1826: Willem I schrapt de Zwarte Zusters en de hospitaalzusters van de lijst der toegestane sociëteiten (12, p.114); deze worden in 1829 opnieuw toegelaten

1826 (1/02): heropening jezuïetencollege, maar nu als staatsschool (12, p.130)

1827: hervorming van de Burgerwacht bij KB 11/04: ‘Schutterijen’: verplicht voor iedere burger tussen 25 en 35 jaar; aanduiding via loting (29, p.182)

1827: tussentijdse (her)verkiezing 1/3 van het kiescollege (27, p.112)

1828: oprichting korenhal op de Graanmarkt (latere Atheneum) (11, p.838) (of 1830: 12, p.54) (30,p.213)

1828 (05-06): stadsbestuur keurt ouder plan van L. Roelandt voor het nieuwe stadhuis op de Grote Markt goed; de bouw wordt begonnen in 1829 (11, p.838) (12, p.56) (32, p.428-430) De voorgevel is klaar in 1830

1829 (5/06): Willem I brengt een bezoek aan Aalst en wordt er goed ontvangen: feestende bevolking, triomfbogen; hij bezoekt de Sint-Martinuskerk (schilderij Rubens en grafsteen Dirk Martens) en de militaire gevangenis (11, p.432-433) (12, p.134-) (15 IV, p.173-174) (27, p.114)

1829 (11): petitie grieven Aalst over algemeen bestuur: 677 handtekeningen (27, p.114-115)

1830 (27/07): Julirevolutie in Frankrijk, koning Charles X vlucht naar Engeland

1830 (25/08): rellen te Brussel (na opvoering opera De Stomme van Portici); sfeer van onrust verspreidt zich over het hele grondgebied; richt zich niet enkel tegen het Hollandse bewind, maar tegen de gevestigde socio-economische-politieke machthebbers (29, p.183)

1830 (28/08): oprichting Aalsterse gewapende burgerwacht door de ‘regeringsraad’ / ‘regentieraad’ (voorloper van Gemeenteraad) onder leiding van burgemeester en schepenen en met Paul Meert als bevelhebber (26 oktober officieel ‘garde civique’ (besluit Voorlopig Bewind; definitieve organisatie door wet 31/12/1830; te Aalst concreet georganiseerd door de Gemeenteraad (administratieve commissie) 25/03/1831) (8, p.144-145) (11, p.558-560) (12, p.140-141) (27, p.120) (29, p.183)

1830 (08-09): Aalstenaars in verzet… (11, p.463-465); volgens gouverneur dreigt men eind augustus-begin september enkel te Aalst de driekleur aan te nemen (27, p.121)

1830 (6/09): in samenspraak met het stadsbestuur wordt een deel van de officieren van de burgerwacht vervangen door verkiezing door de burgers; Jozef De Wolf wordt gekozen tot voorzitter van de besturende commissie (en later burgemeester); Van der Looy wordt kapitein van de Burgerwacht (27, p.122) (29, p.185)

1830: lijst gebeurtenissen dag per dag: zie 27, p.122-129

1830 (20/09): stemgerechtigden kiezen nieuwe leden voor 1/3 van het kiescollege dat 30/09 aftredend is (27, p.127)

1830 (30/09): Hollandse troepen verlaten Aalst (11, p.469) (27, p.130)

1830 (4/10): België onafhankelijk (uitgeroepen door het Voorlopig Bewind) (11, p.504)

1830 (6/10): lokale verkiezingen worden uitgeschreven, maar alles verloopt zeer chaotisch (zowel het Voorlopig Gouvernement als de Oude Regentieraad schrijven deze uit (11, p.470-471) (27, p.133-134); 21/10: gouverneur bevestigt verkiezingen van Voorlopig Gouvernement, die zullen worden hernomen, maar niet onmiddellijk, waardoor de administratieve commissie aan de macht blijft (11, p.471) (8, p.402) (27, p.134)

1830 (7/10): revolutionaire besturende commissie als voorlopig stadsbestuur: Jan-Baptiste Temmerman, R. Van den Hende-Anné, F. Van den Bossche, J.B. Van Assche, B. De Coninck-Moeyersoen (27, p.115)

1830 (7/10): Gemeenteraadsverkiezingen: verkozenen: Lieven van der Looy (276 stemmen), Joseph De Wolf (264 st), Romanus Vandenhende (253), Guillaume De Gheest (199), … (29, p.188)

Hierna werd een Administratieve Commissie benoemd die de oude regentieraad verving; Joseph De Wolf werd voorzitter en burgemeester van de stad; Van der Looy verkoos immers om stadssecretaris te worden. (12, p.142)

1830 (12/10): benoeming administratieve commissie met Jozeph De Wolf als voorzittter + leden De Gheest, Van der Looy, Van Assche, De Coninck, Henry Lefebvre, Van den Bossche, Romain Van den Hende-Anné, Can-Huwaert                              

1830 (26/10): Voorlopig Bewind hervormt de lokale burgerwachten tot ‘Garde Civique’; definitief wettelijk geregeld door de wet van 31/12/1830 (29, p.189-190)

1830: oprichting oudemannenhuis in de Kattestraat (8, p.364) (15 III, p.158)

1830 (3/11): verkiezingen voor Nationaal Congres (grondwetgevende vergadering): 6 leden werden aangeduid in district Aalst; in Aalst zelf 993 kiezers op de kiezerslijst (verkozen voor Aalst: Lieven van der Looy, districtscommissaris Eugène de Smet; Moorsel: baron de Meer) (27, p.138) (11, p.504); Aalsterse regentieraad stuurt Corneille Evit en secr. Van der Belen naar Voorlopig Gouvernement te Brussel (27, p.132)

1831 (17/01): Lieven Van der Looy, de leider van de Aalsterse revolutionairen van 1830, wordt de eerste stadssecretaris van het ‘Belgische’ Aalst en neemt ontslag als lid administratieve commissie (27, p.140-141)

1831 (11/01): Conferentie van London erkent de nieuwe staat België

1831 (7/02): de nieuwe grondwet van België wordt goedgekeurd door het Nationaal Congres (11, p.499)

1831 (02): Orangisten plannen een staatsgreep; militaire actie Grégoire; Aalst werd verwacht Oranjegezind te zijn (11, p.487) (27, p.145-147)

1831: geen carnavalsviering meteen na de onafhankelijkheidsstrijd (8, p.109)

1831 (25/02): baron Surlet de Chokier wordt tot regent van België verkozen, in afwachting van een definitieve koningskeuze (11, p.485)

1831 (4/06): Leopold van Saksen-Coburg wordt door het Nationaal Congres tot koning verkozen

1831 (19/07): Leopold van Saxen Coburg bezoekt Aalst en wordt er hartelijk ontvangen, niettegenstaande er maanden vooraf geen enthousiasme was te Aalst over Leopold (27, p.142) (11, p.486; 549)

1831 (21/07): eedaflegging koning Leopold I

1831 (2/08): Nederlands leger valt België binnen (Tiendaagse Veldtocht); de Aalsterse Burgerwacht wordt opgeroepen om op 4 augustus naar Beveren-Waas te trekken; o.l.v. majoor Cans trekt men een dag later op naar Beveren en Hulst; wapenstilstand op 12 augustus (11, p.562) (8, p.333) (27, p.156-) (29, p.205-)

1831 (28/09): gemeenteraadsverkiezingen (uitgesteld van oktober 1830): 3 rondes:

-          ronde 1: verkiezing burgemeester: bevestiging De Wolf-De Gheest, voorzitter administratieve commissie

-          ronde 2: verkiezing der schepenen: Henry Lefebvre en Romain Van den Hende-Anné

-          ronde 3: verkiezing 12 gemeenteraadsleden: rentenier Frederik Van der Noot, handelaar Paul Meert, notaris Pierre Jan De Clercq, rentenier Hypolite Tack, advocaat Jan De Witte sr, advocaat PF Van den Bossche, handelaar Guillaume De Gheest, handelaar Benoît De Coninck-Moeyersoen, handelaar Jean-Baptiste Van Assche, notaris Lieven Van der Looy, handelaar Henry Van der Gucht, handelaar-landbouwer Jean-Baptiste Timmerman

-          werden niet gekozen: Cans-Huwart, Corneille Evit, Charles Roman

(27, p.158-159)

1831: inhuldiging van het neoclassicistische stadhuis met feestzaal aan de Grote Markt door Louis Roelandt

1832 (februari): acties Orangisten te Aalst (27, p.161)

1832 (KB 23/03): heroprichting militaire gevangenis (was afgeschaft in 1830) in de voormalige paardenstoeterij van het Land van Aalst (nu Pupillen) (15, p.368) (bestond tot 1859)

1832 (9/08): koning Leopold I huwt prinses Louise Marie d’Orléans, dochter van de Franse koning Louis-Philippe (hij is de ideale Europese compromisfiguur: Duitse prins, weduwnaar van de Engelse kroonprinses, gehuwd met een Franse koningsdochter…)

1832 (3/12); in de Gemeenteraad wordt secretaris Van der Looy beschuldigd van ontrouw; hij krijgt uiteindelijk een vermaning; op 27/12 vraagt de gouverneur hem ontslag te nemen; wat hij doet (27, p.163-166)

1833 (12/06): Tussentijdse verkiezing van 1 schepen en 1 gemeenteraadslid; de ontslagen secretaris Van der Looy wordt schepen, waarop de helft van de gemeenteraadontslag neemt; burgemeester De Wolf en schepen Van den Hende dienen op 13 juni hun ontslag in, maar ze blijven wel dienstdoend; ontslag definitief aanvaard op 28 augustus (27, p.166-167)

1833: Koning Willem I stemt in met wapenstilstand met België

1833 (12/09): vervroegde gemeenteraadsverkiezing (27, p.167)

1833 (2/10): benoeming schepencollege: Fredric van der Noot burgemeester en schepenen Charles Van der Heyden, R. Van den Hende, Van der Looy

1833-1848: grote urbanistische werken vinden hun oorsprong in een beleid dat aldus tracht de werkloosheid, gevolg van de economische crisis ontstaan na de Belgische Omwenteling, op te vangen. Het afbreken en urbaniseren van de Sterrevesten, een overblijfsel van de oude stadsomwalling, dient gezien te worden in hetzelfde licht.

1834: stoommachine van 14 PK wordt geplaatst in katoenfabriek Van Santen-Vandewiele in de Pontstraat (8, p.235)

1834: oprichting ‘bijzondere school’, het latere Atheneum

1835: aanbrengen van een koperen meridiaan in de vloer van de Sint-Martinuskerk (tijdsmeting) (8, p.281)

1835: eerste spoorlijn op het continent: traject Brussel-Mechelen

1835: Kattestraat wordt herdoopt tot Leopoldstraat (tot 1927)

1836: herstichting van het Theresianenklooster in de Hoogstraat (huidige Louis D’Haeseleerstraat) (11, p.839) (15 III, p.376)

1837: bouw ingang Levionnois, een beluik in de Hoogstraat (huidige Louis D’Haeseleerstraat)

1838: afbraak windmolen in de Windmolenstraat (15, p.118)

1839 (19/04): België en Nederland ondertekenen het Verdrag der XXIV Artikelen als definitieve regeling van de onafhankelijkheid van België

1839: de Zonnestraat wordt aangelegd op de oude stadsvesten (15, p.118)

1840: de eerste Aalsterse krant verschijnt: ‘Algemeen Nieuws- en Aenkondigingsblad van Aelst’

jaren 1840: cholera- en tyfus- epidemieën teisteren Aalst en door de aardappelplaag mislukken de oogsten

1841: stichting krant ‘Den Aelstenaar’, gedrukt door Du Caju-De Vijlder, Lange Zoutstraat

1841 (8/02): gemeenteraad besluit de Sterrevesten af te voeren (15, p.13)

1841: oprichting Maatschappij van Flora (15 II, p.559)

1841: gebouwen van de Burgerlijke Godshuizen in de Kattestraat worden hernieuwd

1841-1843: oprichting en uitbouw van de stadsschool op de Kat/Vredeplein/Vrijheidsstraat; de Broeders der Christelijke Scholen geven hier les (11, p.839) (15 III, p.30; 57) (8, p.381)

1841-1842: Kamer van Koophandel te Aalst opgericht (8, p.235)

1842: drukker Spitaels-Schueremans in de Nieuwstraat geeft de ‘Gazette van Aelst’ uit

1842: Unionistische regering (Katholieken en Liberalen) vaardigt de wet Notomb uit: kosteloos onderwijs wordt gewaarborgd (de Grondwet voorziet vrijheid van onderwijs)

1842: herziening van de Gemeentewet: deze plaatst het politiekorps onder het gezag van de burgemeester (voordien schepencollege) (10, p.16)

1843: Esplanade wordt rechtgetrokken, wat kadert in de modernisering van het stadsbeeld

1843: een neo-classicistische ziekenzaal wordt gebouwd aan de Oude Vismarkt

1843: volgens een onderzoek van de Kamer van Koophandel zijn de helft van de arbeiders in de Aalsterse textielfabrieken kinderen

1843: huisvesting van het latere Atheneum aan de Graanmarkt: overname van een privéschool; hernoemd ‘Ecole primaire supérieure du Gouvernement’ (later Rijksmiddelbare School (1851-1852); nadien Koninklijk Atheneum (1937) (11, p.839) (8, p.381) (15 III, p.45)

1843: Koolmarkt wordt Esplanadeplein

1844: oude stadsgracht Sterrevesten wordt overwelfd over een lengte van 344m (9, p.866)

1845-1846: aardappeloogst mislukt, met hongersnood tot gevolg; in 1846 mislukt ook de graanoogst. Verzwakking van de bevolking leidt tot epidemieën als tyfus, dysenterie en cholera (ook 11, p.839)

1846: Aalst telt 6.075 behoeftigen op een bevolking van 17.224 inwoners

1846: (21/05): de Liberale Associatie Aalst wordt opgericht (8, p.403)

1846 (14/06): Liberale Partij van België wordt opgericht te Brussel

1846: krant ‘De Denderbode’ verschijnt (drukker Adolf Byl; later Van de Putte in de Korte Zoutstraat) (11, p.605)

1846: de weg van Aalst naar Vilvoorde wordt gekasseid

1847: overwelving van de laatste stadsgracht ‘het Peerdewaeter’ (Houtmarkt) (8, p.332)

1847: tyfusepidemie

1847: Liberalen winnen de nationale verkiezingen: einde van het Unionisme: homogeen liberale regering Rogier treedt aan

1847: benoeming 8 nachtwakers ter versterking van het Aalsterse politiekorps (8, p.138)

1848 (02): Februari-revolutie in Frankrijk

1848: de kiescijnsdrempel wordt verlaagd tot het grondwettelijke minimum

1848 (22-08): gemeenteraadsverkiezingen (gevolgd door een "ballotage", dit is een tweede verkiezingsronde): twee lijsten (katholieken o.l.v. van der Noot versus liberalen o.l.v. Charles Cumont); de Liberalen halen de meerderheid: 11 op 15 zetels, zodat de katholieke burgemeester van der Noot de Vrechem aftreedt en De Gheest op 5 oktober 1848 benoemd wordt.

1848 (5/10): Aanstelling schepencollege tot 1866: Guillaume/Willem De Gheest burgemeester, schepenen Theodore Dommer (neemt ontslag in 1850 wegens benoeming tot Arrondissementscommisaris Aalst), (K. De Witte, J. De Craecker-Notté)

Het college van burgemeester en schepenen besluit alle zittingen der Gemeenteraad openbaar te houden en het gebruik van de "Vlaamsche taal" in te voeren in de beraadslagingen.

1849: cholera-epidemie, met 348 slachtoffers (8, p.362)

1850: aardappeloogst mislukt opnieuw, met hongersnood tot gevolg

1850 (1/06): wet Rogier regelt het middelbaar onderwijs (belang van de overheid wordt groter tegenover die van de katholieke Kerk)

1850 (8/08): Frans schilder Eugène Delacroix bezoekt Aalst en maakt een schets van het Rubensschilderij in de Sint-Martinuskerk (9, p.736)

1851: oprichting van een fabriek waar gebreide handschoenen gemaakt worden door Bosteels (later Du Parc)

1851: in de katoentwijnderij Van der Smissen worden de oude handmolens vervangen door moderne Engelse machines (‘continu’s’) (8, p.235)

1851: eerste carnavalsstoet gaat uit, georganiseerd door de ‘Maetschappy voor de verlustigingen van den vastenavond’, met als thema de ‘gold rush’ in Amerika (8, p.110)

1851: oprichting van krankzinnigeninstituut door de Broeders van Maria (de zogenaame ‘zottenbroeders’) in de Lange Ridderstraat (8, p.363); gesloten in 1868 (15 III, p.128)

1851: oprichting van Godshuis voor ongeneesbaren ‘Louise-Marie’ in het oude jongens-weeshuis (Kattestraat) door deken De Hert en Maria-Catharine de Smet; vanaf 1860 was hier ook materniteit ingericht (15 III, p.125)

1851: Gemeenteraadsverkiezingen; liberalen winnen, katholieken verliezen: herbevestiging stadsbestuur

1851: Schuttersgilde Sint-Joris wordt ontbonden (9 p.587)

1852 : vorming van een gematigd-liberale regering Henri de Brouckère (na verkiezingsnederlaag liberalen)

1852: aanleg gasverlichting in de straten van Aalst (oprichting gasfabriek: 11, p.674) (‘vlindervlam’ 11, p.840)

1853 (9/06): de eerste trein rijdt op de lijn Dendermonde-Aalst (11, p.599; 817) (8, p.260)

1854: Berg van Barmhartigheid (pandjeshuis) opent in de Kattestraat na beslissing van de Gemeenteraad van 28 april 1854 (15 III, p.163)

1854: start van herstellingscampagne aan de Sint-Martinuskerk o.l.v. architecten Van Duyfhuyse, Joostens, Eug. Neve (15 III, p.184)

1855 (18/01): Gemeenteraadsverkiezingen: herbevestiging van het stadsbestuur: De Gheest blijft burgemeester, schepenen Ch. De Witte, J. De Craecker-Notté

1855: ontslag regering de Brouckère; vorming unionistische regering Pieter de Decker

1855: opening treinlijn Aalst-Denderleeuw-Ninove-Geraardsbergen (8, p.260)

1855: eerste echte voetpaden worden aangelegd aan de Grote Markt en de Molenstraat

1856 (6/07): spoorwegverbinding Aalst-Brussel + inhuldiging stationsgebouw + aanleg Stationsplein naar plan van architect Jean-Pierre Cluysenaer (eerste geplande wijkaanleg) + onthulling standbeeld Dirk Martens (11, p.599-602) (8, p.260) (15 II, p.125)

1856: stichting van het klooster van de Arme Klaren in de Pontstraat (verhuizen in 1932 naar de Sinte Annalaan) (11, p.840)

1856: straatnummering wordt geuniformiseerd: huisnummers beginnen dichtst bij centrum (30, p.215)

1857: ontslag unionistische regering de Decker; liberale regering Charles Rogier treedt aan

1858 (9/01): driejaarlijkse herbenoeming schepencollege: Willem De Gheest burgemeester, schepenen Ch. De Witte, J. De Craecker-Notté

1858: liefdadigheidsstoet gaat uit tijdens de carnavalsdagen

1858 (wet 2/10): instelling koophandelsrechtbank te Aalst + inhuldiging (15, p.367)

1858: oprichting stedelijke muziekschool (aan de Graanmarkt) als hervorming van muziekopleiding van harmonie Al Groeiend Bloeiend; opening 21/05/1859 (8, p.386: 1859) (15 III, p.55)

1859: bouw muziekkiosk op de Grote Markt

1859: oprichting tabaksfabriek ’t Haantje, Korte Sint-Jorisstraat/Hopmarkt door Charles Borreman en Sylvie Mally (8, p.163)

1859: oprichting stedelijke lagere school voor meisjes (15 III, p.30)

1859 (KB 9/07): afschaffing militaire gevangenis (nu Pupillen) + (later) hier inrichting militaire school (15, p.368)

1859-1861: bouw stedelijk slachthuis aan de Moorselbaan

1860: octrooirechten bij het binnenrijden van steden worden afgeschaft om de vrije handel toe te laten (definitieve sloping van stadswallen)

1860 (of 1861): August Van de Schueren richt brouwerij De Vos / Brasserie du Renard (later Zeeberg) op aan de Zeebergbrug

1860: krant/weekblad ‘Het Land van Aelst’ verschijnt voor het eerst; Van den Bossche; later Van Branteghem; later Van der Haegen; later Pieter Daens (11, p.606)

1860: bouw textielfabriek Leon Leirens met stoommachine van 400 pk; hiervoor wordt een gedeelte van de fabriek Eliaert-Cools afgebroken (8, p.235-236)

1861: gemeenteraadsverkiezingen: liberalen winnen, katholieken verliezen

1861 (13/01): herbenoeming schepencollege: Willem De Gheest burgemeester, schepenen Ch. De Witte, J. De Craecker-Notté

1861: stad voert aanpassingswerken uit in de stadsschouwburg (voormalige Karmelietenkerk (8, p.185)

1861: oprichting van de Meetingpartij (groeit later uit tot Vlaamse Beweging)

1862: stadsbestuur stelt eerste kleuterleidsters aan, in 1863 opent een ‘bewaarschool’ (15 III, p.31)

1862: secularisering stadsschool Kat; de Broeders der Christelijke Scholen richten een eigen school op in de Sint-Jorisstraat (verhuist in 1911 naar het Keizersplein) (11, p.840-841) / 5/02/1862: opening stedelijke lagere school voor jongens (15 III, p.30)

1863-1864: aanleg eerste openbaar zwembad aan de Dender (Hoge Vesten), gevuld met Denderwater (8, p.171) (11, p.763)

1863 (16/07): Scheldetol wordt afgekocht van Nederland: opleving van de handel!

1863: stichting ‘Katholieke Kring / Cercle Catholique L’Union’ in de Borse van Amsterdam

1863 (20/08): invoering nieuw reglement op de hopkeuring (15 II, p.333)

1863-1868: rechttrekken van de Dender (15, p.154), waardoor een eiland tussen de oude en de gekanaliseerde Dender ontstaat; in de volksmond snel ‘eiland Chipka’ genoemd (8, p.262)

1863: gemeenteraadsverkiezingen: liberalen winnen, katholieken verliezen

1864 (01): herbenoeming schepencollege: Willem/Guillaume De Gheest burgemeester, schepenen Ch. De Witte, J. De Craecker-Notté

1864: oprichting eerste fabriek suikerfabricatie/glucose (15 II, p.360)

1864 (6/04)l:gemeenteraad keurt de oprichting van een bibliotheek goed: openbare uitleenbibliotheek en stadsbibliotheek (archief en documentatie) (Alostana 1, p.190) (43, p.16)

1865: oprichting stedelijke middelbare meisjesschool (latere Koninklijk Lyceum) (8, p.383) (15 III, p.50)

1865 (10/12): Leopold I overlijdt en wordt opgevolgd door zijn zoon Leopold II

1865: opening openbare bibliotheek (11, p.841) als ‘openbare volksbibliotheek’ (15 III, p.31): op 7 mei 1865 in het stadhuis (‘dans la salle ou se trouvent actuellement les archives’); was 1 uur per week geopend (Alostana 1, p.191)

1865: opening vernieuwde stadsschouwburg in de verbouwde karmelietenkerk op de Hopmarkt (11, p.590)

1865: oprichting Davidsgenootschap Aalst (15 II, p.245)

1866: aanleg Fabrieksplaats (nu Bauwensplein) ter verfraaiing van de stationsbuurt, gekend als ‘den Botanieken Hof’ (8, p.213)

1866: De bareelrechten op de wegen worden afgeschaft, waardoor het verkeer voor de handel wordt vrijgegeven.

1866: opheffing van het coalitieverbod: oprichten vakbonden wordt mogelijk

1866: cholera- en tyfusepidemie (11, p.809) (8, p.362)

1866: bouw van een sluis aan de Dender tussen de Gheeraerdtslaan en de Van Wambekekaai (aan ‘Amylum’) (8, p.252) (8, p.262)

1866: oprichting van de katholieke propagandaclub en fanfare ‘De Bokkenrijders’ (8, p.405)

1866 (30/10): gemeenteraadsverkiezingen: de katholieken behalen de meerderheid in de Gemeenteraad; maar het schepencollege blijft liberaal (8, p.405)

1866 (KB 17/12): benoeming burgemeester

1867 (2/01): installatie nieuwe liberale schepencollege en gemeenteraad: Alexander Van Langenhove burgemeester, schepenen De Ryck en De Wolf

1867: het huidige kerkhof aan de Siesegemkouter (Kerkhoflaan) wordt in gebruik genomen (15 III,p.311): uitvoering wet op de kerkhoven, waarbij het nieuwe kerkhof in een deel voor katholieken en een deel voor niet-katholieken ingedeeld wordt.

1867: rechttrekking van de Dender tussen de Sint-Annabrug en de Zeebergbrug: toegankelijk voor schepen tot 335 ton (43, p.24)

1868 (2/03): start van de bouw van de Sint-Jozefkerk (de ‘nieuwe kerk’) aan het Esplanadeplein (11, p.707) (15 III, p.3001) (43, p.17)

1869: oprichting van een Aalsterse afdeling van de Eerste Internationale (arbeidersassociatie)

1869: gedeeltelijke gemeenteraadsverkiezingen; katholieken bieden plaats aan onafhankelijke liberalen op hun lijst om verdeeldheid te zaaien onder de liberalen; haalt niet veel uit: herbenoeming schepencollege

1870: Pierre-Joseph Schotte richt een leerlooierij op (8, p.242)

1870: katholieken behalen een nationale verkiezingsoverwinning op de liberalen

1870: Pieter Daens neemt de krant ‘Het Land van Aelst’ over

1871: hophandelaar Philemon De Wolf schakelt over naar mout en granen, zijn mouterij groeit uit tot één van de grootste van het land

1871: gematigd-katholieke regering Malou

1871: liberale lees- en toneelkring ‘Voor Taal en Vrijheid’ wordt opgericht (15 II, p.242-)

1871: Aalst telt 21.305 inwoners (in 1872: 21.230) (15, p.150)

1871: afbraak van het bouwvallige korenhuis aan de Sint-Martinuskerk (nu dekenij) (8, p.94); op deze plaats stonden voordien het ‘huis met caetspel’ en ‘huis de Mane’ (15, p.113)

1871 (14/07): overlijden van burgemeester Van Langenhove. De katholieken behaalden reeds de meerderheid in de gemeenteraad na de verkiezingen van 1866, maar pas na het overlijden van (liberaal) burgemeester Van Langenhove komen ze aan de macht.

1871 (29/07): benoeming van het nieuw katholiek schepencollege: (bevestigd 7/08/1871): Victor Van Wambeke burgemeester, schepenen Frans Gheeraerdts, De Ryck, De Wolf

KB 20/08/1872: samenstelling schepencollege: Victor Van Wambeke burgemeester en schepenen Franciscus-Edmondus De Wolf en Martinus-Franciscus Gheeraerdts; aangeduid op gemeenteraad van 2/09/1872 (43, p.12)

-          1879-1883: naast De Wolf-Coevoet en Gheeraerds en Franciscus Martinus ook bijkomende schepenen Frans Monfils en Emiel Borreman (Jaarverslag 1879)

-          1884-1887, schepenen: De Wolf-Coevoet, Emiel Borreman, Frans Monfils, Karel Verbrugghen (Jaarverslag 1884)

-          1888, schepenen: De Wolf-Coevoet, Emiel Borreman, Karel Verbrugghen, Leo Gheeraerdts (Jaarverslag 1888)

-          1889-1890, schepenen: Emiel Borreman, Karel Verbrugghen, Leo Gheeraerdts, Baron Paul Bethune (Jaarverslag 1889)

nieuwe kaaimuren aan de Dender (vooral op initiatief van Schepen Gheeraerdts)

oude scheepswerf wordt nieuwe wijk (de Werf).

1871 (GR 24/11): afschaffing van de torenwacht (politie/nachtwakers op belforttoren) (10, p.116)

1872: katholieke toneelvereniging ’t Land van Riem’ wordt opgericht (15 II, p.260)

1872: eerste Vlaamstalige straatnamenbord (Albert Lienartstraat) (43, p.15)

1872: ‘De Werkman’, tweede krant van Pieter Daens verschijnt

1872: petitie Davidsgenootschap ter vervlaamsing gemeentebestuur Aalst; aanvaard en ingevoerd 1873 (15 II, p.246)

1872-1873: verhuis stadsbibliotheek van stadhuis naar Vrijheidsstraat (Alostana 1, p.191)

1873: oprichting glucose- en zetmeelfabriek Callebaut Frères et Lejeune (later Amylum) (8, p.244)

1873: Nederlands wordt de officiële bestuurstaal in Aalst (GR 4/08) (15, p.227); besprekingen in gemeenteraad dus tevens in het Vlaams (43, p.15)

1873: aanleg Albert Liénartstraat als verbinding tussen de stationswijk en de binnenstad

1873: inwijding Sint-Antoniuskapel op het begijnhof

1874: Charles Woeste wordt katholiek volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Aalst (tot 1922)

1874 (1/07): nieuw postkantoor opent (hoek Nieuwstraat-Hopmarkt) (11, p.700) (43, p.16); stadsbestuur staat bouwgrond af aan de staat

1874: plaatsen van 270 gas- en 28 petroleumlantaarns in de stad (43, p.20)

1874: overdekte (gietijzeren en glazen) markthal wordt gebouwd op de Botermarkt, huidige Hopmarkt, door ondernemer Paris-Isaacq uit Marchiennes (beslissing GR 19/02/1874) (8, p.87) (43, p.15)

1874 (20/12): inhuldiging van een deel van de voorlopig afgewerkte Sint-Jozefkerk (koor en kruisbeuk) (43, p.17)

1875: de kastanjes en linden op het Keizersplein worden gekapt en later vervangen door ahornen (11, p.343) (8, p.212)

1875: de maatschappij ‘Verenigde Landbouwers’ voor hofbouw en boomteelt wordt opgericht; aanleg van een proeftuin in ‘het beluik van het stadhuis’ (15 II, p.559) (8, p.213) (43, p.20)

1877 (20-21/05): stichting van de ‘Vlaamsche Socialistische Arbeiderspartij’; in 1880 gefuseerd tot Belgische Socialistische Arbeiderspartij (met o.a. Edward Anseele)

1877-1878: oprichting ‘vrijwillig gewapend pompierskorps’ in Aalst (8, p.145-146)

1878: ballonvaarder Glorieux stijgt op vanop het Esplanadeplein

1878: oprichting lagere school voor jongens ‘De Arend’ (11, p.842)

1878 (07): liberale verkiezingsoverwinning ; aantreden liberale regering Frère Orban – Van Humbeeck

1878: gemeenteraadsverkiezingen

1879: herbenoeming schepencollege (KB 20/01): (43, p.12): Victor Van Wambeke burgemeester en schepenen Martinus Franciscus Gheeraerdts, Meert-Schuermans (verzaakt aan schepenambt en 8/04/1879 vervangen door François Monfils), Emiel Borremans

1879 (6-07): belfort wordt zwaar beschadigd door brand, ontstaan na vuurwerk ter gelegenheid van Aalst-kermis en nadien grondig gerestaureerd (architect Aug. Van Assche)

1879-1884: schoolstrijd met goedkeuring onderwijswet Van Humbeeck: liberaal versus katholiek (11, p.613-614): ook grote gevolgen in Aalst: liberale nationale schoolwet wordt niet toegepast in Aalst door het katholieke stadsbestuur

1879: opening spoorlijnverbinding Aalst-Londerzeel (o.a. via Moorsel en Baardegem; de zogenaamde Leirekensroute)

1879: oprichting vrije lagere meisjesschool ‘Sint-Jozef’ in de Vrijheidsstraat (in 1884 verhuisd naar de Sint-Jozefstraat) (11, p.842)

1879: oprichting vrije lagere meisjesschool ‘Sint-Vincentius’ op de Moorselbaan (11, p.842)

1880: strenge winter + uitbraak tyfus, pokken en cholera (43, p.21)

1881: oprichting bisschoppelijk college (later Sint-Maarteninstituut) in de Stoofstraat; sinds 1883 aan het Esplanadeplein (11, p.842) (8, p.382)

1882: voetpaden in de Albert Liénartstraat worden aangelegd

1883: neogotische hospitaalgebouwen worden opgetrokken aan de Oude Vismarkt

1883: tyfusepidemie (43, p.21)

1883: eerste poging tot heroprichting rederijkerskamer De Catharinisten; definitief heropgericht in 1891

1883 (15/06): Invoering van de algemene tweetaligheid in het onderwijs; Nederlands wordt een verplicht vak in de Vlaamse provincies.

1883: Edward Anseele houdt een eerste socialistische meeting te Aalst in herberg ‘In den Balcon’ op de Veemarkt (8, p.238; 406)

1883: Max Moens richt brouwerij De Zwaan aan de Molendries op

1884 (18/03): oprichting katholieke partij ‘Fédération des Cercles et des Associations’ o.l.v. Charles Woeste en Auguste Beernaert

1884: Katholieken winnen de verkiezingen: ze blijven 30 jaar aan de macht

1884: bouw voetgangersbrug (‘passerelle’) aan de Sint-Annabrug

1884 : gemeenteraadsverkiezingen

1885 (5-01): (her)benoeming schepencollege door gemeenteraad: Victor Van Wambeke burgemeester en schepenen François Monfils, Verbrugghen, …

1885: opening vrije lagere jongensschool Moorselbaan (11, p.843)

1885 (5/04): oprichting (socialistische) Belgische Werklieden Partij (BWP)

1885 (30/04) Congo-conferentie (Berlijn): oprichting onafhankelijke Congostaat met Leopold II als vorst; staat los van de staat België

1885: aanleg van de Boudewijnkaai (huidige Pierre Corneliskaai) (11, p.843)

1885: restauratie belfort door architect Van Assche voltooid

1886 (1/07): opening openbaar zwembad aan de Van Wambekekaai, 40 op 15 meter en gevuld met Denderwater (11, p.763) (8, p.171-172) (43, p.23)

1886: stichting van de socialistische samenwerkende maatschappij ‘Bakkerij De Toekomst’ in de Nieuwstraat

1886: oprichting van symfonieorkest ‘Cercle Symphonique’ (later omgevormd tot ‘Door Eendracht Groot’)

1886: Algemene Staking tegen sociale wantoestanden; opstarten van de Sociale Congressen door de katholieken om dit probleem te bestuderen en op te lossen

1886: eerste statuten van het Aalsterse politiekorps (8, p.142)

1886: Jan Byl, boekhouder van de garenfabriek Van Der Smissen richt de ‘Onafhankelijke Werkersbond’ op, geïnspireerd door de Engelse trade unions (8, p.238)

1886: fusie van de textielfabrieken Jelie, Borreman-Van Melckebeke en Druwé-Henderickx (later F.F.R.: Filature et Filteries Réunies) (8, p.241)

1886: oprichting van de Pupillenschool (militaire school) aan de Graanmarkt (8, p.333)

1886: afbraak ‘refugium’ (schuilhuis) van de abdij van Affligem aan de Werf (11, p.843)

1887: eerste telefoontoestellen in Aalst; ook in stadhuis (11, p.703) (8, p.172)

1887: aanleg van de Zwarte Hoekbrug

1887: Parlement keurt aantal sociale wetten goed; ook oprichting van Nijverheids- en Arbeidsraden voor geschillen tussen werkgevers en werknemers

1887 (13/02): opening van de Katholieke Werkmanskring (11, p.843)

1887-1888: bouw ‘Grot van Mijlbeek’ in de Langestraat (11, p.710; 843)

1887: nieuwe wet i.v.m. benoeming schepenen: wijziging van de wet van 1836, waarbij nu de gemeenteraad zonder de tussenkomst van het hoger bestuur zelf de schepenen aanduidt.

1887 (16/10): gemeenteraadsverkiezingen

1888 (16/01): benoeming schepencollege: Victor Van Wambeke burgemeester (zie Denderbode 19/01/1888: toespraak), schepenen De Wolf-Coevoet, Emiel Borreman, Karel Verbrugghen, Leo Gheeraerdts (in vervanging van Frans Monfils) (zie Denderbode 11-07-1889: baron Béthune is dan schepen)

1888: wetten ter beteugeling van kinder- en vrouwenarbeid

1889: tijdens de liberale carnavalsstoet gaan het Ros Beiaard en drie reuzen (Polydoor, Polydora en Polydoorken) mee (8, p.110)

1889: ingebruikname van het goederenstation tussen Dender en spoorweg (11, p.843) (8, p.260)

1889: aanleg van een nieuwe laan tussen de Zeeberg- en de Sint-Annabrug + verlenging van de Dirk Martensstraat + bestrating van de Hertshage + bouw van het brug- en sashuis (11, p.843)

1889: eerste telefooncentrale te Aalst (11, p.704) (8, p.173)

1889: wet op vrouwen- en kinderarbeid: kinderen jonger dan 12 jaar mogen niet meer werken (8, p.239)

1891 (15/05): publicatie Rerum Novarum, de pauselijke encycliek over sociale problematiek: inspiratie voor de politieke acties van priester Adolf Daens

1891: oprichting van de Belgische Volksbond als overkoepeling van katholieke arbeidersverenigingen

1891: samenstelling schepencollege (zie Strijpens, Artsen, Hospitaal…, 1997): burgemeester Victor Van Wambeke en schepenen: Emiel Borreman, Karel Verbruggen, Leo Gheeraerdts, baron Paul Bethune

1891: laatste cholera-epidemie te Aalst

1891 (21/09): inwijding van de afgewerkte Sint-Jozefkerk door bisschop Stillemans (11, p.707) (8, p.280) (43, p.18)

1891: stichting van de Aalsterse afdeling van de Belgische Werkliedenpartij

1891: herstichting van rederijkerskamer De Catharinisten

1892: afbraak van de ‘Zoutkeet’, het laatste middeleeuwse huis met houten voorgevel, in de Molenstraat tegenover Werfkapel (11, p.844)

1892: bouw van een nieuwe ijzeren brug aan de Hertshage over het Moutmolenwater (11, p.844)

1892: begin van de aanleg van het rioleringsnetwerk (11, p.844)

1892 (1-05): Aalst past vanaf nu (op initiatief van schepen Leo Gheeraerdts) het uur van Greenwich toe: de officiële stadsklok wordt 17 minuten stilgezet (Denderbode 28-04/1892)

1892 (KB 24/05): oprichting Werkrechtersraad (problemen bij verkiezing ervan; oproer aan stadhuis) (10, p.77)

1893 (15/04): stichting Christene Volkspartij in Okegem door o.a. Pieter Daens en de ‘Roelanders; priester Adolf Daens schrijft hun eerste manifest

1893 (18/04): invoering Algemeen Meervoudig Stemrecht door grondwetswijziging

1894: verkiezing van priester Daens tot volksvertegenwoordiger na een bitse strijd met Charles Woeste

1894: oprichting katoenfabriek Geerinckx, De Naeyer & Co. (Pontstraat), in 1901 uitgebreid tot Usines Roos-Geerinckx-De Naeyer (8, p.236)

1894: inhuldiging Meuleschettekapel

1894: overwelving Meuleschette- en Siesegembeek (11, p.844)

1895: eerstesteenlegging van een nieuw gasthuis aan de Hertshage (11, p.812-813) (43, p.21): grote feesten hiertoe op 22en 23 september

1895: oprichting socialistische coöperatieve ‘Hand aan Hand’ in de Sint-Jorisstraat

1895: opening stadsbibliotheek in het Aalsterse stadhuis

1895 (11): daags na de verkiezingen: manifestaties en oproer aan huis van Pieter Daens in de Molenstraat; schoten vanuit aanpalend huis (10, p.77)

1895 (17 en 24/11): gemeenteraadsverkiezingen

1896 (2/01): benoeming nieuw stadsbestuur (installatie schepencollege geïnstalleerd op gemeenteraad 8/01/1896 (Denderbode 9/01/1896): Michel-Leo Gheeraerdts burgemeester, schepenen Lodewijk Meert, baron Leo Béthune, notaris Victor De Gheest, Paul De Clippele

Belangrijkste prestaties van het schepencollege:

• stimulering van de economische activiteit door de verbetering van de transportmogelijkheden en het meer toegankelijk maken van Aalst:
  • nieuwe kaaien aan en bruggen over de Dender
  • spoorweg Asse-Aalst-Oordegem
  • uitbouw openbaar stadsvervoer met bussen
• nieuwe parochie van Mijlbeek op (Onze-Lieve-Vrouw-van-Bijstand) en begint men er een nieuwe kerk te bouwen,
• nieuwe hospitaal Hertshage
• uitbouw van het waterleidingsnet.

1896: eerste filmopvoering te Aalst in café Universel, Grote Markt (11, p.802) (8, p.311)

1896: oprichting vrije lagere jongensschool Sint-Kamiel (11, p.844)

1896: stad koopt huis Hotel Van Langenhove in de Kapellestraat (huidige Zwarte Zustersstraat) aan om er de Rechtbank van Koophandel in te vestigen; wordt geïnstalleerd 1897 (11, p.844)

1897: oprichting brouwerij Burny aan de Saskaai (huidige Van Wambekekaai)

1897: oprichting brouwerij De Tijger (door De Blieck)

1897: oprichting vrije lagere meisjesschool in de Langestraat (11, p.844)

1897: bouw stenen brug over de Dender aan de Hoveniersstraat (11, p.844)

1897: Priester Daens dient een wetsvoorstel in om door de leerplicht de kinderarbeid te beteugelen

1897: verhuis van de politie van de Borse van Amsterdam naar het stadhuis (blijven hier tot 1953) (10, p.49)

1897-1898: afbraak armenbureel en stadsgevangenis op de Houtmarkt

1898: oprichting vrije lagere jongensschool Meuleschettestraat (11, p.844)

1898 (18/04): door de wet Coremans-De Vriendt worden Nederlands en Frans beiden officiële en gelijkwaardige talen in België (wetteksten en juridische teksten)

1899 (16/06): inhuldiging van het nieuwe Sint-Elisabethgasthuis op de Hertshage door burgemeester Leo Gheeraerdts (43, p.21)

1899 (30/12): invoering evenredige vertegenwoordiging bij verkiezingen in parlement

1899: stad Aalst neemt eerste telefoonabonnement (11, p.845)

1899: bouw nieuwe muziekkiosk (11, p.845)

1899: bomen aangeplant op Houtmarkt en Esplanade (11, p.845)

1899: uitbreiding van het kerkhof op de Siesegemkouter (11, p.845)  

1899 (05 en 06): onrust en rellen na verkiezingen (10, p.78)

1899 (15/10): gemeenteraadsverkiezingen: kartel van liberalen, daensisten en socialisten daagt de bestaande meerderheid uit; de katholieken behouden echter de meerderheid.

1900 (08/01): herbenoeming schepencollege: Michel-Leo Gheeraerdts burgemeester en schepenen Lodewijk Meert, baron Leo Béthune, advocaat Paul De Clippele (overlijdt en wordt vervangen door Felix De Hert), notaris Victor De Gheest

1900: stichting ‘Alost FC’, de eerste voetbalclub te Aalst

1900: eerste nummer verschijnt van het Aalsters socialistisch weekblad ‘Recht en Vrijheid’

1900: wettelijke regeling ouderdomspensioenen

1900: de stad koopt drie reinigingswagens aan (11, p.845)

1901: Aalst richt een stedelijk oudheidkundig museum in

1901: Valerius De Sadeleer stelt tentoon in het Aalsterse stadhuis

1901: vanaf nu is het verboden voor cafés om na middernacht tot 4u ’s ochtends nog drank te schenken

1901: afbraak van het oud hoofdaltaar in de Sint-Martinuskerk

1901: De Zwarte Zusters van de Heilige Augustinus kopen het vroegere landgoed van Baron de Béthune (genoemd Château de Mylbeke) van een Parijse onderwijzeres, Angèle Chasseyns.

1902: oprichting van de ‘Onpartijdige Bond van Neringdoeners en Ambachtslieden’ (de latere Middenstandsbond) door o.a. Alfred Kelders

1902-1903: bouw viaduct over de spoorweg aan de Zeebergbrug (11, p.845)

1902 (15/05): opening van het ‘Institut Notre Dame’ door de Zwarte Zusters als pension voor oudere dames (in 1904 ‘Geneeskundig Instituut Onze-Lieve-Vrouw; later OLV) op het domein van het kasteel van Mijlbeke) (11, p.746; 813-814)

1902: priester Daens wordt volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel

1903: inhuldiging van de Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand-kerk in de wijk Mijlbeek (8, p.76-77) (11, p.709-710)

1903: wet op arbeidsongevallen (voorziet geldelijke steun)

1903: oprichting Samenwerkende Maatschappij van Scheepsbevrachting (Aalst): deze voorziet een wekelijkse dienst tussen Antwerpen-Dendermonde-Aalst (en omgekeerd) met het stoomschip ‘Stad Aalst’ (8, p.259)

1903 (18/ 10): gemeenteraadsverkiezingen

1904: (12/04): herbenoeming schepencollege: Michel-Leo Gheeraerdts burgemeester en schepenen Lodewijk Meert, baron Leo Béthune (overlijdt 28/09/1907), Felix De Hert, Victor De Gheest

1904 (1/05): eerste stoomtram rijdt op de lijn Aalst-Oordegem (11, p.822) (8, p.265) (11, p.845) (43, p.22)

1904: stichting Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis aan de Moorselbaan

1904: Pieter Daens wordt volksvertegenwoordiger voor arrondissement Aalst in opvolging van de overleden Aloïs De Backer

1905: stoomtram vanuit Aalst rijdt tot Asse (11, p.845) (43, p.22)

1905: invoering verplichte zondagsrust (8, p.240)

1905: oprichting katoenspinnerij ‘La Georgie’ aan de Gheeraerdtsstraat

1905: priester Adolf en zijn broer Pieter Daens dienen een wetsvoorstel in ter vernederlandsing van de Gentse Universiteit

1905: opening van de Sint-Lievensschool in de Drie-Sleutelsstraat (11, p.845)

1905: Rome veroordeelt priester Daens en de Daensistische partij publiekelijk

1906: autobuslijn Aalst-Geraardsbergen wordt ingesteld (8, p.269)

1906: opening schietbaan ‘den Tir’ aan de Brusselsesteenweg

1906 (01): veroordeling van adjunct-politiecommissaris Camiel Commerman wegens zedenfeiten (10, p. 126-127; 8, p.142-144; zie ook LP Boon ‘De Zwarte Hand’ ‘commmissaris Dabbers’)

1907 (14/07): overlijden van priester Adolf Daens

1907: grote staking bij F.F.R. (14, p.21)

1907: de eerste contacten worden gelegd voor elektriciteitsdistributie in Aalst

1907 (11/12): Leopold II schenkt Congo aan de Belgische staat; deze aanvaardt dit op 18 oktober 1908

1907 (2/10): gemeenteraadsverkiezingen : volstrekte meerderheid voor de katholieke lijst

1908 (6/01): nieuwe gemeenteraad herbevestigt het schepencollege (Denderbode 12/01/1908): Michel-Leo Gheeraerts burgemeester en schepenen Felix De Hert, Victor De Gheest (overlijdt 20/09/1911), Romain Moyersoen

1908-1909: ophoging van de treinsporen in de binnenstad (11, p.845) (8, p.260)

1908: restauratie van de Borse van Amsterdam (‘Cercle Catholique’) op de Grote Markt; Barbaratorentje wordt heropgebouwd

1908: Albrechtlaan wordt geopend

1908: de toren van de Sint-Jozefkerk wordt volledig afgewerkt (8, p.75; 11, p.708-709) (43, p.18)

1909: oprichting van de Aalsterse Kunstkring

1909: staking van de Viscose-arbeiders

1909 (18/11): afschaffing van de loting voor de verplichte legerdienst

1909 (17/12): koning Leopold II overlijdt en wordt opgevolgd door zijn neef Albert I

1910: eerste openbare telefooncel op de Hopmarkt (8, p.174)

1910: Aalst telt 853 fabrieken die samen meer dan 10.000 arbeiders tewerkstellen

1910: aanleg Capucienen- en Albrechtlaan (11, p.845)

1910: Capucijnenklooster en –kerk worden ingewijd (eerste-steenlegging in 1908)

1910: oprichting van de vrije lagere meisjesschool Sint-Gudula (11, p.845)

1910: bouw van arbeiderswoningen genaamd ‘Blok Borreman’ door F.F.R. (11, p.845)

1911: textielfabriek F.F.R. Aalst voert als één van de eersten in België de tienurenwerkdag in (8, p.240)

1911: de eerste Aalsterse bioscoop (Cinéma Central in de De Ridderstraat) opent de deuren (11, p.804) (8, p.311)

1911: oprichting van de Vrije Vak- en Ambachtsschool (het latere VTI) (8, p.385)

1911: oprichting van de Aalsterse velodroom aan de Gentsesteenweg (11, p.764) (8, p.315)

1911: stad koop schilderij ‘Boomgaard op het einde van de winter’ van Valerius De Saedeleer aan voor 1300 fr.

1911: het stadsmuseum wordt ondergebracht in het Oud-Schepenhuis op de Grote Markt

1911: sanering van de wijk De Kat, afbraak van krotwoningen (11, p.846)

1912: eerste taxi te Aalst (garage Lievens)

1911 (15/10): gemeenteraadsverkiezingen; Pieter Daens wordt verkozen als eerste Daensist in de gemeenteraad

1912 (8/01): aanduiding en herbevestiging van het schepencollege op de gemeenteraad: Michel-Leo Gheeraerdts burgemeester en schepenen Felix De Hert, Isidoor Bauwens, Desiré De Wolf, Romain Moyersoen

1912: (overschakeling stadsverlichting van gas naar elektriciteit) overeenkomst i.v.m. elektriciteitsdistributie tussen stad Aalst en ‘Société d’Electricité du Nord de la Belgique’ (11, p.676)

1913: oprichting ‘Banque Centrale de la Dendre’ in de Nieuwstraat; later Generale Bank, nu BNP Paribas Fortis (11, p.846)

1913: invoeren van de algemene legerdienstplicht (gezien de gevoelige internationale toestand)

1913 (20 en 27/07): grote historische stoet voor viering 550 jaar Werfkapel

1914 (19/05): invoering leerplicht tot 12 jaar

1914 (31/06): het bericht dat de algemene mobilisatie van het Belgische leger werd gestart bereikt het Aalsterse stadsbestuur (38, p.8)

1914 (31/07): Albert I roept algemene mobilisatie van het Belgische leger uit

1914 (3/08): de gemeenteraad richt een Comiteit op om de noodlijdende Aalstenaars te helpen (voorzitter Dr. De Naeyer) (38, p.139)

1914 (4/08): Duitse troepen vallen België binnen

1914 (21/08): burgemeester en schepenen ontvangen Duitse verkenners op het stadhuis; de stadskas moet worden overgedragen (38, p.13)

1914 (12/09): schermutselingen tussen Belgische en Duitse soldaten aan de Vijfhuizen (14, p.48 + zie studie Walter De Swaef)

1914 (14/09): de spoorwegbrug over de Dender wordt gedynamiteerd (38, p.30-31)

1914 (27/09): burgemeester Gheeraerdts en schepenen De Hert en De Wolf verlaten de stad (eerst naar Gent, dan Frankrijk, Gheeraerdts naar Engeland) (38, p.139)

1914 (27/09): invallende Duitse troepen vernielen volkswijk aan de Drie Sleutelsstraat en doden 35 burgers aan de Zwarte Hoekbrug (14, p.46-51) (38, p.37 ev)

1914 (28/09): Aalst wordt bezet door de Duitse troepen van von Mayer, na hevige gevechten en beschietingen ('Battle of Aalst' 27/09, Sint-Annabrug en Molenstraat) (14, p.62) (38, p.34 ev)

1914-1918: voortzetting van het vorige schepencollege, maar onder voogdij van de Duitse bezetter

Wanneer in september 1914 het Duitse leger Aalst binnenvalt, vertrekt burgemeester Gheeraerdts naar Engeland en belast generaal Von Mayer op 30 september gemeenteraadslid Jaak Van den Bergh het burgemeesterschap (burgerlijk bestuur) waar te nemen.

Zie (38, p.139): eerder toevallige benoeming Van den Bergh: eerst werd Constant Boulvin (Keizersplein 45) aangesproken, maar die weigerde (want hij sprak geen Nederlands); hij zou dan het eerste gemeenteraadslid dat hij tegenkwam aanspreken. Dit was Jaak Van den Berghe, die voor generaal von Meyer nog tegenstribbelde, maar toch benoemd werd.

1914 (15/10): eerste gemeenteraadszitting onder Duitse bezetting: Van den Bergh vraagt om vervangen te worden als dd burgemeester, maar dat wordt geweigerd; probleem van voeding van de bevolking wordt besproken. (38, p.141-142)

1914 (22/10): de Aalsterse bakkerijen vergaderen om de bevoorrading te verzekeren: wekelijks kunnen 21.500 broden gebakken worden door coöperatieven Werkerswelzijn, Hand in Hand, De Welkom, Volksverheffing, Coop van den IJzeren Weg, H. de Vis en Nys. (38, p.142)

1914 (27/10): openen van de sluizen te Nieuwpoort: oorlog wordt een loopgravenoorlog die 4 jaar zal duren

1915 (15/01): Duitse bestuur eist 25.000 flessen wijn op van stadsbestuur (38, p.92)

1915-1916: stadspark wordt aangelegd in het natuurgebied Osbroek (aanvang 24/07/1915) (8, p.220-221) (14, p.84-85) (38, p.161)

1916 (8/09): schepen Felix De Hert wordt door de Duitse bezetter aangehouden; vrijgelaten 2/01/1917 (38, p.143-144)

1916 (10): aanvang opeising Aalsterse werkkrachten (deportatie) (14, p.85; 127)

1917 (4/02): oprichting van de Raad van Vlaanderen (activistische collaboratie met de Duitse bezetter om een ‘onafhankelijk’ Vlaanderen te verwezenlijken)

1917 (28/03): arrestatie van burgemeester Van den Bergh omdat er geweren gevonden waren, deze waren verstopt op het stadhuis in 1914 door de brandweer om niet te moeten inleveren; hij komt pas vrij op 22 september 1917 (38, p.88-89)

1917: Duitse voorraadmagazijnen en krijgshospitalen worden naar Aalst overgebracht (38, p.148)

1918 (18/01): Raad van Vlaanderen roept Vlaamse onafhankelijkheid uit

1918 (11/11) Wapenstilstand: einde van de Eerste Wereldoorlog

1918 (11/11 en volgende dagen): bevrijding Aalst + rellen (repressie tegen ‘vrienden van de Duitsers) (38, p.282-)

1918: bij de bevrijding wordt een vrijheidsboom geplant op het Esplanadeplein

1918 (22/11): Albert I belooft in zijntroonrede algemeen enkelvoudig stemrecht, taalgelijkheid, Vlaamse universiteit en sociale hervormingen

1918: Spaanse griepepidemie maakt vele slachtoffers

Bij het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog neemt schepen Felix De Hert enige tijd het burgemeesterschap waar in plaats van de nog niet uit Engeland teruggekeerde M.L. Gheeraerdts. Wanneer deze na zijn terugkeer echter spoedig de politiek verlaat, wordt De Hert benoemd tot burgemeester op 24 mei 1919 en aangesteld op 21 juli 1919.

1919-1921: aanstelling schepencollege: Felix De Hert burgemeester en schepenen Eugeen Bosteels, Romain Moyersoen (neemt op 15/12/1920 ontslag om minister te worden), De Valkeneer

1919 (13/02): oprichting van de Frontpartij met een Vlaams eisenprogramma; sommige Daensisten sluiten aan (zal na 1933 opgaan in VNV)

1919 (28/06): Verdrag van Versailles (België bekomt de Oostkantons)

1919: invoering van de progressieve inkomstenbelasting

1919: oprichting voetbalclub ‘Sport-Club Eendracht Aalst’ (8, p.317)

1919: de Aalsterse politie wordt uitgerust met matrakken (voordien sabel) (10, p.91)

1920: invoeren van ouderdomspensioen op 65 jaar

1921 (24/04): gemeenteraadsverkiezingen (dit zijn wegens de oorlog en zijn nasleep uitgestelde verkiezingen van 1916) volgens nieuwe kieswet met algemeen enkelvoudig stemrecht vanaf 21 jaar. Hierbij komt een einde aan de katholieke absolute meerderheid. De katholieke partij behaalt nog 10 zetels in de gemeenteraad, de socialisten zeven, de fronters (+ oud-daensisten)vier en de liberalen twee. Moeilijke coalitieonderhandelingen zijn hiervan het gevolg en wanneer de poging om een antikatholiek kartel te vormen mislukt, komt op 21 juli 1921 een coalitie katholieken, liberalen en fronters-daensisten tot stand. Felix De Hert blijft, als leider van de grootste partij, burgemeester, maar het coalitiestelsel heeft zijn intrede gedaan in de Aalsterse politiek. (8, p.408)

1921 (21/07): benoeming nieuw stadsbestuur (geïnstalleerd op de gemeenteraad van25/07/1921): Felix De Hert burgemeester en schepenen Romain Moyersoen (neemt ontslag om minister te worden), Karel Van Opdenbosch, De Windt; de vierde schepenzetel wordt 25 juli niet ingevuld en blijft voorlopig leeg (De Volksstem 28/07/1921)

1921: Anna Snel wordt als eerste vrouw verkozen tot Aalsters gemeenteraadslid (BWP) (8, p.408)

1921 (14/06): invoering van de acht-urendag en 48-urenweek

1921: inhuldiging nieuw volkshuis ‘Hand in Hand’ in de Brabantstraat (???bron 200 jaar Academie)

1921: politiepost Mijlbeek, o.l.v. adjunct-politiecommissaris Petrus Van Nuffel (8, p.142), ingehuldigd op 9/06/1921 (10, p.59)

1922: bouw van de nieuwe kousenfabriek in de Erembodegemstraat door Bonnetterie Bosteels-De Smeth (Du Parc) (8, p.242)

1923 (01): Frankrijk (met hulp van België) bezet het Ruhrgebied om de beloofde Duitse oorlogsschuld te innen

1923: de elektriciteitsfabriek aan de Zeebergbrug opent (11, p.678)

1923: start van de aanleg van het stedelijk waterleidingnet (8, p.168)

1923: opening van het Feestpaleis in de Vlaanderenstraat (schouwburg + filmzaal) (8, p.312)

1923: de eerste door het Feestcomité georganiseerde carnavalsstoet gaat uit; vanaf nu wordt dit een vast onderdeel van het bruisende carnavalsgebeuren (8, p.114)

1924: plaatsing houten barakken als noodwoningen (Mijlbeek; Schaarbeek) (14, p.144)

1924 (18/08): benoeming van twee nieuwe schepenen (BWP): Alfred Nichels en August Marcel

1925 (4/02): overlijden van burgemeester Felix De Hert

1925 (28/04): Eugeen Bosteels wordt, na de plotse dood van Felix De Hert, aangesteld tot burgemeester; benoemd op 4 april 1925

1925 (6/07): plots overlijden van burgemeester Eugeen Bosteels

De opvolging van Bosteels is een probleem voor de Katholieke partij, die op zo korte tijd twee kopmannen verliest. De katholieken besluiten dan Romain Moyersoen, toen minister in de nationale regering, te vragen het burgemeesterschap op zich te nemen. Na een eerste weigering aanvaardt hij uiteindelijk toch op 31 juli 1925 en wordt aangesteld op 24 augustus 1925. De socialisten en fronters weigeren deze plechtigheid bij te wonen, omdat de nieuwe burgemeester aangesteld wordt buiten de gemeenteraad. Romain Moyersoen had inderdaad, wegens zijn ministerieel ambt, ontslag genomen uit de gemeenteraad, waarvoor hij in 1921 wel verkozen was geweest. (8, p.408)

1925 (07): waarnemend burgemeester Karel Van Opdenbosch (daensist, was schepen van onderwijs) wordt afgezet door de gouverneur omdat hij op 11 juli de Belgische vlag van het stadhuis verwijderd had (8, p.408)

1925 (24/08): aanstelling Romein Moyersoen als burgemeester; overige leden van het schepencollege blijven in dienst

1925 (7/12): ontslag schepenen Nichels en Marcel (BWP) en benoeming nieuwe schepenen De Neve (daensist) en baron de Béthune (kath.)

1926 (10/10): gemeenteraadsverkiezingen

1927 (10/01): benoeming nieuw stadsbestuur (coalitie katholieken, socialisten en Fronters): Romain Moyersoen burgemeester en schepenen Bastiaens, Alfred Nichels, De Neve

Dit schepencollege blijft aan het bewind tot 1932, wanneer de katholieken een electorale nederlaag lijden. (8, p.408-409); Belangrijkste prestaties CBS is het financieel gezondmakingsplan voor Aalst

1925: bouw 102 sociale woningen aan de Sinte Annalaan en de Naarstigheidsstraat door de Aalsterse bouwmaatschappij (L. De Ryck: Romain Moyersoen, p.70)

1926: eerste handelsbeurs wordt georganiseerd (in de Pupillenschool op de Graanmarkt, later in de voormalige fabriek La Couverture in de Schoolstraat (huidige Bert Van Hoorickstraat), nadien in de Keizershallen tot 1998) (8, p.100)

1926: zware muntdevaluatie en nationalisatie van het Belgische spoorwegnet

1926: bouw watertoren aan de Sint-Kamielstraat (8, p.168)

1926: oprichting kunstkring ‘Nieuw Leven’

1927: aanleg Sinte Annalaan

1927: uitbreiding waterleiding en openbare verlichting (L. De Ryck: Romain Moyersoen, p.71)

1927: oprichting Aalsterse Gillis; ook de carnavalsgroep ‘De Slecht Gekleeden’ lopen in de carnavalsstoet als ‘Ajuingilles’ (8, p.112)

1927: deken van Aalst, Honoré Coppieters wordt bisschop van Gent

1928: daensistisch lokaal ‘Volksverheffing’ in de Molenstraat wordt ingehuldigd

1929 (6/09): de gemeenteraad besluit een nieuwe Zeebergbrug te bouwen (in 1933 voltooid) (8, p.266)

1929 (24-10): beurscrash New York: algemene economische crisis tot gevolg

1930: aanleg van de Heilig Hartlaan + inhuldiging van de Heilig Hartkerk

1930 (18/06): oprichting N.I.R. (Nationaal Instituut voor Radio-omroep); sterk verzuild, waarbij zowel katholieken, liberalen als socialisten hun eigen programma’s uitzenden

1930 (21/10): België wordt in twee taalgebieden verdeeld; Brussel blijft tweetalig

1930: Aalsterse Gillis herdopen zich tot ‘De Ware Gilles’ (8, p.112)

1931: opening van de Parklaan (8, p.254)

1932 (6-7/11): eerste officiële braderij georganiseerd door de dekenij van de Kattestraat (8, p.101)

1932 (9/10): Bij de gemeenteraadsverkiezingen lijden de katholieken, mede door een hevige anti-Moyersoens-campagne van socialisten en Vlaams-nationalisten, een electorale nederlaag en komt een coalitie van socialisten en Vlaams-nationalisten (VNV) tot stand.

1933: (20/05): aanstelling schepencollege: Alfred Nichels burgemeester (eerste niet-katholieke burgemeester van Aalst sinds 1871) en schepenen Magda Gravez-Haegens (VNV, eerste vrouwelijke schepen van Aalst, De Neve, Albert D’Haese

1933 (27/06): Valerius De Saedeleer wordt ereburger van de stad Aalst

1933: opening van de wielerpiste (velodroom) aan de Erembodegemse Hogeweg (8, p.316)

1933: oprichting radiodistributienet te Aalst (8, p.174)

1934 (17/02): koning Albert I verongelukt in Marche-les-Dames en wordt opgevolgd door zijn zoon Leopold III

1934 (29/04): leden van de Communistische Jeugd en de Internationale Socialistische Anti-Oorlogsliga belegeren het Vlaams Huis waar Staf de Clercq de Aalsterse VNV-leden toespreekt. Hierna wensen VNV en BSP Aalst niet meer samen te besturen. (8, p.410)

1934: de bouw van het nieuw zwembad aan de Capucienenlaan door architect W. Valcke wordt opgestart

1934 (22/06): Vlaams-nationalisten zeggen hun steun aan de wankele coalitie op en trekken hun schepen terug. Hierop vormen de socialisten een nieuwe coalitie met de liberalen. Na enkele maanden echter neemt ook de liberale schepen ontslag zodat een nieuwe crisis ontstaat. Aalst wordt zo onbestuurbaar, getuige de gemeenteraadszitting van 3 oktober 1934 waar Alfred Nichels door alle partijen wordt aangevallen.

1935 (13/04): nieuw schepencollege, samengesteld uit socialisten, katholieken, liberalen en fronters/Vlaams-nationalisten): Alfred Nichels burgemeester (socialist) en schepenen Romain Moyersoen (katholiek), De Ridder (Vl. Nat.), De Stobbeleir (liberaal), Bastiaens (katholiek) (De Volksstem 16/04/1935)

1934 (15/09): eerste wielercriterium te Aalst (8, p.316)

1936: invoering verplicht minimumloon en betaald verlof van 6 dagen

1937: opening polikliniek ‘De Toekomst’ (Bond Moyson) in de Sint-Kamielstraat

1937: de stoomtram vanuit Aalst wordt vervangen door elektrisch aangedreven tram (tot in Brussel-Noord) (11, p.823) (8, p.265)

1937: afbraak van de oude stadsschouwburg (voormalige Karmelietenkerk) aan de Hopmarkt

1938 (3/01): samenstelling schepencollege: Alfred Nichels burgemeester en schepenen Mevr. Gravez, De Stobbeleir, Dr. Schelfhout, Danckaert (De Volksstem 3/01/1938)

1938 (13/03): Hitler proclameert Anschluss van Oostenrijk bij Duitsland

1938 (17/05): Paul-Henri Spaak wordt eerste socialistische premier van België; sociale wetten; invoering verplichte verzekering tegen werkloosheid, ziekte en invaliditeit

1938 (16/10): gemeenteraadsverkiezingen; kartellijst ‘Concentratie’ van katholieken (Katholieke Vlaamse Volkspartij) met V.N.V. en Rex (lijsttrekker Pedro De Hert) haalt geen meerderheid (11 op 23 zetels)

1939 (2/01): nieuw schepencollege, samengesteld uit socialisten en liberalen wordt geïnstalleerd. (8, p.410-411): Alfred Nichels burgemeester (socialist) en schepenen Gustaaf De Sobbeleir (liberaal), Eug. Deprez (socialist), Alfons Bergmans (socialist), Pierre Cornelis (liberaal)

1938: Jan De Nul richt een aannemersbedrijf op; later vooral actief als baggerbedrijf

1938: onthulling van het standbeeld van koningin Astrid op het Keizersplein (8, p.395)

1939 (5/06): opening nieuw zwembad aan de Capucienenlaan (8, p.171)

1939 (1/09) Duitsland valt Polen binnen

1939: aanleg Astridpark (‘klein parksken’)

1940 (10/05): Hitler valt België binnen

1940 (10-19/05): Duitse bombardementen op Aalst; vooral de buurt rond de Denderbruggen wordt zwaar getroffen (8, p.338-339)

1940 (19/05): Duitse legertroepen nemen Aalst in; ze worden aan het stadhuis opgewacht door o.a. waarnemend burgemeester schepen Eugeen Deprez (burgemeester Nichels was gevlucht) (36, p.28)

1940 (28/05) capitulatie Belgisch leger o.l.v. Leopold III

1940 (25/05): burgemeester Alfred Nichels verlaat Aalst bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en draagt zijn bevoegdheden over aan schepen Eugeen Deprez. Hij voegt zich bij de regering in ballingschap in Limoges en ondertekent ook het republikeinse anti-Leopold-III-manifest. Enkele weken later keert hij terug, maar eind oktober mag hij zijn ambt echter niet meer opnemen van de Duitse bezetter: Eugeen Deprez is waarnemend burgemeester en schepenen Frans Callebaut, Magda Gravez-Haegens, Berghman, De Stobbeleir

1940 (10): titelvoerend burgemeester Alfred Nichels neemt ontslag als burgemeester en gemeenteraadslid Victor Bocqué (V.N.V.-er en oud-daensist) wordt burgemeester benoemd (8, p.411) (36, p.28): Victor Bocqué burgemeester (VNV), Pierre Cornelis, schepen van bevoorrading; Eugeen Deprez, schepen van openbare werken

1940 (3/06): Adolf Hitler rijdt door Aalst op weg naar de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog (8, p.340)

1940 (herfst): begin van registratie van joden

1941 (04): Duits militair bestuur schaft de gemeenteraad af (als uitwas van het ‘decadent parlementair regime’) (8, p.411)

1942 (6/10): begin van deportatie van joden

1942: zeer strenge winter, velen komen om door de vrieskou

1942: invoering van de verplichte tewerkstelling in Duitsland

1943 (25/07): Valerius De Saedeleer wordt herbegraven in Aalst; stad voorziet een grafmonument op het kerkhof

1943: stichting pvba Constructiewerkhuizen Gilbos door Valery Gilbos, Hertshage Aalst

1944 (08-09): bevrijding van België door geallieerde troepen

1944 (3/09): bevrijding Aalst door geallieerde troepen, met o.a. officier William Fairbairn (wordt ereburger van Aalst)

1944 (19/09): aanduiding broer van Leopold III, prins Karel tot regent

1944 (09): Alfred Nichels herneemt zijn functie als burgemeester

1944: zware winter met enorme tekorten aan voedingsmiddelen

1944 (12): Von Rundstedt-offensief in de Ardennen als laatste offensief van Duitsland

1945 (8/05): capitulatie Duitse legers: einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa

1945: aanleg botanische tuin in het stadspark aan de Parklaan (8, p.213)

1945 (15/05): moord op schepen Pierre Cornelis

1946 (24/11): gemeenteraadsverkiezingen brengen een volstrekte meerderheid voor de katholieken (vanaf nu C.V.P.): met 11.000 van de 24.000 stemmen behalen ze toch meer dan de helft van de zetels. Zoals in de periode voor de Eerste Wereldoorlog wordt Aalst opnieuw bestuurd door een homogeen katholiek schepencollege

1947 (5/03): Alfred Nichels neemt ontslag als burgemeester na een lange machtsstrijd en verdachtmakingen omwille van het oorlogsverleden van zijn zoon Alberic

1947 (11/03): installatie van het nieuwe schepencollege (homogeen katholiek)Jozef Borreman burgemeester en schepenen Dokter Schelfhout, Haers, Leon Keymeulen, Laurent De Wolf

1947 (29/03): brand in de Sint-Martinuskerk

1948: eerste hartoperatie in België door dokter Jean Cuvelier in het Aalsterse Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis (8, p.366)

1948 (16/04): oprichting van de Organisatie voor Europese Economische Samenwerking: verdeelt de economische hulp van het Marshallplan

1948 (26/07): invoering van het stemrecht voor vrouwen

1949: oprichting van basketclub BBC Okapi (8, p.318)

1950 (12/03): referendum over de terugkeer van koning Leopold III: 58% stemt voor, maar regionaal zeer ongelijk (72% in Vlaanderen; 42% in Wallonië), wat tot rellen leidt.

1951 (18/04): oprichting EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal), als voorloper van de Europese Gemeenschap

1951 (16/07): troonsafstand Leopold III en opvolging door zijn zoon Boudewijn

1951: aannemer Jan De Nul richt baggerbedrijf op (Tragel) (8, p.242)

1951: nieuw ‘Ros Balatum’ gaat mee in de carnavalsstoet

1952 (12/10): gemeenteraadsverkiezingen: C.V.P. verliest haar absolute meerderheid

1953-1958: aanstelling schepencollege: coalitie van socialisten en liberalen: Oscar Debunne burgemeester (neemt ontslag in april 1956; tijdelijk vervangen door waarnemend burgemeester Gustaaf de Stobbeleir) en schepenen Gustaaf De Stobbeleir, Louis D’Haeseleer, Leo Laureys, Arthur Cornelis

1953: ‘De Kapellekensbaan’ van Louis Paul Boon verschijnt bij de Arbeiderspers

1953: eerste prins carnaval (Robert Renoncourt) (8, p.121)

1953: Bonnetterie Bosteels-De Smeth lanceert de merknaam Du Parc voor de kousenproductie (8, p.242)

1953: afbraak van de overdekte markthal op de Hopmarkt (8, p.269)

1953: start van de afbraak van de ‘Barakken van Mijlbeek’ (1960: laatste barak verdwijnt)

1953: verhuis van de politie van stadhuis naar het Huis Gheeraerdts, Molenstraat 46 (bleven hier tot 1962) (10, p.49)

1953 (31/10): eerste nationale televisieuitzending door NIR

1954 (8/10): stadsbestuur besluit de bomen op de Graanmarkt te rooien; worden later vervangen door nieuwe groenvoorziening (8, p.213)

1955: onderwijswetten van socialistisch-liberale regering Van Acker IV (minister Collard) leidt tot katholieke protesten in het land (‘schoolstrijd’)

1955: hevige schermutselingen in het stadspark bij betogingen tegen de onderwijswet van minister Collard (8, p.388)

1955: afbraak van het oude begijnhof aan de Pontstraat (8, p.286)

1955: oprichting van de economische dienst van de stad Aalst om afzetmogelijkheden van de Aalsterse bedrijven te stimuleren (8, p.245)

1955: verhuis van fabriek van Gilbos naar Herdersem

1956: opening autosnelweg Brussel-Oostende (8, p.270)

1956 (8/08): mijnramp te Marcinelle: 262 doden

1956 (04): burgemeester Oscar Debunne neemt plots ontslag en Gustaaf De Stobbeleir wordt waarnemend burgemeester

1956 (20/11): benoeming Frans Blanckaert tot burgemeester door minister van Binnenlandse Zaken Piet Vermeylen. De overige leden van het schepencollege blijven in dienst

1956 (9/09): inhuldiging op het Vredeplein van het monument ter herinnering aan de burgerlijke en militaire slachtoffers van beide wereldoorlogen

1956: het industriepark Wijngaardveld wordt aangelegd,

1956: verkeersplan met o.a. eenrichtingsstraten moet de toenemende stroom wagens te Aalst opvangen,

1956: er wordt begonnen met de uitbouw van het sportcentrum Osbroek,

1956: sluiting jongensweeshuis in de Kattestraat (11, p.722) (8, p.363)

1957: priester Daensmonument (van beeldhouwer Marc De Bruyn) wordt onthuld op het Werfplein

1957: laatste trein op de Leirekensroute van Aalst naar Moorsel-Baardegem

1958: sluiting van textielfabriek Roos-Geerinckx-De Naeyer in de Pontstraat (8, p.236)

1958 (17/04 tot 19/10): Wereldtentoonstelling Expo 58 te Brussel

1958: het nieuwe politiecommissariaat wordt gebouwd (eerstesteenlegging 27-07-1958); inhuldiging 9/09/1961) (10, p.52)

1958: aanleg van het verkeerspark aan het stadspark/Parklaan (8, p.269)

1958 (6/11): het afsluiten van het Schoolpact tussen katholieken, socialisten en liberalen beëindigt de schoolstrijd

1958 (12/10): gemeenteraadsverkiezingen

1959–1964: nieuwe coalitie BSP - C.V.P.; Frans Blanckaert blijft burgemeester; schepenen Gilbert Claus, Benoni Ringoir, Bert Van Hoorick, Karel Gustaaf De Haeck (in 1962 vervangen door Lucien Van Sinay)

1959: bouw nieuwe watertoren

1959: oprichting van bloemenveiling Flora (in de Stationsstraat) (8, p.222)

1959 (12/04): opening van de Boudewijnlaan (8, p.268)

1959-1964: restauratie van het Oud-Hospitaal/Gasthuis (8, p.283)

1960 (30/06): proclamatie van de onafhankelijkheid van de Republiek Congo

1960 (1/11): oprichting Benelux

1961: bouw van de sociale woonwijk Park De Blieck met ca. 200 woningen

1961: de Liberale Partij wordt PVV (Partij voor Vrijheid en Vooruitgang); het anti-klerikalisme wordt afgezwakt

1961 (04): bouw van de hallen van bloemenveiling Flora op de Albrechtlaan (8, p.222)

1962: bouw van de Hondafabriek aan het Wijngaardveld in Aalst (8, p.246)

1962 (31/10): definitieve vaststelling van de taalgrens; voorlopige faciliteiten…

1962: laatste tram rijdt vanuit Aalst richting Brussel (11, p.823) (8, p.165)

1962: het eerste groot flatgebouw te Aalst wordt in gebruik genomen (Residentie Terbeken aan het Esplanadeplein)

1964: voltooiing van de demping van de oude Denderarm in het stadscentrum en aanleg van de Burchtstraat; inhuldiging Burchtstraat op 26/09/1964 (8, p.263)

1964-1965: aanbrengen van nieuwe uurwerkplaten (bollen) op de belforttoren (8, p.312)

1964: stopzetting van de treinverbinding Aalst–Dendermonde (via Hofstade en Gijzegem)

1964 (10/10): gemeenteraadsverkiezingen

1965 (01): het schepencollege werd herbenoemd voor de periode 1965-1970: Frans Blanckaert burgemeester en schepenen Gilbert Claus, Benoni Ringoir, Bert Van Hoorick, Lucien Van Sinay (28-11-1969 vervangen door Henri Van der Veken)

1965 (25/01): derde staatshervorming: decentralisatie van een aantal bevoegdheden

1965: verhuis van Tupperware van Erembodegem (daar gestart in 1961) naar Aalst in de vroegere textielfabriek Roos, Geerinckx, De Naeyer aan de Dender (8, p.246)

1965: opening van het grootwarenhuis ‘Bon Marché’ (later Innovation) in de Nieuwstraat

1966: opening van rusthuis Sint-Job

1966: sluiting van textielfabriek Filature et Filterie Impériale (F.F.R.) (8, p.245)

1967: Gerechtelijk Wetboek vervangt de ‘Code Napoléon’ uit 1806

1967 (22/05): brand Innovation in de Brusselse Nieuwstraat: 357 doden

1967: opening van het nieuw postkantoor op de hoek van de Nieuwstraat-Hopmarkt

1968: eerstesteenlegging van het cultureel centrum in de Molenstraat

1968 (05): studentenprotesten van mei 68 + splitsing Leuvense Universiteit

1969: leeftijd voor stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen wordt verlaagd tot 18 jaar

1969: ontbinding vennootschap textielfabriek F.F.R.

1970: ingebruikname nieuwe brandweerkazerne in de Vrijheidsstraat

1970: sluiting textielfabriek Filature du Canal (8, p.245)

1970 (24/12): staatshervorming: België wordt federale staat (3 gewesten, 4 taalgemeenschappen, 2 cultuurraden)

1970 (11/10): gemeenteraadsverkiezingen

Na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 1970 volgt een erg woelige periode in de Aalsterse politieke geschiedenis. B.S.P.-burgemeester Frans Blanckaert, sinds 1956 aan het bewind, dient vervangen te worden en op 12 oktober 1970 ondertekenen B.S.P. en C.V.P. een coalitieakkoord om samen de stad te besturen gedurende 6 jaar, met Bert Van Hoorick als burgemeester. Op 22-10-1970 wordt dit akkoord echter verbroken en sluit de C.V.P. een nieuw bestuursakkoord met P.V.V. en V.U. Marcel De Bisschop wordt op 2-11-1970 aangewezen als burgemeester. In een interview zegt De Bisschop overigens zich steeds verzet te hebben tegen de breuk B.S.P.-C.V.P. (Het Nieuwsblad 6-02-1988) zie ook (42), p.42

1971-1976:nieuwe gemeenteraad 7-01-1971; installatie schepencollege 9-02-1971; coalitie CVP-PVV-VU: Marcel De Bisschop burgemeester en schepenen Etienne Bogaert, Jan De Neve, Gaston Van den Eede, Henri Van der Veken, Benoni Ringoir

1971 (1/01): invoering BTW

1971: de ‘Aalsterse Gilles’ worden opgericht, als opvolgers van 'De Ware Gilles' (8, p.112)

1971 (26/04): sluitingsuur cafés wordt opgeheven

1972: L.P. Boon ontvangt de driejaarlijkse Staatsprijs voor Verhalend Proza

1972: L.P. Boon wordt voorgedragen als kandidaat voor de Nobelprijs Literatuur; hij zal de prestigieuze prijs nooit ontvangen

1973 (24/02): Cultuurpact wordt gesloten, met bescherming filosofische en ideologische minderheden

1973 (5/05): opening van het nieuw stedelijk slachthuis aan de Albrechtlaan (8, p.95)

1973 (12/11): rooien van oude ahornen op het Keizersplein (in 1974 vervangen door esdoorns) (11, p.343) (8, p.212)

1975: Gery Helderenberg (pseudoniem van Hubert Buyle, aalmoezenier van de Aalsterse Onze-Lieve-Vrouwkliniek) ontvangt de Staatsprijs Literatuur

1976: brand in het kloostergebouw van het Hospitaal aan de Gasthuisstraat

1976: dokter André Sierens schenkt vijf schilderijen van Valerius De Saedeleer aan het Aalsterse museum

1976: structuurplan ‘Klein-Aalst’: Aalst als pilootstad voor stadskernvernieuwing

1976 (30/12): laatste gemeenteraadszitting van klein Aalst (8, p.414)

1976 (10/10): gemeenteraadsverkiezingen

FUSIE 1976 (vanaf 1/01/1977 ingevoerd: 600 gemeenten i.p.v. 2400)

Aantal gemeenteraadsleden voor de fusie:                                aantal schepenen:

-          Aalst                                     27                                                                                        5

-          Baardegem                        9                                                                                          2

-          Erembodegem                15                                                                                         4

-          Gijzegem                            11                                                                                         2

-          Herdersem                        11                                                                                         2

-          Hofstade                            13                                                                                         2

-          Meldert                               11                                                                                         2

-          Moorsel                              13                                                                                         3

-          Nieuwerkerken               13                                                                                         3

Aantal gemeenteraadsleden Groot-Aalst na de fusie           43                              8

1977 (01/01): fusie Aalst-Baardegem-Erembodegem-Gijzegem-Herdersem-Hosfstade-Meldert-Moorsel-Nieuwerkerken: verdubbeling van de bevolking (van 45.000 naar 82.000 inwoners en verviervoudiging van de oppervlakte)

1977-1983: Nieuwe coalitie PVV-BSP-VU wordt benoemd: (zie ook (42), p.43): Louis D’haeseleer burgemeester en schepenen Eddie Monsieur, Jan De Neve, Gaston Van den Eede, Edgard Hooghuys, Gilbert Bourlon (na twee jaar vervangen door Marcel De Bisschop, die van CVP overstapt naar PVV), Herman Roels, Anny De Maght-Aelbrecht, Antoon Blommaert.

Burgemeester D’haeseleer eist dat zijn schepenen dit ambt voltijds uitoefenen (waarna Gilbert Bourlon ontslag neemt) (42, p.43)

1977 (24/05): Egmontpact voorziet drie federale regio’s met elk een eigen deelregering (Vlaanderen-Wallonië-Brussel) + 2 Gemeenschapsraden als parlementen (Vlaamse-Franstalige gemeenschap)

1977 (06): overbrugging van de Dender en het rangeerstation Kerrebroek) (8, p.268)

1978: eerste middenstands-TOPdag wordt georganiseerd als promotie voor de lokale middenstand (8, p.102)

1979: L.P. Boon ontvangt de driejaarlijkse Staatsprijs ter bekroning van een schrijverscarrière

1979 (10/05): overlijden Louis Paul Boon te Erembodegem

1979: de Grote Markt van Aalst wordt autovrij

1979 (6/04): eerstesteenlegging van het nieuwe Aalsters Stedelijk Ziekenhuis (ASZ)(8, p.365)

1980: afbraak van het meisjesweeshuis en oudevrouwenhuis in de Kattestraat (gebouwen rond de Heilige Geestkapel)

1980 (9/09): ondertekening van het Taalunieverdrag tussen Nederland en België

1982: ingebruikname van het Onthaalcentrum voor Handel, Nijverheid, Land- en Tuinbouw

1982: Regering Martens V regeert met ‘bijzondere volmachten’ om de economische crisis te bestrijden; o.a. de devaluatie van de Belgische frank

1982 (10/10): gemeenteraadsverkiezingen

1983 (14/02): Na de perikelen rond de geldigheid van de verkiezingsuitslag (een klacht hierover werd ingediend bij de Raad van State) wordt het nieuw schepencollege benoemd: Raymond Uyttersprot burgemeester (overlijdt 22/03/1987 en wordt vanaf 12/06/1987 vervangen door Maurice De Kerpel; schepenen Anny De Maght-Aelbrecht, Etienne Bogaert (overleden 20/06/1985 en vervangen door Paul Stockman), Chris Lievens-Borms, Gilbert Bourlon, Robert De Pauw (wegens ziekte vanaf 14/04/1987 tijdelijk vervangen door Ghisleen Willems, Remi Van Vaerenbergh (overlijdt 18/04/1988 en wordt vanaf 3/05/1988 vervangen door Floris De Winter), André Dooms, Juliaan Vinck, schepen feestelijkheden, land- en tuinbouw (CVP)

1983: oprichting van de Aalsterse Vlaaiengilde, ter bescherming en promotie van de ‘Aalsterse vlaai’ als lokaal gastronomisch product

1984: opening nieuw zwembad. Bij de opening van het nieuw zwembad werd het oude, tegen vele protesten van scholen in, gesloten en verhuurd. Aalst ging immers gebukt onder een te groot patrimonium van gebouwen.

1984: oude beuk op de binnenplaats van het Oud-Hospitaal wordt geveld (afgestorven door het dempen van de Oude Dender)

1984 (10-11-12): terroristische aanslagen CCC (‘Cellules Communiste Combatantes’)

1984: interieurarchitect en meubelontwerper Pieter De Bruyne ontvangt de Staatsprijs ter bekroning van zijn kunstenaarsloopbaan

1985 (3/02): eerste elektrische trein rijdt op traject Mechelen–Sint-Niklaas

1985: de ‘Bon Marché / Inno’ in de Nieuwstraat sluit de deuren

1985 (9/11): dodelijke overval op de Delhaize Aalst door de ‘Bende van Nijvel’ (8 doden) (8, p.149-150) (10, p.164-171)

1987 (22-03): burgemeester Raymond Uyttersprot overlijdt plots. Zijn opvolging als burgemeester stelt een probleem binnen de C.V.P. De verschillende standen (A.C.W. en N.C.M.V.) dragen elk hun eigen kandidaat voor en er is een stemming in het partijbestuur voor nodig om tot een oplossing te komen. Deze crisissfeer zal later echter mede leiden tot de breuk in de C.V.P. voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1988 (Vrije Democraten o.l.v. Ghisleen Willems versus CVP)

1987 (14/04): Maurice De Kerpel legt op de gemeenteraadsvergadering de eed af als gemeenteraadslid en wordt vervolgens voorgedragen als burgemeester. Hij wordt definitief benoemd op 12-06-1987 en blijft in functie tot eind 1988.

1988: brouwerij De Gheest (deel van Interbrew) stopt de productie van het bier Safir te Aalst; sindsdien wordt in Aalst geen bier meer gebrouwen

1988 (5/03): cultureel centrum De Werf in de Molenstraat opent de deuren

1988 (07): een grondwetswijziging maakt de federalisering van het onderwijs mogelijk

1988 (9/10): gemeenteraadsverkiezingen

1989-1994: Nieuw stadsbestuur (schepencollege benoemd op 29/12/1988: coalitie PVV/VLD-SP-VD (Vrije Democraten): KB 29/12/1988; eedaflegging 30/12/1988 (10, p.20); Eerste paarse coalitie sinds lang in Aalst: Anny De Maght-Aelbrecht burgemeester; schepenen: Edgard Hooghuys, (24/09/1991), André-Emiel Bogaert, Gilbert Bourlon (28/09/1993 vervangen door Johan Stylemans), Gracienne Van Nieuwenborgh, André Dooms, Patrick De Smedt, Oscar Redant, Dirk De Meerleer, Roger D’Hondt (vanaf 24/09/1991)

1989 (6/11): goedkeuring wet liberalisering abortus in de Senaat; goedgekeurd 29/03/1990 in de Kamer; koning Boudewijn weigert ratificering en treedt kortstondig af.

1990: Nieuwbouw kleuterschool ’t Klaproosje, Oude Gentbaan te Aalst wordt officieel geopend

1990: Verdere uitbouw collectorennetwerk (aandacht voor waterzuivering en overstromingsgevaar)

1991: Heraanleg Nieuwstraat Aalst

1991: Bouw serviceflats te Moorsel- Aalst

1991 (8/03): wijziging Salische wet: ook vrouwen kunnen nu Belgische koning worden

1992 (29/09): afsluiten van Sint-Michielsakkoord: België wordt een federale staat (2 gemeenschappen en 3 gewesten): gaat in op 14/07/1993

1992: Zaal Forum (voor Okapi Aalst) geopend

1992: 6 november: politieagenten Patrick Lanckman en Luc Schamps worden gedood bij overval op Colruyt Aalst

1993: Heraanleg Kattestraat Aalst 1994: Heraanleg Lange- en Korte Zoutstraat Aalst

1993 (1/01): Europese binnengrenzen worden opengesteld voor vrij verkeer personen, diensten en goederen tussen de lidstaten

1993 (31/07): koning Boudewijn overlijdt en wordt opgevolgd door zijn broer Albert II

1993 (1/11): Verdrag van Maastricht voorziet politieke, economische en financiële unie van Europa

1994 (01/01): Legerdienstplicht opgeschort

1994: Academie voor Beeldende Kunsten verhuist van het Oud-Hospitaal naar het oude, verbouwde zwembad aan de Capucienenlaan

1994: bouw sporthal te Moorsel-Aalst

1994 (9/10): gemeenteraadsverkiezingen

1995 (1/01): nieuw schepencollege (coalitie VLD-SP): Anny De Maght-Aelbrecht burgemeester en schepenen Gracienne Van Niewenborgh, Oscar Redant, Patrick De Smedt, Johan Stylemans, Dirk De Meerleer, Wilfried Van Herreweghe, Patrick Jacobs, Willy Van Mossevelde

1995 (1/01): splitsing provincie Brabant in Vlaams-Brabant en Brabant Wallon

1995: Europatribune voor Eendracht Aalst

1995: Atletiekpiste in Osbroek

1995 (mei): Onthulling Ondineke, beeld van Frans De Vree, aan de Kapellekensbaan in Erembodegem als eerbetoon aan Louis Paul Boon

1995: Stadsarchief opent een nieuwbouw aan de Oude Vismarkt

1995: Ingebruikname van de nieuwe Carnavalswerkhallen aan de Hoge Vesten

1997: uitbraak varkenspest

1998: Op 19 september wordt het nieuwe Politiehuis in de Beekveldstraat te Aalst ingehuldigd en opengesteld ter gelegenheid van de 43ste politiekorpsfeesten

1999: Het Aalsters Belfort wordt Unesco Werelderfgoed

1999: In het kader van de heraanleg van de Oude Vismarkt te Aalst wordt het standbeeld van Valerius De Saedeleer ingehuldigd (van de hand van Marc De Bruyn)

1999: Dioxinecrisis

1999: EU-burgers mogen vanaf nu stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen

2000 (10/09): inhuldiging van het gerestaureerde Stedelijk Museum ‘t Gasthuys

2000 (8/10): gemeenteraadsverkiezingen

2001 (16/02) herbenoeming schepencollege(coalitie VLD – Spa): Anny De Maght-Aelbrecht burgemeester en schepenen Gracienne Van Nieuwenborgh, Oscar Redant (vervangen door Serge Grysolle), Johan Stylemans, Patrick De Smedt, Willy Van Mossevelde, Wilfried Van Herreweghe, Dirk De Meerleer, Patrick Jacobs

2001: kousenfabriek Bosteels (Du Parc) sluit de deuren (8, p.242)

2002 (1/01): invoering van de EURO ter vervanging van de Belgische frank

2002: mouterij De Wolf-Cosyns, één der laatste industriële vestigingen binnen de stad sluit haar deuren

2002 (16/05): goedkeuring Euthanasiewet

2002: Afbraak van de Keizershallen

2003 (30/01): goedkeuring holebi-huwelijk door de Kamer

2003: Vaststelling Ruimtelijk Structuurplan Aalst

2005: Goedkeuring stadsvernieuwingsproject Stationsomgeving te Aalst

2004: Louis Paul Boon, priester Adolf Daens en Michaël Ghijs worden tot ereburger benoemd van de stad Aalst

2004-2005 : archeologische opgravingen op de Hopmarkt , voorafgaand aan heraanleg plein

2005 (25/04): inhuldiging van de nieuwe Zeebergbrug (8, p.266)

2005: opmaak van een dossier voor plaatsing van camera’s in het stadscentrum (strijd tegen criminaliteit)

2005 (15/07): nieuwe gemeentedecreet (Belgisch Staatsblad 31/08/2005): regelt vanaf 1/01/2007 de werking van steden en gemeenten

-          gemeenteraad wordt nu geleid door een voorzitter van de gemeenteraad

-          opname voorzitter OCMW in schepencollege

-          verplicht visum stadsontvanger bij financiële verrichtingen

-          oprichting managementteam

-          procedure klachtenbehandeling

-          openbaarheid gemeenteraadscommissies

-          rechtspostitieregeling van stadspersoneel

2006: immigranten die langer dan 5 jaar in de gemeente wonen en belastingen betalen krijgen nu, na registratie vooraf, stemrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen

2006 (8/10): gemeenteraadsverkiezingen

2007 (2/01): benoeming nieuw schepencollege: coalitie CD&V-N-VA, sp.a-Spirit, VLD-Vivant: Ilse Uyttersprot burgemeester en schepenen Ann Van de Steen, Johan Stylemans, Bart Van Lysebeth, Gracienne Van Nieuwenborgh (1/02/2009 vervangen door Dylan Casaer), Serge Grysolle, Paul Stockman, Anne-Marie Verdoodt, Iwein De Koninck, Patrick De Smedt

2007: Dimitri Verhulst wint de Publiekprijs Gouden Uil voor zijn boek ‘Helaasheid der dingen’

2007: ereburger Oscar van Malder

2007: Daensjaar (1907-2007)

2007: invoering van de Deontologische code voor mandatarissen en personeelsleden van de stad Aalst (GR 18/12/2007)

2008: sportbeleidsplan

2008: beleidsovereenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en de stad (2008-2013)

2008: herinrichting Vredeplein en Ten Rozen

2009: aanleg plezierjachthaven aan de Dender

2009: ereburger Keizer Kamiel

2009: onderwijsplan, Taalbubbels en Taalproject Alfaklassen

2009: cultureel erfgoedconvenant met Vlaamse Overheid

2009: Eerste editie straatcircusfestival Cirk!

2010: Aalsterse vlaai - erkend streekproduct

2010: erkenning Aalst Carnaval door UNESCO

2010: hervorming brandweer

2010: horecabeleidsplan

2010: oprichting Bea vzw

2010: bescherming oorlogsgedenktekens

2011: Afbraak van de oude Sint-Annabrug en de voetgangerspasserrelle

2011: oprichting AGSA en AG Sport

2011: sanering site Schotte als brownfield om een multifunctioneel sportcomplex te realiseren

2011: aanleg van twee kunstgrasvelden Osbroek en Beukenhof

2011: zorgstrategisch plan en Zorginnovatiecluster

2012: Louis Paul Boonjaar

2012: Prinses Stephanie is eerste vrouwelijke Prins van Aalst Carnaval

2012: basketclub Okapi Alstar wint de Beker van België Basket

2012 (14/10): gemeenteraadsverkiezingen

2013-2018: Nieuw stadsbestuur: coalitie N-VA/CD&V/SD&P: Christoph D’Haese burgemeester en schepenen Ilse Uyttersprot, Karim Van Overmeire, Ann Van de Steen, Mia De Brouwer, Iwein De Koninck, Dylan Casaer, Caroline Verdoodt, Paul Stockman, Sarah Smeyers

2013 (21/07): troonsafstand Albert II; zijn zoon Filip I volgt hem op

2014: opening ondergrondse parking Hopmarkt

2014: opening nieuwbouw woonzorgcentrum De Hopperank

2014: Het taalgebruik aan de loketten wordt verscherpt conform de taalwetgeving. Wie geen Nederlands spreekt, moet zelf een tolk meebrengen

2015: meerjarige overeenkomst met de Vlaamse regering over de restauratie van de Sint-Martinuskerk. De restauratie wordt opnieuw opgestart

2015: opening toeristisch paviljoen Hopmarkt

2016: opening nieuw Administratief Centrum, Werf 9. De meerderheid van de stedelijke diensten verhuizen naar dit AC. Er wordt een nieuw concept dienstverlening uitgerold

2016: opening van de fietstunnel onder Siesegemlaan - Merestraat

2016: opening sportcentrum Schotte met gerestaureerde muur Kapellekensbaan

2017: heraanleg van de Kattestraat

2017: opening nieuwbouw stedelijke school ’t Hofje in Hofstade

2017: opening nieuwe vleugel Stedelijke Academie voor Beeldende Kunsten

2018: opening nieuwbouw woonzorgcentrum Sint-Job

2018: opening nieuwbouw woonzorgcentrum De Faluintjes

2018: renovatie fuifzaal de Cinema

2018: restauratie Sint-Jobkapel

2018: opening Utopia: combinatie van stedelijke hoofdbibliotheek en Academie voor Podiumkunsten

2018: opening crematorium. De Aalstenaars hoeven niet langer naar Sint-Niklaas of Lochristi

2018: opening klimtoren op de site Schotte

2018: doortocht van de Ronde van Vlaanderen

2018: realisatie van een minigolfinfrastructuur in recreatiedomein Dendergalm te Gijzegem

2018 (14/10): gemeenteraadsverkiezingen

2019-2024 schepencollege: coalitie N-VA, Open VLD, CD&V (tot eind 2019) & onafhankelijk: Christoph D’Haese burgemeester en schepenen Ilse Uyttersprot (vanaf 4/11/2019 zonder schepenbevoegdheden; overleden 4/08/2020), Karim Van Overmeire, Matthias De Ridder, Jean Jacques De Gucht, Caroline De Meerleer, Katrien Beulens, Maarten Blommaert, Sarah Smeyers

2019: het stadsbestuur vraagt zelf om Aalst Carnaval te schrappen van de Unesco-lijst Immaterieel Erfgoed na klachten over een vermeend antisemitische wagen

2019: verbod om meergezinswoningen in het buitengebied om de identiteit van de deelgemeenten beter te bewaren

2020: project Iedereen Rubens op de zolder van de Sint-Martinuskerk

2020: start coronacrisis

2020: verbod op vrachtwagens tijdens de scholenspits

2020: opening van een Taalpunt Nederlands in Utopia voor anderstaligen die Nederlands leren

2020: goedkeuring van het borgstellingsreglement waarmee de stad zich garant stelt voor investeringen door het verenigingsleven

2020 (04/08): moord op schepen Ilse Uyttersprot

2021: de gemeenteraad keurt de verordening ‘De Kaaien’ goed en creëert aldus een kwaliteitskader voor de toekomstige ontwikkelingen langsheen de Dender

2021: deontologische code voor het personeel van de stad. Symbolen die uitdrukking te geven aan een politieke, levensbeschouwelijke of religieuze overtuiging zijn niet toegelaten op de werkvloer

2021: oprichting vaccinatiecentrum voor de Eerstelijnszone Regio Aalst naar aanleiding van de coronacrisis

2021: invoering circulatieplan

2021: heraanleg Molenstraat

2021: opening fietstunnel Leirekensroute - Moorselbaan

2021: opening nieuwbouw stedelijke school ’t Krawietelken in de Slotstraat

2021: oplevering van drie padelterreinen in het domein Osbroek

2021: ook openluchthuwelijken zijn nu mogelijk.

2022 (17/12): Opening nieuw zwembad Aquatopia

2022: het stedelijk museum ’t Gasthuys krijgt het kwaliteitslabel van “door de Vlaamse Overheid erkend museum”

2022: oplevering van de totaalrenovatie sporthal De Voorstad

2022: aankoop van het Administratief Centrum

2022: start restauratie Belfort

2022: start van de werken aan de Gendarmerie

2023: toekenning van het ereburgerschap aan Iwein Van Aalst

2023: openstelling van de pastorietuin van Erembodegem

2023: vernieuwing van het kunstgrasveld aan het Beukenhof

2023: oplevering Osbroek fase 1: waterveld hockey, kunstgrasveld voetbal en kunstgrasveld krachtbal

2023: de kerkfabriek draagt de Sint Jozefskerk over aan de stad. Start van de restauratie.

2023: goedkeuring van de visietekst ‘Stedelijk onderwijs, taalsterk onderwijs’

2023: start heraanleg van de Zoutstraten

2023: start van de herontwikkeling van de site Stadhuis-Landhuis-Pupillen. De opdracht wordt in de markt gezet.

2023: opening van de gerestaureerde pastorie van Nieuwerkerken

2023: opening van de nieuwbouw stedelijke school ’t Zavelken in Erembodegem

 

BRONNEN

(1) Brochure ‘Portretten der Aalsterse Burgemeesters’, Aalst, 1988 / 1993

(2) Map krantenknipsels Anny De Maght-Aelbrecht (museum)

(3) Map krantenknipsels Ilse Uyttersprot (museum)                                                                         

(4) Map krantenknipsels Christoph D’Haese (museum)                                                                  

(5) Piet Lenders, Vilain XIIII, Leuven, 1995

(6) Jaak Peersman, Het huis van Joseph De Wolf, eerste burgemeester van Aalst, in Land van Aalst 2017 nr.4, p.253-272

(7) Marc Uyttersprot: ‘De rode roos in de vuist’, Aalst 2012

(8) Waar is de Tijd 1000 jaar Aalst deel 1-17

(9) Jos Ghysens, Aalst in Vlaanderen dl.*: 9^de tot 17^de eeuw, Aalst 2014

(10) Jos Ghysens, De gemeentepolitie van Aalst 1830-1994, Aalst, 1994

(11) Jos Ghysens, Aalst in Vlaanderen dl.**: 18^de tot begin 20^ste eeuw, Aalst 2020

(12) Matthias Van de Velde, Aalst 1815-1830, Aalst 2015

(13) E. Houtman, Inventaris oud archief stad Aalst, Brussel, 1974

(14) Tussen gemeenschap en geweld. Aalst in de Groote Oorlog, 2014

(15) De Potter en Broeckaert, Geschiedenis der Stad Aalst, Gent 1873-1875

(16) K. Van Overmeire: Het verdriet van de zwarte man, 2011

(17) Marnix Cheretté: Historische ontwikkeling van de instellingen in het Land van Aalst tijdens middeleeuwen en moderne tijden, inzonderheid van het landscollege, Gent, Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde, 1992

(18) Beatrijs Augustijn en Walter Prevenier: De gewestelijke en lokale overheidsinstellingen in Vlaanderen tot 1795, Brussel, Algemeen Rijksarchief, 1997

(19) Marnix Cheretté: Institutionele evolutie van het Land van Aalst. Deel I: Middeleeuwen, in Het Land van Aalst, 40, nr.5-6 (1988), pp.255-268

(20) Emiel De Doncker: De stadsrechtbanken te Aalst van de XIVde tot de XVIIIde eeuw, in Het Land van Aalst 38, nr.5-6 (1986), pp.204-243

(21) A. Delobelle: De Denderstreek. Sociologische schets van een historische ontwikkeling, in Het Land van Aalst 17, nr.2 (1965), p.45-70

(22) Lieve De Mechelemeer: Enkele bevoegdheidsconflicten in het laatmiddeleeuwse Aalst, in Het Land van Aalst 42, nr.42, nr.5-6 (1990), p.263-271

(23) Walter Prevenier: Officials in town and countryside in the Low Countries. Social and professional developments from the fourteenth tot the sixteenth century, Acta Historiae Neerlandicae, 1974, 1-17

(24) Walter Pieter Blockmans: De volksvertegenwoordiging in Vlaanderen in de overgang van de Middeleeuwen naar Nieuwe Tijden (1384-1506), Brussel, Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, 1978

(25) Jan Van Rompaey: Het erfelijke baljuwsambt in Vlaanderen tijdens de Bourgondische periode, Brussel, Paleis der Academiën, 1967

(26) Régine Marcoen: Het Openbaar Ambt te Aalst in de 15^e eeuw, in Alostana 1, Genootschap voor Aalsterse Geschiedenis, 1978, pp.20-32

(26b) licentiaatsverhandeling R. Marcoen: Prosopografie van het wereldlijk openbaar ambt te Aalst inde XVe eeuw, Gent, 1964

(26c) Luc De Rijck: Aalst en de onafhankelijkheidsbewegingen op het einde van de 18^de eeuw, in Alostana 2, Aalst 1980, p.5-79

(27) Erik Coppens: Vijfentwintig jaar politieke en militaire agitatie te Aalst 1808-1833, in Alostana 2, Aalst, 1980, p.80-167

(28) Erik Coppens: De vrijwilligers van 1830, in Alostana 2, Aalst, 1980, p.168-179

(29) Wilfried Vernaeve: De Burgerwacht te Aalst, in Alostana 2, Aalst, 1980, p.180-210

(30) Jos Ghysens: Vademecum van het beroepsleven te Aalst 1827-1836, in Alostana 2, Aalst, 1980, p.211-358

(31) Geert Van Cleemput: Een halve eeuw cultureel en mondain leven te Aalst (1790-1840), in Alostana 2, Aalst, 1980, p.364-421

(32) Luc Robijns: Een nieuw stadhuis voor Aalst, in Alostana 2, Aalst, 1980, p.422-434

(32b) Michèle Eeman: De plastische kunsten in de eerste helft van de negentiende eeuw te Aalst, in Alostana 2, 1980, p.435-456

(33) Erik Coppens: Het militair detentiehuis te Aalst, in Alostana 2, Aalst, 1980, p.457-463

(34) Petrus Van Nuffel: Oude Aalsterse families, Aalst, 1917

(35) Petrus Van Nuffel: Aanzienlijke familiën, Aalst, 1924

(36) Frans Van Campenhout: Hilaire Gravez. Portret van een Vlaams-nationalist Gijzegem 1889 – Aalst 1974, uitg. Ceres, Maarkedal, 1992

(37) Frits Courteaux, vert.: Het hotel Van Langenhove en zijn bewoners, Het Land van Aalst, 1967, nr.5, p.1-20

(38) Dirk Meert: Aalst 1914-1918. Het leven in een stad onder Duitse bezetting, 2012

(39) Marnix Cherretté: De magistraat van Aalst in de periode 1710-1760 (RUG 1980)

(40) Piet Lenders: Aalst onder het bestuur van JJP Vilain XIIII, in Bijdragen tot de geschiedenis inzonderheid van het oud hertogdom Brabant, Brussel 1965, dl.XVII, p.81-165

(41) Piet Lenders: Wie werd Burgemeester te Aalst in 1743, in Het Land van Aalst, 1951, dl.III, p.1-4

(42) Callebaut, Velghe: “Ik heb een steen verlegd”. Marcel De Bisschop 1907-1911

(43) Bart Van Langenhoven: Victor Van Wambeke, katholieke burgemeester van Aalst (1871-1895), in V.VAK mededelingen, nr.2, 2003, p.9-26

(44) Dany D’Herdt: Alostville. De Aalsterse droom in Congo Vrijstaat, Erembodegem, 2019